ΟΤΑΝ ΧΑΣΑΜΕ...

Ίσως το μεγαλύτερο θαύμα στην ζωή μας, να είναι οτι κάποτε "χάσαμε". Μπορεί και τα πάντα. Αλλά δεν κρεμαστήκαμε στην συκή των ενοχών μας. Πονέσαμε, κλάψαμε, πενθήσαμε, αλλά δεν λιποτακτήσαμε από την ζωή. Ο Σταυρός έγινε η ομορφιά της ζωής μας, γιατί μας αποκάλυψε τα σημαντικά εκείνα που είχαμε καταστροφικά ξεχάσει. Άλλωστε η γνωριμία με τον εαυτό μας και τον Θεό, ξεκινάει συνήθως όταν έχουμε ποιάσει πάτο, οταν μυρίσαμε την κόλαση και ζητήσαμε ανάσες απο τον παράδεισο.

 π. ΛίΒυος

ΤΙ ΟΦΕΙΛΟΥΜΕ ΣΤΟΝ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟ

          Τον μόνο που δεν μπορεί ο άνθρωπος να νικήσει είναι ο χρόνος. Όχι γιατί δεν μπορεί να τον νοηματοδοτήσει με την πίστη, τα λόγια και τα έργα του, αλλά γιατί ο καθένας μας έχει τον καιρό της εξόδου του από αυτόν. Οι υπόλοιποι βλέπουμε το πρόσωπο που φεύγει, αισθανόμαστε πιο φτωχοί με την απουσία του, εκτιμούμε το έργο του, αλλά και συνειδητοποιούμε ότι μόνο στον τρόπο της πίστης υπάρχει η υπέρβαση του χρόνου, η ήττα μετατρέπεται σε νίκη διά της κοινωνίας με τον Χριστό. Ο χρόνος βρίσκει το αληθινό περιεχόμενό του στην Εκκλησία. Και τα πρόσωπα διασώζονται είτε ως μνήμη, είτε ως νοσταλγία εντός της.

          Πέρασαν δέκα χρόνια από την εκδημία του Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου. Το διάστημα δίνει την ευκαιρία να αποτιμήσουμε με νηφαλιότητα τι του οφείλουμε όσοι μαθητεύσαμε, εμπνευστήκαμε, διακονήσαμε κοντά του, αλλά και προσπαθήσαμε να ακολουθήσουμε τους δρόμους που εκείνος χάραξε, ιδίως στην ποιμαντική των νέων.

       Του οφείλουμε την ανυποχώρητη πίστη στον Χριστό που μας δίδαξε. Ότι ο Χριστός είναι η  αρχή και το τέλος της ζωής μας, ότι είναι το Παν για μας, η πηγή της έμπνευσής μας, ο λόγος που ζούμε και κινούμαστε και υπάρχουμε. Και τον Χριστό Τον βλέπουμε στα πρόσωπα των άλλων, αλλά και σε κάθε πτυχή της πορείας μας. Αυτός μας στηρίζει και γι’  Αυτόν μιλούμε. Αυτός μας τρέφει υπαρξιακά και Αυτός ζητάμε να γίνει η τροφή του κόσμου, με ελευθερία και όχι εξαναγκασμό.    

Του οφείλουμε τον νεανικό ενθουσιασμό με τον οποίο προσέγγιζε όλους τους ανθρώπους, ιδιαίτερα τους νεώτερους. Ο νέος βγάζει ζωή από μέσα του και χαίρεται να μοιράζεται αυτό που είναι με τους άλλους. Ακόμη και στις διαφορετικές απόψεις ο ενθουσιασμός κάνει τον άνθρωπο να θέλει να ακουστεί η γνώμη του, η αλήθειά του, όχι για να επικρατήσει εγωιστικά, αλλά για να δείξει ότι υπάρχει η δική του όψη ζωής που έχει κάτι να πει.

Του οφείλουμε την άδολο και νοσταλγικό πατριωτισμό, όχι μια στείρα εθνολατρία, αλλά την συγκίνηση να αισθάνεσαι Έλληνας, συνεχιστής μιας μοναδικής ιστορίας, παράδοσης, πολιτισμού, αξιών, ελπίδων, στηριγμένων και στο αίμα και στην θυσία και όχι μόνο στην θεωρία. Το να αισθάνεσαι Ευρωπαίος Έλληνας και όχι «ευρωλιγούρης», άρχοντας και όχι ζητιάνος. Ικανός να παρακολουθήσεις στην γλώσσα τους τούς Ευρωπαίους, χωρίς όμως να ξεπουλάς τα δικά σου γλωσσικά πρωτοτόκια

Του οφείλουμε τον ζήλο της ιεραποστολής. Την ανάγκη για ποιότητα και όχι την ραθυμία της επανάπαυσης. Το μέτρημα της Εκκλησίας όχι μόνο στην προοπτική της υλικής διακονίας των ανθρώπων, αλλά μέσα από τον διάλογο με όλες τις κοινωνικές ομάδες, από την γιαγιά που σταυροκοπιέται μέχρι τον υψηλής ευφυΐας επιστήμονα που αναζητεί την αλήθεια.

Του οφείλουμε το αίσθημα ότι στην Εκκλησία δεν μπορείς να είσαι ουραγός, αλλά ηγέτης. Ότι δεν κρύβεσαι, αλλά αναλαμβάνεις τις ευθύνες σου. Ότι δεν διασώζεις τα προνόμιά σου αφήνοντας τον κλήρο για τα δύσκολα στον επόμενο, αλλά παλεύεις με ό,τι συναντάς χωρίς φόβο.

Του οφείλουμε το χαμόγελο, την αφελότητα της καρδιάς, την υπομονή στις δοκιμασίες, την όρεξη για ζωή μέχρι το τέλος.

Ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος υπήρξε ο «ρομαντικός» ηγέτης που ήθελε την Εκκλησία να αφουγκράζεται την κοινωνία, να εκπληρώνει το χρέος τού αεί χωρίς να αφήνει το νυν. Ο καθένας ας κρίνει αν χρειαζόμαστε το παράδειγμά του.

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

ΤΙ ΝΟΗΜΑ ΕΧΕΙ ΜΙΑ ΤΕΤΟΙΑ ΖΩΗ;

Δέν είναι λίγοι. Τελευταία όλο καπληθαίνουν! Οί άνθρωποι που τά άδιέξοδα του βίου τούς συμπνίγουν. Που οι αντιξοότητες της ζωής κυριολεκτικά τους τσακίζουν. Πού ό πόνος τους κατατρώγει. Ανεργία, ανέχεια οικονομική, άρρώστιες ανίατες καί βασανιστικές, κι όλα αύτά κάποτε όλα μαζί. Καί κάτι άκόμη πιό έξοντωτικό: νά μήν είσαι έστω μόνος σου άλλά νά έξαρτώνται καί νά περιμένουν καί άλλοι άπό σένα: γυναίκα, παιδιά, γονείς!

Καί τότε δέν είναι λίγες οί φορές πού αύθόρμητα άναδύεται στά χείλη όχι μόνο των βασανισμένων άνθρώπων άλλά καί όλων όσοι άντιλαμβάνονται τόν πόνο τους: Τί νόημα έχει μιά τέτοια ζωή; Γιατί πραγματικά νά ζοϋν αύτοί οί άνθρωποι; Τί σκοπό έχει ή ζωή τους;

Βέβαια δέν είναι εύκολο νά διατυπώσει κανείς κάποια σκέψη πού άφοπλιστικά θά άπαντήσει στό βασανιστικό αύτό έρώτημα. Ούτε είναι εύκολο νά διώξει κανείς τήν άπογοήτευση καί τή θλίψη, όταν αύτή παραμένει αγιάτρευτη καί γεννά συνεχώς αύτό τό βασανιστικό καί άναπάντητο έρώτημα. Όμως όσο άνίσχυρος παραμένει ό οποιοσδήποτε παρηγορητικός άνθρώπινος λόγος γιά νά στηρίξει τόν άνθρωπο έκεΐνον πού σηκώνει τόσο μεγάλο σταυρό στή ζωή του, τόσο ένισχυτικός καί βοηθητικός μπορεί νά φανεί ό λόγος έκεΐνος τού πολυάθλου καί άγωνιστοΰ τής ύπομονής καί καρτερίας Ίώβ. Γιατί ή γυναίκα τοϋ Ίώβ παρόμοιες σκέψεις διατύπωνε καί πανομοιότυπα έρωτήματα έξέφραζε πρός τόν σύζυγό της:

-Μάταια έλπίζεις καί περιμένεις ν’ άπαλλαγεΐς άπό τά βάσανά σου, τοϋ έλεγε. Πού είναι τά παιδιά σου; Δέκα παιδιά, πού μέ κόπους τά γέννησα καί τά μεγάλωσα! Ποιος θά σέ θυμάται ύστερα άπό λίγο όταν πεθάνεις; Έσύ είσαι γεμάτος πληγές καί κάθεσαι έπάνω στή σαπίλα τών σκουληκιών καί περνάς τή νύχτα έξω στό ύπαιθρο. Κι έγώ αναγκάζομαι νά γυρίζω άπό δω κι άπό κεΐ καί νά ζητιανεύω γιά νά ζήσω.

Τί τή θέλεις τέτοια ζωή; Βλασφήμησε τόν Θεό, πού σέ κάνει νά ύποφέρεις τόσο πολύ, καί δώσε έπιτέλους ένα τέλος στήν άθλια καί άνυπόφορη ζωή σου (Ιώβ β’ 9). Αλλ’ έκεΐνος ό ήρωας τής πίστεως καί τής ύπομονής δέν έστερξε νά άποδεχθεΐ τις προτροπές τής συζύγου του, παρόλο πού φαίνονταν λογικές.

-Δέν τό περίμενα ν’ άκούσω τέτοια λόγια άπό σένα! Αύτά πού λές μόνο άνόητοι καί απερίσκεπτοι άνθρωποι τά ύποστηρίζουν. Εμείς πού τόσα καλά είχαμε δεχθεί άπό τόν Θεό δέν πρέπει τώρα νά ύπομείνουμε καί τά δυσάρεστα, τά όποια ό ίδιος ό Θεός έπιτρέπει νά δοκιμάζουμε;

Αν ήταν λόγος ένός άνθρώπου πού έπιδιώκει νά σέ στηρίξει καί νά σοΰ συμπαρασταθεί, θά ’χες κάθε δικαίωμα νά τόν άντιπαρέλθεις. Νά τόν άρνηθεΐς. Νά τόν κακοχαρακτηρίσεις ίσως. Τώρα όμως; Τώρα πού αύτά τά λόγια βγαίνουν άπό τά χείλη καί τήν πιστή καρδιά ένός κατ’ έξοχήν πονεμένου καί τσακισμένου άνθρώπου, μήπως πρέπει περισσότερο νά τά προσέξεις;

Εσύ πού τά βάσανα καί τ’ άδιέξοδα σ’ έχουν κυριολεκτικά πλακώσει καί άσφυκτιάς.

Εσύ πού διαρκώς άπορεΐς: τί νόημα έχει μιά τέτοια ζωή;

Αλλά κι έσύ ό όποιος παρατηρείς καί συμπάσχεις μέ τόν διπλανό σου καί παρόμοια άπορεΐς γιά τή ζωή του. Γιατί τέτοιου είδους έρωτήματα μήν περιμένεις νά βρουν άλλου είδους άπάντηση.

Τέτοια έρωτήματα άπαντώνται μόνο μέ τήν πίστη. Μέ τήν έμπιστοσύνη στόν Κύριο των δυνάμεων. Τόν Θεό τής άγάπης. Αύτόν πού συνέχει καί συγκρατεΐ όλο τό σύμπαν. Αύτόν πού μεριμνά γιά τήν τροψή τών πετεινών τού ούρανοΰ. Αύτός ξέρει.

Μόνο μέ τήν πίστη σ’ Αύτόν βρίσκει κανείς νόημα, σκοπό καί προοπτική σέ μιά ζωή γεμάτη βάσανα καί ταλαιπωρίες. Διότι «ούκ άξια τά παθήματα του νυν καιρού πρός τήν μέλλουσαν δόξαν άποκαλυφθήναι εις ήμάς» (Ρωμ. η’ 18). Τά όσα πάσχουμε καί ύποφέρουμε τώρα ώς πιστοί μαθητές τού Κυρίου μας, είναι ένα τίποτα, έάν συγκριθοΰν μέ τή δόξα καί τή λαμπρότητα ή όποια μάς περιμένει στή Βασιλεία τών ούρανών.

Έχει λοιπόν νόημα ή ζωή καί τού πιό βασανισμένου άνθρώπου. Είναι μιά πρόκληση γιά άγώνα ύπομονής, καρτερίας καί πίστεως. Καί γιά όλους τούς άλλους πού άποροϋν γιά τό νόημα τής ταλαίπωρης ζωής του, είναι μιά άλλη πρόσκληση γιά έμπρακτη άγάπη. Γιά ειλικρινές ένδιαφέρον. Γιά συμπαράσταση καί φιλανθρωπία.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΕΤΑΙ ΑΠΟ ΓΕΝΝΑΙΟΨΥΧΟΥΣ!

---

Γράφει ο Αρχιμανδρίτης Πολύκαρπος Μπόγρης

Μία σπίθα αρκεί για να ανάψει η φωτιά. Έτσι λέγεται και έτσι είναι.
Το Σάββατο παρακολούθησα μαζί με άλλους 200 θεατές ένα θεατρικό έργο με αναφορά στο ηρωϊκό πρόσωπο του Παύλου Μελά. Το σύμβολο του Μακεδονικού Αγώνα.

Όπως ανέφερε ο εμπνευστής της θεατρικής παράστασης, όταν πριν 5 περίπου μήνες ξεκίναγαν οι πρόβες κανείς δεν υποψιαζόταν την επικαιρότητα και τα τεκταινόμενα της ιστορίας σήμερα. Αλλά αυτό λίγη σημασία έχει. Το σημαντικό είναι ότι τούτη η παράσταση έγινε αφορμή για σκέψεις και προβληματισμούς. Για να ενθουσιάσει και να πεισμώσει. Για να ανακαλύψει την ιστορική αλήθεια μέσα σε ενα πλαίσιο λήθης που εξυπηρετεί και βολεύει καταστάσεις. Για να πεισμώσει τον Έλληνα, τον πατριώτη, για να γίνει ανάχωμα σε όλους εκείνους που η Ιστορία τους ξεπερνάει γιατί είναι μικροί.

Άλλωστε την μίκρυναν την Ιστορία στα σχολικά εγχειρίδια γιατί έτσι μπορείς να καθυποτάξεις φρόνημα και συνειδήσεις. Πόσα μαθήματα ηρωϊσμού και θυσίας δεν θα τα μάθουν ποτέ τα παιδιά μας και πόσοι ανόητοι και ξεπεραμένοι θα επιμένουν να γράφουν για τις μυθοπλασίες που κάποιοι δήθεν εφηύραν για να δημιουργήσουν πρότυπα και ήρωες.
Θα τολμούσα να πω την υπερβολή αυτή και συγχωρέστε με. Και ακόμη αν δεν υπήρχαν θα έπρεπε να τους δημιουργήσουμε τους ήρωες για να μπορεί η ζωή μας να έχει όραμα και όνειρο. Αλλά ευτυχώς υπάρχουν και συνεχίζουν να υπάρχουν.
Επίκαιρη η θεατρική παράσταση καθώς το πρόβλημα του ονόματος του κρατιδίου των Σκοπίων τούτο τον καιρό είναι στο επίκεντρο. Και το διαχειρίζονται οι πολιτικοί και οι διπλωμάτες για την καλύτερη δυνατή λύση, για την προάσπιση των Εθνικών μας δικαίων.

Όμως έτσι δεν έλεγαν και στην νεώτερη Ιστορία μας, όταν χάναμε την λευτερωμένη Βόρειο Ήπειρο; Όταν υποδεχόμασταν τους κακοποιημένους Έλληνες της Κωνσταντινουπόλεως από το πογκρόμ των Τούρκων τις εφιαλτικές νύχτες του Σεπτεμβρίου του 1955; Όταν βυθίζαμε στην κατοχή ένα μεγάλο μέρος των αδελφών μας στην μαρτυρική Κύπρο; Όταν κάποιοι πρόδιδαν το Έθνος για τις Διεθνιστικές Οργανώσεις και τα κινήματα που επαγγέλονταν κοινωνική δικαιοσύνη και όχι μόνο;
Όταν άκαπνοι διαχειρίζονταν τα θέματα του Ελληνισμού μέσα από τις ασφάλειες των προσωπικών τους επιλογών στην διαχείρηση και νομή της εξουσίας.
Όταν και τότε, το 1904 που στην Μακεδονία γινόταν χαλασμός, φωτιά και θάνατος κάποιοι έδιναν υποσχετικές για αργότερα στους Έλληνες που κάθε μέρα ήταν κάτω από το μαχαίρι του κατακτητή.

Όλοι αυτοί οι διπλωμάτες τότε και τώρα εκινούντο με ένα πνεύμα ηττοπάθειας. Έγιναν οι νεκραθάφτες της Ιστορίας μας και της Πατρίδας.
Αλλά απέναντι στους νεκροθάφτες πάντα υψώνονται εκείνοι που ξεπερνούν την λογική μας και μπαίνουν στην φωτιά. και σαν μπεις στην φωτιά αλλοίμονο σε εκείνον που στέκεται άπραγος. Ένας τέτοις ήταν και ο Παύλος Μελάς. Και τους ξεπέρασε όλους που στην προοπτική ότι δεν είναι ακόμα καιρός, εκείνος έκανε τον καιρό να είναι ώριμος. Και ξεβολεύτηκε, και οραματίσθηκε, και πόνεσε, και εμπνεύσθηκαν από αυτόν χιλιάδες, και πέθανε. Και το σώμα του έγινε λίπασμα για την λευτεριά της Μακεδονίας. Και από κοντά του παλληκάρια, παπάδες και Δεσποτάδες που και αυτοί πότισαν με το αίμα τους την γη των Μακεδόνων.
Και σήμερα κάποιοι θέλουν να πουλήσουν το αίμα των ηρώων για να μην ταράξουμε την ειρήνη της περιοχής. Και σήμερα κάποιοι θέλουν να μας πείσουν ότι η καλύτερη λύση είναι να συμβιβασθούμε.

Πείτε μου πόσο πάει το αίμα του Παύλου Μελά, του Δεσπότη του Γερμανού Καραβαγγέλη, των οπλαρχηγών, των παλληκαριών που για 8 ολόκληρα χρόνια πολεμούσαν, πέθαιναν για να ελευθερωθεί η Μακεδονία;
Αλλά ξέχασα. Όπως στις Θερμοπύλες υπήρχε ο Εφιάλτης και σε όλη την ιστορική διαδρομή του Έθνους δεν έπαψε να υπάρχει. Απλά άλλαξε το όνομά του. Εφιάλτης στις Θερμοπύλες, Πηλιο Γιούσης στο Σούλι, Βλαχοδήμος στην Μακεδονία για τον φόνο του Παύλου Μελά, Ιούδας ο Ισκαριώτης στον Χριστό μας και όλοι εκείνοι οι ανώνυμοι απο πολύ παλαιά έως και σήμερα που ζουν και κινούνται προδωτικά.

Σε όλους αυτούς που σήμερα με χαρακτηρίζουν ακραίο στοιχείο, που δεν αντέχουν την γνώμη μου, που θα τους βόλευε η σιωπή μου, που θα μας ήθελαν υπόδουλους τους τα χαρίζω. Θα μας βρείτε μπροστά όχι σαν αντίπαλους αλλά σαν φωνή μαρτυρίας για την ΑΛΗΘΕΙΑ που δεν λέγεται.
Θα βρείτε μπροστά εκατομύρια Ελλήνων, πατριωτών, που η καρδιά τους το λέει και είναι έτοιμοι να κάνουν και το παραπάνω. ΝΑ ΠΕΘΑΝΟΥΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ!
Θα μας βρείτε μπροστά γιατί θέλουμε να απαντήσουμε στα παιδιά μας όταν μας ρωτήσουν «Τι κάναμε για την Μακεδονία, για την Κύπρο, για την Βόρειο Ήπειρο, την Κωνσταντινούπολη;». Και δεν θα ντρεπόμαστε να τους πούμε ότι δώσαμε τον αγώνα μας, και το αίμα μας, πέφτοντας στην φωτιά και όχι απλά κάνοντας διπλωματία.
Μεθαύριο στην Αθήνα οι Έλληνες φωνάζουν δυνατα: Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΑΔΑ. Και ακόμη δεν επιτρέπουμε σε κανένα να εκχωρήσει τίποτα απο τα κόκκαλα των πατέρων μας και το αίμα των ηρώων μας.

Την Κυριακή 4 Φεβρουαρίου θα είμαι εκεί με όλα τα αδέλφια, τους Έλληνες, γιατί μου το λέει η καρδιά μου η Ελληνική.
Γιατί μου το λένε τα κόκκαλα των δικών μου ανθρώπων που θυσιάσθηκαν στον πόλεμο εναντίον της ϊταλίας και της Γερμανίας στα βουνά της Ηπείρου.
Γιατί μου το λένε στο προσκλητήριο των νεκρών όλοι εκείνοι οι Έλληνες, τα εκατομύρια των Ελλήνων που εδώ και 5.000 χρόνια μάχονται για την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.
Η Ιστορία συνεχίζει και γράφεται και γράφεται απο γενναιόψυχους. Δεν γράφεται από τους άλλους μόνο αλλά και από τον καθένα μας ξεχωριστά. Με ενότητα και αποφασιστικότητα. Χωρίς να παζαρεύουμε την τιμή και την Αλήθεια αλλα διεκδικώντας. Χωρίς να μας χαρίζεται αλλά κατορθώνοντας το δίκαιο χωρίς να ευτελίζουμε την ζωή μας και την ζωή των άλλων.
Ο Θεός να δώσει για να μπορούμε να είμαστε άξιοι συνεχιστές των πατέρων μας, ΕΛΛΗΝΕΣ ελεύθεροι και όχι υποταγμένοι στην σκοπιμότητα και την διαπλοκή της ζωής.
ΚΑΛΗ ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΑΔΕΛΦΙΑ!
Και την ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ θα σε συναντήσω με την Ελληνική Σημαία για να την κρατήσουμε ψηλα να κυματίζει και να σκεπάζει την ζωή και την ψυχή μας.

ΕΑΝ ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΕΙΧΑΝ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ ΔΕΝ ΘΑ ΥΠΗΡΧΕ ΚΑΚΙΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Εάν όλοι οι άνθρωποι είχαν ταπείνωση δεν θα υπήρχε κακία στον κόσμο, ούτε ψεύδος και πανουργία ούτε κατάκριση και συκοφαντία, ούτε φθόνος και φόνος, ούτε αισχρουργίες και αδικίες, ούτε πόλεμοι, σεισμοί, καταποντισμοί, δυστυχίες κλπ. 
Όλες δε οι τέχνες, μέθοδοι, παγίδες και πανουργίες του παμπόνηρου διαβόλου θα ήσαν άπρακτες.

Άγιος Ιάκωβος Τσαλίκης

ΕΟΡΤΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΚΥΡΟΥ ΚΑΙ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ

---

Τη μνήμη των Αγίων Κύρου και Ιωάννου των Αναργύρων τιμά σήμερα, 31 Ιανουαρίου, η Εκκλησία μας. Οι Άγιοι Μάρτυρες Κύρος και Ιωάννης άθλησαν κατά την εποχή του αυτοκράτορα Διοκλητιανού (284 – 305 μ.Χ.). Ο Άγιος Κύρος καταγόταν από την Αλεξάνδρεια, ενώ ο Άγιος Ιωάννης καταγόταν από την Έδεσσα της Μεσοποταμίας.

Όταν ξέσπασε ο διωγμός του Διοκλητιανού, ο Άγιος Κύρος πήγε σε ένα παραθαλάσσιο τόπο της Αραβίας και, αφού περιεβλήθηκε το μοναχικό σχήμα, κατοίκησε στον τόπο αυτό.

Ο Άγιος Ιωάννης πήγε στα Ιεροσόλυμα και εκεί άκουσε για τα θαύματα που επιτελούσε ο Άγιος Κύρος. Στην συνέχεια μετέβη στην Αλεξάνδρεια. Από εκεί, αφού από διάφορες φήμες έμαθε που διέμενε ο Άγιος Κύρος, πήγε και τον βρήκε και έμεινε μαζί του. Τα θαύματα των Αγίων Αναργύρων συνέγραψε ο Άγιος Σωφρόνιος, Πατριάρχης Ιεροσολύμων, διότι οι Άγιοι θεράπευσαν τα μάτια του.

Κατά την περίοδο του διωγμού συνελήφθη και η Αγία Αθανασία, που ήταν χήρα, καθώς επίσης και οι τρεις θυγατέρες της Θεοδότη, Θεοκτίστη και Ευδοξία. Η είδηση τάραξε τον Κύρο και τον Ιωάννη. Έτσι οι Άγιοι, επειδή φοβήθηκαν μήπως αυτές δειλιάσουν από την σκληρότητα των βασανιστηρίων, εξαιτίας της αδυναμίας της φύσεως της γυναίκας, έσπευσαν κοντά τους και έδιναν σε αυτές θάρρος, ενώ παράλληλα προετοιμάζονταν και οι ίδιοι για το μαρτύριο.

Και πράγματι, συνελήφθησαν και αυτοί και οδηγήθηκαν στον ηγεμόνα. Εκεί διακήρυξαν με παρρησία και θάρρος την πίστη τους στον Θεό. Μάταια ο ηγεμόνας ζητούσε να κάμψει την ανδρεία της μητέρας, δείχνοντας σε αυτή τις θυγατέρες της και επιρρίπτοντάς της την ενοχή. Εκείνη, αφού στράφηκε προς τις θυγατέρες της, τις ενίσχυε λέγουσα ότι η σωματική ωραιότητα είναι πρόσκαιρη, ενώ στην αιωνιότητα διατηρείται η ομορφιά της ψυχής του ανθρώπου αθάνατη.

Αυτές δε έλεγαν προς την μητέρα τους ότι αισθάνονταν μεγάλη χαρά, επειδή έμελλε να φύγουν από τον μάταιο αυτό κόσμο μαζί της για την αγάπη του Χριστού και να μην χωρισθούν ποτέ από κοντά της. Ο ηγεμόνας εξαγριώθηκε και διέταξε να τους υποβάλουν σε πολλά και σκληρά βασανιστήρια. Μετά από τα βασανιστήρια αποκεφάλισαν διά ξίφους τον Άγιο Κύρο και τον Άγιο Ιωάννη, το έτος 292 μ.Χ.. Έτσι μαρτύρησαν και η Αγία Αθανασία με τις τρεις θυγατέρες της. Τον βίο και το μαρτύριο αυτών έγραψε ο Σωφρόνιος ο Σοφιστής.

Η Σύναξη αυτών ετελείτο στο Μαρτύριο που είχε ανεγερθεί προς τιμήν τους και βρίσκεται στην περιοχή Φωρακίου.

Απολυτίκιον
Ήχος πλ. α’.
Τα θαύματα των Αγίων σου Μαρτύρων, τείχος ακαταμάχητον ημίν δωρησάμενος, Χριστέ ο Θεός, ταίς αυτών ικεσίαις, βουλάς εθνών διασκέδασον, της Βασιλείας τα σκήπτρα κραταίωσον, ως μόνος αγαθός και φιλάνθρωπος.

ΣΕ ΒΛΕΠΩ ΣΥΝΟΔΟΙΠΟΡΟ,ΜΑΖΙ ΘΑ ΑΓΩΝΙΣΤΟΥΜΕ!

Πού είναι αυτή η πραγματικότητα που έφερε ο Χριστός; Δύο χιλιάδες χρόνια πέρασαν και ακόμα το μήνυμά Του δεν το έχουμε ζήσει. Και μην είσαι έτοιμος να κατηγορήσεις τον κόσμο, λέγοντας ότι δεν το έχει ζήσει ο κόσμος. Δεν το έχουμε ζήσει ούτε καν εμείς! Εμείς οι χριστιανοί.

Απόδειξη: Δεν είμαστε ευτυχισμένοι. Είσαι χαρούμενος; Είσαι χαρούμενος που είσαι άνθρωπος του Θεού; Βλέπεις τη ζωή κάπως αλλιώς; Ετσι όπως είπε ο Χριστός; Κατάλαβες πως ό,τι γίνεται στη ζωή σου έχει ένα νόημα για την ψυχή σου; Νιώθεις ότι καθετί έχει έναν σκοπό; Σταμάτησες να κατακρίνεις τον Θεό; Δεν Τον έχεις κατακρίνει, σίγουρα, άμεσα. Αλλά Τον κατακρίνεις έμμεσα και πλαγίως. Ξυπνάς το πρωί και κοιτάς τον καιρό και λες: «Τι παλιόκαιρος κι αυτός σήμερα…» Τον Θεό κατακρίνεις. Γιατί ποιος έχει κάνει τον καιρό σήμερα να βρέχει, να χιονίζει, να έχει ζέστη, να ‘χει καύσωνα; Ποιος δίνει την εντολή ώστε τα φυσικά φαινόμενα να είναι αυτά που είναι; Ο ίδιος ο Δημιουργός.

Λες, ας πούμε, «τι οικογένεια είναι αυτή που έχω εγώ! Πώς είναι έτσι τα παιδιά μου! Πώς είναι έτσι ο άντρας μου! Ποια είναι αυτή η γυναίκα που διάλεξα! Γιατί να ‘ναι έτσι το επάγγελμά μου!». Ολα αυτά ξέρεις τι είναι; Μια κριτική στον Θεό. Είναι σαν να λες στον Θεό: «Θεέ μου, δεν ξέρεις τι κάνεις! Δεν ήξερες Εσύ που μου ‘δωσες αυτό το παιδί, εγώ ξέρω καλύτερα από Σένα. Θεέ μου, δεν ξέρεις τι κάνεις, δεν ξέρεις πώς μας κυβερνάς»!

Εχεις μάθει να ‘σαι ευχαριστημένος, αναπαυμένος, ικανοποιημένος; Τότε είσαι άνθρωπος του Χριστού! Καταλαβαίνεις τον αδελφό σου και τις ανάγκες του; Πιάνεις τις ανάγκες του άλλου; Εχεις αυτή την ευαισθησία να καταλάβεις ότι ο άντρας σου αυτή τη στιγμή θέλει λίγη στοργή; Το ‘χεις καταλάβει; Εχεις καταλάβει ότι θέλει λίγη καλοσύνη; Εσύ όμως έχεις χρόνια να του δείξεις στοργή. Εχει μήνες να πάρει ένα σου χάδι. Το ‘χεις καταλάβει αυτό; Κατά τα άλλα όμως λες ότι είσαι του Χριστού! Και λες ότι πήγες και λειτουργία, πήγες και αγρυπνία, πήγες και λιτανείες και είδες και θαύματα. Αυτό όμως δεν θα είναι θαύμα; Οταν σε δει να δείχνεις καλοσύνη!

Μια γυναίκα έχασε τον άντρα της. Την άφησε αυτός κι έφυγε. Και πήγε με μια άλλη. Και τον ρώτησα: «Τι βρήκες, επιτέλους, σ’ αυτή την καινούργια γυναίκα που πήγες;» Και μου απάντησε: «Κάτι πολύ απλό, πάτερ. Οταν γυρίζω απ’ τη δουλειά, αυτή η νέα πλέον γυναίκα βάζει μια λεκάνη με ζεστό νερό, μια πλαστική λεκάνη, ζεστό νερό, λίγο αλάτι, και μου βάζει τα πόδια μέσα, να ξεκουραστώ που γυρίζω απ’ τη δουλειά μου. Αυτό μου ‘χει κερδίσει την καρδιά. Δεν ψάχνω μεγάλα πράγματα και συνταρακτικά. Ηθελα κάτι πολύ μικρό, που να δείχνει όμως μια ευαισθησία, ότι ο άλλος σε καταλαβαίνει».

Ηρθε ο Χριστός στη Γη για να μας καταλάβει. Ηρθε ο Χριστός στη Γη για να μας χαρίσει αυτή τη μεγάλη κατανόηση. Τη σημασία της λέξης «συμπόνια». Αυτό που λέει στη θεία λειτουργία «διά των οικτιρμών του μονογενούς Σου υιού, μεθ’ ου ευλογητός ει». Τους οικτιρμούς.

Οικτιρμός θα πει αυτό: Πληγωμένο στήθος. Καρδιά που αγαπά. Που συμπάσχει με τον άλλον. Που καταλαβαίνει τον άλλον. Που νιώθει ότι εγώ κι εσύ είμαστε ένα, δεν είμαστε ξεχωριστοί. Δεν είμαστε χώρια. Δεν σε βλέπω σαν αντίπαλο ή σαν απειλή. Σε βλέπω συνοδοιπόρο. Μαζί πάμε στη ζωή. Μαζί θα ζήσουμε. Μαζί θ’ αγωνιστούμε!

  π. Ανδρέα Κονάνο

ΜΙΑ ΓΙΟΡΤΗ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΑΡΓΙΑ...

                Η γιορτή των Τριών Ιεραρχών έχει έναν συμβολικό χαρακτήρα: δείχνει την συμπόρευση της θύραθεν με την εκκλησιαστική παιδεία, όπως αυτή αποτυπώθηκε στα πρόσωπα των τριών μεγάλων Πατέρων της πίστης μας, του Μεγάλου Βασιλείου, του Γρηγορίου του Θεολόγου και του Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Η παράδοσή μας ήθελε την επιστημονική γνώση και την απήχηση της παιδείας στην πραγματικότητα της ζωής να συνδυάζεται με το μπόλιασμα των παιδιών με τις αξίες της πνευματικότητας, της ανθρωπιάς, της αιωνιότητας, της αγάπης για τον Θεό και τον συνάνθρωπο, όπως αυτές βιώνονται στην εκκλησιαστική ζωή. Και ερχόταν η Πολιτεία να επισημάνει ότι αυτός ο τύπος ανθρώπου, αυτός ο τύπος Έλληνα ήταν ο πολίτης που την εκφράζει. Γι’  αυτό και επανέφερε τον εορτασμό των Τριών Ιεραρχών ως προστατών των γραμμάτων της παιδείας, όπως αυτός ίσχυε τους τέσσερις τελευταίους αιώνες της βυζαντινής αυτοκρατορίας αμέσως μετά την απελευθέρωση της πατρίδας από τον τουρκικό ζυγό και μάλιστα πρώτα στο Πανεπιστήμιο.

     Οι καιροί μας φαίνεται ότι απαιτούν έναν άλλο τύπο πολίτη. Άθρησκο κατά προτίμηση ή πολυπολιτισμικό, με ασπόνδυλη ταυτότητα. Ο νέος πρέπει να μάθει να συνυπάρχει με τις άλλες θρησκείες, όχι γνωρίζοντας καλά την δική του, αλλά αντλώντας όσα στοιχεία είναι κοινά και ξεχνώντας ό,τι τις διαφοροποιεί. Αυτό που καλά γνωρίζουμε, ότι η πίστη μας είναι στηριγμένη στα δόγματα, η λατρεία είναι στηριγμένη στα δόγματα, η ηθική είναι στηριγμένη στα δόγματα, σήμερα γίνεται συνειδητή προσπάθεια να παραθεωρηθεί. Μπορούμε να έχουμε επιθυμητή ηθική χωρίς να πιστεύουμε στον Τριαδικό Θεό. Να έχουμε πίστη χωρίς τον Θεό εν τρισί προσώποις, αλλά ως έννοια και ως ιδέα. Ένας είναι ο Θεός και αν λέγεται  Χριστός, Αλλάχ, Βούδας, Βισνού, Κρίσνα, Ταό, Μπράχμαν μικρή σημασία έχει εφόσον μπορέσουμε να αντλήσουμε στάσεις ζωής που συγκλίνουν. Η λατρεία γίνεται παράδοση και έθιμο και όχι μετοχή Σώματος και Αίματος Χριστού.

     Και σαν να μην φτάνει αυτό, δηλώνεται ξεκάθαρα, με την πρόσφατη μετατροπή από το Υπουργείο Παιδείας της εορτής των Τριών Ιεραρχών σε αργία για τα Γυμνάσια και τα Λύκεια, ότι για την Πολιτεία ο τύπος πολίτη που οι Τρεις Ιεράρχες ενέπνεαν δεν χρειάζεται όσο η ξεκούραση εκπαιδευτικών και μαθητών! Ο εκκλησιασμός, η εορταστική εκδήλωση, η υπενθύμιση ότι το Ελληνόπουλο έχει δύο πυλώνες για να καλλιεργηθεί, την γνώση της επιστήμης και την Θεογνωσία της πίστης, πρέπει σε συμβολικό επίπεδο να γίνουν αργία, ώστε να μην ενοχλείται το εκκοσμικευμένο, πολυπολιτισμικό, άθρησκο πρότυπο παιδείας που είναι ο τελικός στόχος. Μόνο που κανείς δεν μας ρώτησε, καθώς το Σύνταγμα που έχει άλλες, τις παλαιές βάσεις, εξακολουθεί τυπικά να ισχύει ακόμη. 

       Χωρίς να το συνειδητοποιούμε στην κοινωνία μας ολοκληρώνεται ένας μετασχηματισμός. Το καταναλωτικό πρότυπο, ο οικονομοκεντρισμός, η αλλοτρίωση των αξιών, η υποταγή στην διασκέδαση της εικονικής πραγματικότητας, αλλά και  ο μηδενισμός, η αίσθηση ότι δεν υπάρχει αιωνιότητα, μας οδηγούν σε έναν Έλληνα χωρίς ελληνικότητα. Σε μία ανιστορική ύπαρξη, συμμορφωμένη με τα παγκόσμια πρότυπα, χωρίς πρόταση διαφορετικότητας η οποία να βοηθά αυτά τα πρότυπα να συνειδητοποιήσουν, πέρα από τα προνόμια, και τα αδιέξοδά τους. Χωρίς επίγνωση τού γιατί καλείται να συνυπάρξει με τον όποιο πλησίον, διότι αυτή δεν είναι οδός κοινωνικής υποχρέωσης αλλά αυθεντικής αγάπης που πηγάζει από τον Θεό.

                Ας αντισταθούμε εκκλησιαζόμενοι την ημέρα των Τριών Ιεραρχών. Πάλι με χρόνους με καιρούς...

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ:ΣΥΜΒΟΛΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

---

Την 30ή Ιανουαρίου εορτάζει η Εκκλησία την μνήμη των τριών μεγάλων Ιεραρχών, Βασιλείου του Μεγάλου, Γρηγορίου του Θεολόγου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου.

Δεν πρόκειται περί «μνήμης» με την κυρία έννοια της λέξεως, δηλαδή επετείου του θανάτου των Πατέρων αυτών, αλλά περί κοινής εορτής, «συνάξεως» κατά την λειτουργική ορολογία. Ο Μέγας Βασίλειος απέθανε την 1η Ιανουαρίου του έτους 379 και η μνήμη του εορτάζεται, ως γνωστόν, την 1η Ιανουαρίου. Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος την 25η Ιανουαρίου του έτους 389, και την 25η Ιανουαρίου εωρτάσαμε την μνήμη του. Τέλος ο Χρυσόστομος απέθανε στην εξορία την 14η Σεπτεμβρίου του έτους 407, κατά την ημέρα της εορτής της Υψώσεως του τιμίου Σταυρού, η μνήμη του όμως μετετέθη, λόγω του ύψους της δεσποτικής εορτής της ημέρας αυτής, και εορτάζεται την 13ην Νοεμβρίου.

Η εορτή της 30ής Ιανουαρίου είναι μεταγενεστέρα, γι’ αυτό και δεν την συναντούμε στα παλαιά εορτολόγια. Καθιερώθη κατά τον ΙΑ΄ αιώνα επί της βασιλείας του Αλεξίου Κομνηνού (1081 -1118). Την αιτία της συστάσεως της κοινής και για τους τρεις εορτής μας αφηγείται εκτενώς το συναξάριο της ημέρας. «Στάσις», διένεξις, υπήρχε στην Κωνσταντινούπολι μεταξύ «των ελλογίμων και εναρέτων ανδρών». Από τους τρεις Ιεράρχας άλλοι εθεωρούσαν σπουδαιότερο τον Χρυσόστομο, άλλοι τον Βασίλειο, και άλλοι τον Γρηγόριο, και υποτιμούσαν τους άλλους δύο. Έτσι δημιουργήθηκαν τρεις διαμαχόμενες παρατάξεις: των Ιωαννιτών, των Βασιλειτών και των Γρηγοριτών. Στην έριδα έθεσε τέλος ο μητροπολίτης Ευχαΐτων Ιωάννης ο Μαυρόπους, λόγιος και ευλαβής κληρικός.

Αυτός, κατά την διήγησι του συναξαριστού, είδε σε οπτασία τους τρεις αγίους, πρώτα τον καθένα χωριστά και ύστερα και τους τρεις μαζί. Αυτοί του είπαν με ένα στόμα: «Ημείς οι τρεις είμεθα ένα, καθώς βλέπεις, κοντά στον Θεό και τίποτε δεν υπάρχει που να μας χωρίζη ή να μας κάνη να αντιδικούμε… Πρώτος δεν υπάρχει μεταξύ μας ούτε δεύτερος… Σήκω λοιπόν και ειπέ σ’ εκείνους που μαλώνουν, να μη χωρίζωνται σε παρατάξεις για ημάς. Γιατί ημείς και στην ζωή μας και μετά τον θάνατό μας δεν έχομε άλλη επιθυμία, παρά να ειρηνεύη και να ομονοή όλος ο κόσμος».

Σαν σύμβολο και έκφρασι της ενότητός των του συνέστησαν να συστήση κοινή εορτή και των τριών. Έτσι ο Ευχαΐτων ανέλαβε την συμφιλίωσι των διαμαχομένων μερίδων και συνέστησε την εορτή της 30ής Ιανουαρίου. Έκρινε τον Ιανουάριο ως καταλληλότερο μήνα για τον εορτασμό των, αφού κατ’ αυτόν εώρταζαν και οι τρεις σε διάφορες ημέρες, την 1η ο Βασίλειος, την 25η ο Γρηγόριος και την 27η η ανακομιδή των λειψάνων του Χρυσοστόμου.

Η σύστασις της εορτής επέτυχε του σκοπού της. Απετέλεσε το ορατό σύμβολο της ισότητος και της ενότητος των μεγάλων διδασκάλων και της συμφιλιώσεως των διισταμένων πριν μερίδων. Κοινή ακολουθία και για τους τρεις συνέθεσε ο Ευχαΐτων, ανταξία των τριών μεγάλων Πατέρων. Από τότε σε κοινή εικονογραφική παράστασι περιλαμβάνονται και οι τρεις, ντυμένοι τα αρχιερατικά των άμφια, με το Ιερό Ευαγγέλιο στο ένα χέρι, ευλογούν με το άλλο, σαν να παρευρίσκωνται όχι μόνον εν πνεύματι, αλλά και εν σώματι μεταξύ μας. Και είναι πράγματι οι αιώνιοι και αθάνατοι διδάσκαλοι της Εκκλησίας του Χριστού. Εδίδαξαν με τον άγιο βίο των, με την έξοχο δράσι των, με τα σοφά των συγγράμματα.

Σ’ αυτούς ενεσαρκώθη το τέλειο χριστιανικό ιδεώδες του «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν Θεού» πλασμένου και εν Χριστώ αναγεννημένου ανθρώπου. Και προ πάντων στα πρόσωπα αυτών των τριών Ιεραρχών συνηντήθη η παιδεία, η μόρφωσις και η ελληνική φιλοσοφική κατάρτισις με την χριστιανική αλήθεια. Ήσαν οι σοφοί κατά κόσμον και σοφοί κατά Θεόν. Αρμονικωτέρα σύζευξις ελληνισμού και χριστιανισμού σ’ όλη των την τελειότητα δεν παρουσιάσθηκε ποτέ στον κόσμο. Γι’ αυτό και η εορτή των απέβη εορτή της ελληνοχριστιανικής παιδείας, της οποίας διδάσκαλοι και πρότυπα υπήρξαν οι τρεις Ιεράρχαι.

Και της χριστιανικής όμως λατρείας υπήρξαν δημιουργικά στοιχεία οι τρεις Ιεράρχαι. Όχι μόνο την ετέλεσαν, ως ιερείς και αρχιερείς, αλλά και συνέβαλαν στην διαμόρφωσι και εξέλιξί της. Δεν είναι χωρίς σημασία το γεγονός, ότι με τα ονόματα και των τριών η εκκλησιαστική παράδοσις συνέδεσε την συγγραφή τριών λειτουργιών: των δύο γνωστών βυζαντινών λειτουργιών του Μεγάλου Βασιλείου και του Ιωάννου του Χρυσοστόμου και μιας της Εκκλησίας της Αλεξανδρείας που φέρεται υπό το όνομα του Γρηγορίου. Εξ άλλου και στους τρεις, και ιδιαιτέρως στον Μέγα Βασίλειο, αποδίδονται σειρές ολόκληρες ευχών, που κοσμούν τα λειτουργικά μας βιβλία.

Είναι γνωστή και από τις ιστορικές πηγές η συμβολή του Μεγάλου Βασιλείου στην διαμόρφωσι των «ευκοσμιών του βήματος» και των διατάξεων των ευχών, καθώς και η προσπάθεια του Χρυσοστόμου για την αναζωογόνησι της λειτουργικής ζωής μεταξύ του ποιμνίου του στην Κωνσταντινούπολι. Ο Γρηγόριος ήταν και ποιητής και οι ύμνοι του, αν και δεν έχουν εισαχθή στην λατρεία μας, μπορούν να καταταγούν μεταξύ των καλλιτέρων και ωραιοτέρων προϊόντων της εκκλησιαστικής μας ποιήσεως.

Μπορείτε να ιδήτε στους βυζαντινούς μας ναούς να εικονίζωνται οι τρεις ιεράρχαι στην κόγχη του αγίου βήματος, με τα ειλητάρια της θείας λειτουργίας στα χέρια, να περιβάλλουν το θυσιαστήριο σαν να λειτουργούν αδιαλείπτως, όχι μόνο στο υπερουράνιο, αλλά και στο επίγειο θυσιαστήριο του Θεού, μαζί με τους ιερείς που τελούν τα μυστήρια σήμερα. Σαν να παρακάθηνται μαζί με ημάς στην ιδία κοινή ιερά τράπεζα και να μετέχουν της ιδίας πνευματικής τροφής.

Και σε μία άλλη εικονογραφική παράστασι θα συναντήσετε τους τρεις Ιεράρχας. Στην μεγάλη εξεικόνησι της δευτέρας παρουσίας του Κυρίου, που ζωγραφείται από τους βυζαντινούς ζωγράφους στους νάρθηκας των ναών επάνω και γύρω από την κυρία πύλη του ναού. Στην ομάδα των σεσωσμένων, που εισέρχονται στον Παράδεισο του Θεού, θα διακρίνετε εύκολα τις τρεις σεβάσμιες μορφές των, όπως μας τις διέσωσε η εικονογραφική παράδοσις της Εκκλησίας μας και όπως περιγράφονται στο συναξάριο της εορτής των:

«Ήσαν δε την θέσιν του σώματος και την μορφήν οι άγιοι ούτοι, έχοντες ούτως: Ο μεν θείος Χρυσόστομος, την ιδέαν του σώματος ην βραχύς πάνυ την ηλικίαν, μεγάλην κεφαλήν τοις ώμοις αιωρών, ισχνός εις το ακριβέστατον, επίρρινος, ευρύς τους μυκτήρας, ωχρότατος μετά του λευκού, κοίλους τους κόχλους των οφθαλμών έχων και βολβοίς τούτων κεχρημένος μεγάλοις, εφ’ οις και συνέβαινε, χαριέστερον, ταις όψεσιν αποστίλβειν, ει και τω λοιπώ χαρακτήρι τον αχθόμενον παρεδήλου∙ ψιλός και μέγας το μέτωπον και πολλαίς ταις βολίσι κεχαραγμένος∙ ώτα περικείμενος μεγάλα και το γένειον μικρόν και αραιότατον, υποπολιαίς ταις θριξίν εξανθών, τας σιαγόνας πεπιεσμένας είσω έχων τη νηστεία εις τον ακρότατον…

Ο δε μέγας Βασίλειος ην την θέσιν του σώματος εις πολύ μήκος επί του ορθίου σχήματος αναδραμών∙ ξηρός και λιπόσαρκος, μέλας το χρώμα, ωχρότητι το πρόσωπον σύγκρατος∙ επίρρινος, εις κύκλον τας οφρύς περιηγμένος∙ το επισκύνιον συνεσπακώς, φροντιστικώ εοικώς, ολίγαις το πρόσωπον αμαρυγαίς ρυτιδούμενος∙ επιμήκης τας παρειάς∙ κοίλος τους κροτάφους, ηρέμα έχων εν χρω κουρίας∙ την υπήνην αρκούντως καθειμένος και μεσαιπόλιος…

Ο δε γε ιερός Γρηγόριος ο Θεολόγος, κατά τον τύπον της ηλικίας του σώματος ετύγχανε μέτριος∙ ύπωχρος βραχύ μετά του χαρίεντος∙ σιμός, επ’ ευθείας τας οφρύς έχων∙ ήμερον βλέπων και προσηνές θάτερον, των οφθαλμών, ος ην δεξιός, στυγνότερον κεκτημένος, ον και ουλή κατά τον κανθόν συνήγε∙ τον πώγωνα ου βαθύς, δασύς δε επ’ ευθείας, ικανώς φαλακρός ταις θριξί, τα άκρα της γενειάδος ως περικεκαπνισμένα υποφαίνων».

Έτσι ακριβώς μας παρουσιάζει η Εκκλησία μας τα τρία μεγάλα αυτά τέκνα της. Σοφούς διδασκάλους και Πατέρας, που μας εδίδαξαν και μας διδάσκουν διαρκώς με την θεία σοφία των λόγων και των παραδειγμάτων των∙ ιερουργούς ενθέους των μυστηρίων της Εκκλησίας μας, συλλειτουργούντας μαζί μας και συνδοξολογούντας τον Θεό∙ πολίτας του ουρανού και οικήτορας του Παραδείσου της τρυφής. Και προς τον σκοπό αυτόν υπηρετούν όλα τα στοιχεία της λατρείας μας. Το εορτολόγιο, που φέρνει στην μνήμη μας τα ιερά αυτά πρόσωπα κατ’ έτος. Η υμνογραφία, που με τους ύμνους της εγκωμιάζει τους αγώνας και την δόξαν των. Τα συναξάρια, που μας περιγράφουν τον βίο και τας αρετάς των. Η εικονογραφία που ανιστορεί τις ιερές μορφές των και μας δίδει την δυνατότητα να βλέπωμε σαν ζωντανά τα πνευματικά αυτά αναστήματα.
Αυτό είναι το νόημα και ο σκοπός της τιμής των αγίων στην Εκκλησία μας.

Να δείξη αυτή την αδιάλειπτο και αδιάσπαστο κοινωνία των μελών της Εκκλησίας. Κοινωνία ζώντων εν Χριστώ πιστών, είτε στη γη αυτή είτε στην μακαρία κατάστασι του ουρανού. Κοινωνία για την οποία δεν υπάρχουν νεκροί, αλλά μόνο ζώντες, εφ’ όσον όλοι όσοι αποτελούν μέλη της ηνώθησαν δια των μυστηρίων με τον αιώνιο και αθάνατο χορηγό της ζωής, τον Χριστό. Όλοι μαζί συνδοξολογούν και συνυμνούν τον Θεό και δέονται οι ζώντες για τους κεκοιμημένους και οι κεκοιμημένοι για τους ζώντας. Όλοι είναι πολίται της Βασιλείας, με την σφραγίδα της αθανασίας, με τα ονόματά των γραμμένα στο βιβλίο της ζωής.

Η ακολουθία των τριών Ιεραρχών αποδίδεται από τον συντάκτη του συναξαρίου της εορτής των στον Ιωάννη τον Μαυρόποδα, μητροπολίτη Ευχαΐτων, που «την εορτήν ταύτην παρέδωκε τη Εκκλησία εορτάζειν Θεώ» και συνέταξε γι’ αυτήν κανόνες, τροπάρια και εγκώμια. Εκτός όμως από τον Μαυρόποδα συνέβαλαν και άλλοι υμνογράφοι στην ολοκλήρωσι της υμνογραφίας της εορτής. Τα ιδιόμελα της λιτής και τα στιχηρά των αποστίχων του εσπερινού αποδίδονται στον Νείλο Ξανθόπουλο, το δε ιδιόμελο στο «Και νυν» των αποστίχων είναι ποίημα του πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Γερμανού. Ρητώς στον Ιωάννη αποδίδονται οι τρεις κανόνες. Θα παρατεθούν το πρώτο στιχηρό του εσπερινού του δ΄ ήχου, προσόμιο του «Ως γενναίον εν μάρτυσι», «Τα της χάριτος όργανα…». Το πρώτο των αποστίχων του πλ. α΄ ήχου, προσόμοιο του «Χαίροις ασκητικών», «Χαίροις Ιεραρχών η τριάς…».

Το πρώτο των στιχηρών των αίνων του β΄ ήχου, προσόμοιο του «Ποίοις ευφημιών», «Ποίοις ευφημιών στέμμασι στεφανώσωμεν τους διδασκάλους…» και το δοξαστικό των στιχηρών του εσπερινού, ιδιόμελο του πλ. α΄ ήχου, «Σαλπίσωμεν εν σάλπιγγι ασμάτων…». Είναι από τα πιο χαρακτηριστικά τροπάρια της εορτής.

Απολυτίκιο:
Ήχος α’.
Τούς τρεις μεγίστους φωστήρας της Τρισηλίου θεότητος, τους την οικουμένην ακτίσι δογμάτων θείων πυρσεύσαντας, τους μελιρρύτους ποταμούς της σοφίας, τους την κτίσιν πάσαν θεογνωσίας νάμασι καταρδεύσαντας, Βασίλειον τον μέγαν, και τον Θεολόγον Γρηγόριον, συν τω κλεινώ Ιωάννη, τω την γλώτταν χρυσορρήμονι, πάντες οι των λόγων αυτών ερασταί, συνελθόντες ύμνοις τιμήσωμεν· αυτοί γαρ τη Τριάδι, υπέρ υμών αεί πρεσβεύουσιν.

ΧΩΡΙΣ ΕΡΓΑ ΑΡΕΤΗΣ ΔΕΝ ΘΑ ΑΠΟΚΤΗΣΟΥΜΕ ΠΟΤΕ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΘΕΟ

*Από τα αποφθέγματα του Αγίου Ισαάκ του Σύρου

-Ο ακόλαστος δεν έχει ταπεινό νου και καθαρή καρδιά και τρώγει την τροφή των θηρίων και όχι των αγγέλων. Ο ταπεινός είναι εγκρατής και συνεσταλμένος, ο δε κενόδοξος είναι υπηρέτης της πορνείας.

-Αγάπησε την φτώχεια. Φρόντισε για την ψυχή σου, απομακρυνόμενος απ’ τους ανθρώπους. Αγάπησε τα ταπεινά ενδύματα, διότι είναι υπερήφανος όποιος στολίζεται με λαμπρά ενδύματα.

-Πολλοί, ενώ ήσαν ψυχικά άρρωστοι, εισήλθαν στην θάλασσα του κόσμου για να θεραπεύσουν τις ψυχές των άλλων και έχασαν και τις δικές τους ψυχές, γιατί έγιναν εμπαθείς και νεκροί ψυχικώς.

-Όπου κι αν πας έχε τον εαυτό σου ξένο και θ’αποφεύγεις την ζημία της παρρησίας. Σε κάθε περίσταση προσποιήσου ότι δεν γνωρίζεις τίποτε.

-Λάλησε σαν μαθητευόμενος και όχι σαν διδάσκαλος. Σε κάθε πράγμα νόμιζε ότι έχεις ανάγκη διδαχής και θα βρεθείς σοφός σ’ όλη σου τη ζωή.

-Μη διαβάζεις ποτέ βιβλία αιρετικών! Να διαβάζεις πάντοτε τα βιβλία των διδασκάλων της Εκκλησίας μας.

-Ευλόγα πάντοτε και μην καταράσαι! Διότι η ευλογία γεννά ευλογία, και η κατηγορία κατηγορία.

-Μην παραδόσεις σ’ άλλον εκείνο που δεν έμαθες στην πράξη.

-Όταν η Θεία Χάρη ανοίξει τα μάτια της ψυχής σου, τότε τρέχουν σαν βρύση τα δάκρυα, που είναι το πιο φανερό σημείο της Θείας επισκέψεως.

-Στο σπίτι σου να δέχεσαι μόνον τους ομοίους σου κατα τους τρόπους, τη γνώμη, το φρόνημα και την αρετή.

-Η έλλειψη τροφών οδηγεί τον άνθρωπο στην εγκράτεια και η αφθονία στην ακράτεια. Όποιος νικάει στον πόλεμο των αισθήσεων, μοιάζει μ’ εκείνον που κλείνει τις θύρες της πόλεως και πολεμάει μόνον τους εσωτερικούς εχθρούς.

-Εάν δεν αποθάνει ο έξω άνθρωπος απ’ όλα τα πράγματα του κόσμου και από την αμαρτία και από τις κακές ενθυμήσεις και τους πονηρούς λογισμούς, δεν θα κινηθεί στον άνθρωπο η γλυκύτητα του Αγίου Πνεύματος.

-Μακάριος όποιος ησυχάζει και ασχολείται μόνο με την προσευχή και δεν ασχολείται με τίποτε άλλο.

-Όποιος απομακρύνθηκε τροπικά από τον κόσμο, βρήκε μέσα στην ψυχή του το μυστήριο της αιωνίου μακαριότητος και αξιώθηκε Θείας Χάριτος

Αββά Ισαάκ του Σύρου

ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΕ ΝΑ ΒΡΕΙΣ ΗΣΥΧΙΑ,ΟΙ ΔΟΥΛΕΙΕΣ ΔΕΝ ΤΕΛΕΙΩΝΟΥΝ ΠΟΤΕ!

Τά πολλά ὑλικά πράγματα δένουν τόν ἄνθρωπο στήν γῆ αὐτή, καί δέν τόν ἀφήνουν νά δεῖ τήν Αἰώνια Βασιλεία. Ἡ ἀφθονία τῶν πραγμάτων εἶναι ἐχθρός τῆς ἐγκράτειας.

Εἰναι εὐτυχισμένος ἐκεῖνος πού προσπαθεῖ νά βρεῖ ἡσυχία γιά νά ἔλθει σ’ἐπικοινωνία μέ τόν Θεό, καί δέν ἐπηρεάζεται ἀπό τίς πολλές ἐργασίες. Γιατί ὅσο ζεῖ ὁ ἄνθρωπος θά ἔχει δουλειές καί δέν θά σταματήσουν ποτέ. Βέβαια, καί ἡ ἐργασία εἶναι ἀπαραίτητη γιά τήν προκοπή τῆς ψυχῆς. Οἱ Πατέρες μάλιστα ὁρίζουν ὅτι οἱ ἀρχάριοι στήν πνευματική ζωή πρέπει νά καταγίνονται πολύ μέ τή σωμάτικη ἐργασία, γιά νά μή τούς πειράζει ὁ σατανᾶς, χωρίς φυσικά νά παραλείπουν καί τήν προσευχή. Καί προσευχή καί ἐργασία.

Νά μήν ἀμελεῖς τίς μετάνοιές σου, γιατί αὐτό φοβίζει τόν σατανᾶ. Νά γνωρίζεις ὅτι θά σέ πολεμήσουν πολύ οἱ δαίμονες, ὅταν ἀρχίζεις νά προσκυνᾶς τόν Θεό σου. Κανένα πρᾶγμα στόν πνευματικό ἀγώνα δέν εἶναι ἀνώτερο ὅσο ἡ ἀσκητική προσπάθεια, πού τόσο φθονοῦν οἱ δαίμονες, γιατί καίγονται ὅταν βλέπουν τούς χριστιανούς νά πέφτουν γονατιστοί μπροστά στόν Ἐσταυρωμένο.

Νά ζητᾶς τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ καί Αὐτός θά φωτίσει τό σκοτάδι τῆς καρδιᾶς σου καί θά κάνει ν’ ἀνθίσει μέσα σου ἕνας πνευματικός παράδεισος. Πρῶτα ὅμως πρέπει νά κόψεις κάθε ἁμαρτωλό πρᾶγμα πού σέ συνδέει μέ τόν κόσμο καί μετά νά στραφεῖς στόν ἐσωτερικό σου κόσμο, γιά νά ξεριζώσεις ὅ,τι σάπιο ὑπάρχει.

Αὐτά ὅπως σοῦ εἶπα καί πιό πάνω, δέν εἶναι εὔκολα πράγματα. Τό νά καθαρίσει κανείς τόν ἑαυτό του ἀπό τούς σαρκικούς μολυσμούς ἀπαιτεῖ ἀγώνα μεγάλο πού θά διαρκέσει πολύ καιρό. Καί αὐτά στά λέω ὄχι γιά νά σέ ἀπελπίσω γιά τή σωτηρία σου, ἀλλά γιά νά σέ βοηθήσω νά προχωρᾶς συνεχῶς, μέχρις ὅτου γευθεῖς τή γλυκύτητα πού προσφέρει ὁ Θεός. Γιατί ἡ γλυκύτητα τῆς ἁμαρτίας εἶναι ψευτική καί πρόσκαιρη. Μόνο κοντά στό Θεό θά βρεῖς πραγματική παρηγοριά καί καταφύγιο.

Νά μισήσεις τά ἁμαρτωλά ἔργα καί τότε θά σέ πλησιάσει ὁ Θεός καί θά σοῦ στείλει τή χάρη Του.

Κοντά στόν Θεό θά βρεῖς εἰρήνη καί χαρά, ἀρκεῖ νά Τόν ἀγαπήσεις μ’ ὅλη τή δύναμη τῆς ψυχῆς σου.

Κοντά στόν Θεό θ’ ἀπολαύσεις τήν αἰώνια μακαριότητα στή Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν.

Ἀγάπησε ἀληθινά τόν Θεό καί τότε θά γίνεις εὐτυχισμένος.

ΟΤΑΝ ΕΙΣΑΙ ΕΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ.ΟΛΑ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΟΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ

Όλα τα προβλήματά μας, τα υλικά, τα σωματικά, τα πάντα, να τ΄ αναθέτουμε στον Θεό.

Πως λέμε στην Θεία Λειτουργία, “…και πάσαν την ζωήν ημών Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα”.

Όλη τη ζωή μας σ΄ Εσένα, Κύριε, αφήνουμε. Ό,τι θέλεις Εσύ. “Γενηθήτω το θέλημά Σου, ως εν ουρανώ και επί της γης”.

Ο άνθρωπος του Χριστού όλα τα κάνει προσευχή. Και τη δυσκολία και τη θλίψη, τις κάνει προσευχή. Ό,τι και να του τύχει, αμέσως αρχίζει: “Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με”.

Η προσευχή ωφελεί σε όλα, και στα πιο απλά. Για παράδειγμα, πάσχεις από αϋπνία, να μη σκέφτεσαι τον ύπνο. Να σηκώνεσαι, να βγαίνεις έξω και να έρχεσαι πάλι μέσα στο δωμάτιο, να πέφτεις στο κρεβάτι σαν για πρώτη φορά, χωρίς να σκέφτεσαι αν θα κοιμηθείς ή όχι. Να συγκεντρώνεσαι, να λες τη δοξολογία και μετά τρεις φορές το “Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με” κι έτσι θα έρχεται ο ύπνος.

Όλα με την προσευχή τακτοποιούνται. Αλλά πρέπει να έχεις αγάπη, φλόγα στην προσευχή. Να μην έχεις άγχος αλλά εμπιστοσύνη στην αγάπη και στην πρόνοια του Θεού.

Όλα είναι μέσα στην πνευματική ζωή. Όλα αγιάζονται, και τα καλά και τα δύσκολα και τα υλικά και τα πνευματικά και όσα αν ποιήτε, προς δόξαν Θεού ποιείτε. Πώς το λέει ο Απόστολος Παύλος; “Εἴτε οὖν ἐσθίετε εἴτε πίνετε εἴτε τι ποιεῖτε, πάντα εἰς δόξαν Θεοῦ ποιεῖτε.” (Προς Κορινθ. Α΄, 10, 31).

Όταν είσαι εν προσευχή, όλα γίνονται όπως πρέπει.

Παραδείγματος χάριν, πλένεις πιάτα και δεν σπάζεις κανένα, δεν κάνεις ζημιές. Έρχεται μέσα σου η χάρις του Θεού.

Όταν έχεις την χάρι, όλα γίνονται με χαρά, χωρίς κόπο.

Όταν κάνουμε συνέχεια προσευχή, θα μας φωτίζει ο Θεός τι να κάνουμε κάθε φορά και στις πιο δύσκολες καταστάσεις. Θα το λέει ο Θεός μέσα μας. Θα βρίσκει τρόπους ο Θεός.

Μπορούμε, βέβαια, να συνδυάζουμε την προσευχή και με νηστεία. Δηλαδή, όταν έχουμε ένα σοβαρό πρόβλημα ή δίλημμα, να προηγείται πολλή προσευχή και νηστεία. Κι εγώ έτσι έκανα πολλές φορές.

Όταν πάλι έχουμε αιτήματα για τον κόσμο, να τα λέμε μυστικά, με την προσευχή που γίνεται “εν τω κρυπτώ” και δεν φαίνεται.

Η πολλή περίσπαση δεν διευκολύνει την προσευχή. Αφήστε τα τηλέφωνα, τις επικοινωνίες και τα πολλά λόγια με τους ανθρώπους. Αν ο Κύριος δεν βοηθήσει, τι να κάνουν οι δικές μας προσπάθειες; Άρα προσευχή, προσευχή με αγάπη.

Καλύτερα τους βοηθάμε από μακριά, με την προσευχή. Τους βοηθάμε με τον πιο καλό, με τον πιο τέλειο τρόπο.

 Αγίου Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου

ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΑΝΑΚΟΜΙΔΗΣ ΤΩΝ ΛΕΙΨΑΝΩΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ

---

Η Εκκλησία μας τιμά σήμερα, 29 Ιανουαρίου, της Ανακομιδή των Ιερών Λειψάνων του Αγίου Ιγνατίου. Ο Άγιος Ιερομάρτυς Ιγνάτιος (τιμάται 20 Δεκεμβρίου) ήταν διάδοχος των Αποστόλων και χρημάτισε δεύτερος Επίσκοπος Αντιοχείας.

Υπήρξε, μαζί με τον Επίσκοπο της Εκκλησίας της Σμύρνης Πολύκαρπο, μαθητής του Ευαγγελιστή Ιωάννη του Θεολόγου. Μαρτύρησε επί αυτοκράτορα Τραϊανού (98 – 117 μ.Χ.) στη Ρώμη, κατασπαραχθείς από τα θηρία.

Μετά το φρικτό μαρτύριο του Αγίου, κάποιοι Χριστιανοί μάζεψαν από τον ιππόδρομο τα εναπομείναντα άγια λείψανά του και τα μετέφεραν στην Αντιόχεια. Η Σύναξη αυτού ετελείτο στην Μεγάλη Εκκλησία.

Ιερά Λείψανα: Η Κάρα του Αγίου βρίσκεται στη Μητρόπολη Βεροίας.
Αποτμήματα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου βρίσκονται στις Μονές Μεγ. Λαύρας Αγίου Όρους, Βαρνάκοβας Ναυπακτίας και Νταού Πεντέλης, στην Λαύρα Αγίου Αλεξάνδρου Νέβσκι Αγίας Πετρουπόλεως και στο Ναό του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων Βενετίας.

Απολυτίκιον
Ήχος δ’.
Και τρόπων μέτοχος, και θρόνων διάδοχος, των Αποστόλων γενόμενος, την πράξιν εύρες θεόπνευστε, εις θεωρίας επίβασιν· διά τούτο τον λόγον της αληθείας ορθοτομών, και τη πίστει ενήθλησας μέχρις αίματος, Ιερομάρτυς Ιγνάτιε· Πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών.

ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΤΡΙΩΔΙΟ

Τί ὀνομάζουμε Τριώδιο καί τί εἶναι αὐτό τό λειτουργικό βιβλίο τῆς Ἐκκλησίας μας;
Τριώδιο εἶναι τό λειτουργικό βιβλίο, πού ἀποτελεῖται ἀπό ὕμνους, ἱερές Ἀκολουθίες καί Συναξάρια τῆς περιόδου πού προετοιμάζουν τούς Χριστιανούς γιά τό ἅγιο καί ἱερό Πάσχα.
Ἡ περίοδος τῆς προετοιμασίας αὐτῆς, ἀρχίζει ἀπό τήν Κυριακή τοῦ Τελώνου καί τοῦ Φαρισαίου καί λήγει τό ἀπόγευμα τοῦ Μεγάλου Σαββάτου. Ὁ ὅρος «Τριώδιο» (ἀπό τίς λέξεις «τρία» καί «ᾠδή») ὀφείλεται στό γεγονός ὅτι πολλοί ἀπό τούς Κανόνες τῶν Ἀκολουθιῶν, πού περιέχονται σέ αὐτό, ἔχουν μόνο τρεῖς ᾠδές: τήν 8η καί τήν 9η πάντοτε, ὕστερα δέ μία ἀπό τίς πέντε πρῶτες.
Τό Τυπικό τῆς Ἐκκλησίας μας ὁρίζει ὅτι τό Σάββατο στόν Ἑσπερινό τοῦ Τελώνου καί τοῦ Φαρισαίου, ὁ Δεξιός Ἱεροψάλτης κατέρχεται ἀπό τό Ἀναλόγιό του καί λαμβάνει τό Τριώδιο, πού βρίσκεται κάτω ἀπό τήν Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ στό Τέμπλο, κάνει τρεῖς μετάνοιες, προσκυνᾶ τόν Κύριο καί πηγαίνει ξανά στό Ἀναλόγιό του, ὅπου καί ἄρχεται ἡ ἀκολουθία τοῦ Ἑσπερινοῦ.
Ἡ πρώτη Κυριακή τοῦ Τριωδίου εἶναι ἀφιερωμένη στήν ἄκρως διδακτική παραβολή τοῦ Τελώνου καί τοῦ Φαρισαίου, τήν ὁποία ὁ Κύριος διηγήθηκε, προκειμένου νά διδάξει τήν ἀρετή τῆς ταπεινώσεως καί νά στηλιτεύσει τήν ἔπαρση, μέ μοναδικό σκοπό τήν σωτηρία τῶν ψυχῶν μας.
Ὁ εὐαγγελιστής Λουκᾶς, μέ τρόπο ἁπλό καί κατανοητό, μᾶς μεταφέρει τήν παραβολή αὐτή ὡς ἑξῆς:
«Εἶπεν ὁ Κύριος τήν παραβολήν ταύτην … ἄνθρωποι δύο ἀνέβησαν εἰς τό ἱερόν προσεύξασθαι, ὁ εἷς Φαρισαῖος καί ὁ ἕτερος τελώνης. Ὁ Φαρισαῖος σταθείς πρός ἑαυτόν ταῦτα προσηύχετο· ὁ Θεός, εὐχαριστῶ σοι ὅτι οὐκ εἰμί ὥσπερ οἱ λοιποί τῶν ἀνθρώπων, ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί, ἤ καί ὡς οὗτος ὁ τελώνης· νηστεύω δίς τοῦ Σαββάτου, ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι. Ὁ δέ τελώνης μακρόθεν ἐστώς οὐκ ἤθελεν οὐδέ τούς ὀφθαλμούς εἰς τόν οὐρανόν ἐπᾶραι, ἀλλ’ ἔτυπτεν εἰς τό στῆθος αὐτοῦ λέγων· ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ. Λέγω ὑμῖν, κατέβη οὖτος δεδικαιωμένος εἰς τόν οἶκον αὐτοῦ ἤ γάρ ἐκεῖνος· ὅτι πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτόν ταπεινωθήσεται, ὁ δέ ταπεινῶν ἑαυτόν ὑψωθήσεται» (Λουκ. 18,10-14).
Οἱ Φαρισαῖοι τήν ἐποχή ἐκείνη ἐκπροσωποῦσαν τήν ὑποκρισία, τήν ἐγωιστική αὐτάρκεια καί ἔπαρση, μέ ἀποτέλεσμα τήν ἀπομάκρυνσή τους ἀπό τόν δρόμο τοῦ Θεοῦ. Ἀποκομμένοι ἀπό τήν ὑπόλοιπη ἰουδαϊκή κοινωνία, ἀποτελοῦσαν, λαθεμένα, τό μέτρο συγκρίσεως τῆς εὐσεβείας καί τῆς ἠθικῆς γιά τούς Ἰουδαίους. Ἀντιθέτως οἱ Τελῶνες ἦσαν ἡ προσωποποίηση τῆς ἀδικίας καί τῆς ἁμαρτίας. Ὡς εἰσπράκτορες φόρων, οἱ Τελῶνες διέπρατταν ἀδικίες, κλοπές, ἐκβιασμούς, τοκογλυφίες καί ἄλλες εἰδεχθεῖς ἀνομίες καί γι’ αὐτό δικαιολογημένα τούς μισοῦσε ὁ λαός.
Δύο ἀντίθετοι τύποι τῆς κοινωνίας, οἱ ὁποῖοι ἐκπροσωποῦσαν τίς δύο αὐτές τάξεις, ἀνέβηκαν στόν Ναό νά προσευχηθοῦν. Ὁ πρῶτος, ὁ κατ’ ὄνομα καί χαρακτηρισμό εὐσεβής, ἔχοντας τήν αὐτάρκεια τῆς δῆθεν εὐσέβειάς του ὡς δεδομένη, στάθηκε μέ ἔπαρση μπροστά στόν Θεό καί ἄρχισε νά ἀπαριθμεῖ τίς ἀρετές του. Τίς ἐξέθετε προκλητικότατα μέ τέτοιο τρόπο ὥστε ἀπαιτοῦσε, θά λέγαμε, ἀπό τόν Θεό νά τόν ἐπιβραβεύσει γι’ αὐτές. Γιά νά πετύχει τόν στόχο του καί νά πιστεύει ὅτι εἶναι ἀρεστός στόν Θεό, ἔκανε ἀήθη σύγκριση τοῦ ἑαυτοῦ του μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους καί ἰδιαίτερα, τή συγκεκριμένη στιγμή, μέ τόν συμπροσευχόμενο στόν Ναό Τελώνη.
Ἀντίθετα, ὁ ἁμαρτωλός Τελώνης, συναισθανόμενος τήν δεινή του κατάσταση καί γνωρίζοντας τά λάθη καί τά πάθη του, μέ συντριβή καί ταπείνωση ζητᾶ τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ, πιστεύοντας ὅτι μόνο μέ τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ μπορεῖ νά βρεῖ τή λύτρωση καί τήν ἀγαλλίαση τῆς ψυχῆς καί τῆς καρδιᾶς του. Αὐτή ἡ μετάνοιά του τόν δικαιώνει μπροστά στόν Θεό. Γίνεται δεκτή ἡ προσευχή του, σέ ἀντίθεση μέ τόν ὑποκριτή Φαρισαῖο, τοῦ ὁποίου ἡ προσευχή ὄχι μόνο δέν ἔγινε δεκτή, ἀλλά συσώρευσε στόν ἑαυτό του περισσότερο κρῖμα καί περισσότερες ἁμαρτίες, ἐξαιτίας τῆς ἐγωπάθειάς του.
Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας ὅρισαν νά εἶναι ἡ πρώτη Κυριακή τοῦ Τριωδίου ἀφιερωμένη στή διδακτική αὐτή παραβολή τοῦ Κυρίου γιά νά συνειδητοποιήσουν οἱ πιστοί πώς ἡ ὑπερηφάνεια εἶναι ἡ ἀγιάτρευτη ρίζα τοῦ κακοῦ στόν ἄνθρωπο. Αὐτή τόν κρατᾶ μακριά ἀπό τήν ἁγιαστική χάρη τοῦ Θεοῦ, ἐνῷ ἡ ταπείνωση εἶναι τό σωτήριο ἀντίδοτο τῆς καταστροφικῆς πορείας, στήν ὁποία ὁδηγεῖ τόν ἄνθρωπο ἡ ἐγωπάθεια.
Μέ πολύ ἁπλά λόγια, τό Τριώδιο εἶναι ἡ χρονική περίοδος πού οἱ Χριστιανοί μας ἑτοιμάζονται γιά τήν νηστεία τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς καί τό ἅγιο Πάσχα.
Οἱ ἑβδομάδες πού μας ὁδηγοῦν πρός τό ἅγιο Πάσχα εἶναι οἱ ἑξῆς:
Ἡ πρώτη εἶναι ἡ Κυριακή τοῦ Τελώνου καί τοῦ Φαρισαίου, πού προτρέπει τούς Χριστιανούς νά εἶναι ταπεινοί, ὅπως ὁ Τελώνης, καί ὄχι ὑπερήφανοι, ὅπως ὁ Φαρισαῖος.
Ἡ δεύτερη εἶναι ἡ Κυριακή του Ἀσώτου, πού μᾶς διδάσκει τήν ἀξία τῆς μετάνοιας καί τό μεγαλεῖο τῆς συγχωρήσεως.
Ἡ τρίτη εἶναι ἡ Κυριακή της Ἀπόκρεω, ὅπου ἀναφέρεται στήν Δευτέρα Παρουσία, στήν Κρίση πού θά λάβει χώρα, καθώς καί στήν χριστιανική ἀγάπη. Ὀνομάζεται ἔτσι, ἐπειδή εἶναι ἡ τελευταία ἡμέρα πού οἱ Χριστιανοί ἐπιτρέπεται νά φᾶνε κρέας.
Ἡ τέταρτη εἶναι ἡ Κυριακή της Τυροφάγου ἤ Τυρινῆς καί ἀναφέρεται στήν ἐξορία τῶν πρωτόπλαστων ἀπό τόν Παράδεισο.
Ἡ ἑπόμενη μέρα ἀπό τήν Κυριακή τῆς Τυροφάγου ἤ Τυρινῆς εἶναι ἡ Καθαρά Δευτέρα, ἡ ἀρχή τῆς μεγάλης νηστείας, τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ὅπου εἶναι μία περίοδος νηστείας, προσευχῆς, καί περισυλλογῆς, πού μᾶς προετοιμάζει γιά τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα καί τήν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου. Ὀνομάζεται «Τεσσαρακοστή», γιατί μιμεῖται τήν σαρανταήμερη νηστεία, πού ἔκανε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μας. Ἐπίσης, λέγεται «Μεγάλη», γιά νά ξεχωρίζει ἀπό τήν νηστεία τῶν Χριστουγέννων.
Εὐχόμεθα ἐκ βάθους καρδίας γιά ὅλους ἐμᾶς, Κληρικούς καί Λαϊκούς, τούς ὅπου γῆς Ὀρθοδόξους Χριστιανούς, αὐτή ἡ Κυριακή νά εἶναι ἡ ἀπαρχή τῆς μετάνοιάς μας καί ἡ διδακτική αὐτή παραβολή νά γίνει τό ἐφαλτήριο μιᾶς νέας πνευματικῆς ζωῆς, ἀπαλλαγμένης ἀπό τίς πολλές μας ἁμαρτίες, μιά πνευματική ζωή ὁμοιάζουσα πρός κλίμακα ἀπό γῆς πρός οὐρανό, ἡ ὁποία θά ὁδηγήσει ὅλους μας στόν Βασιλέα καί Ἀναστάντα Κύριό μας, ὁ Ὁποῖος μᾶς προσμένει στήν ἀγκαλιά Του γιά νά μᾶς σκεπάσει, «ὅν τρόπον ὄρνις ἐπισυνάγει τά νοσσία αὐτῆς ὑπό τάς πτέρυγας».

ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΕΦΡΑΙΜ ΤΟΥ ΣΥΡΟΥ

---

Τη μνήμη του Οσίου Εφραίμ του Σύρου τιμά σήμερα 28 Ιανουαρίου, η Εκκλησία μας. Ο Όσιος Εφραίμ καταγόταν από την Ανατολή και γεννήθηκε στην πόλη Νίσιβη της Μεσοποταμίας πιθανώς το 308 μ.Χ. ή και ενωρίτερα. Ήκμασε επί Μεγάλου Κωνσταντίνου (324 – 337 μ.Χ.), Ιουλιανού του Παραβάτου (361 – 363 μ.Χ.) και των διαδόχων αυτού.

Από την μικρή του ηλικία διδάχθηκε την πίστη και την αρετή από τον Επίσκοπο της γενέτειράς του Ιάκωβο (309 – 364 μ.Χ.), ο οποίος και τον χειροτόνησε διάκονο, αλλά ο Όσιος αρνήθηκε να λάβει μεγαλύτερο αξίωμα. Ακολούθησε πολύ νωρίς τον μοναχικό βίο και με το φωτισμό του Παρακλήτου έγραψε πάρα πολλά συγγράμματα πνευματικής και ηθικής οικοδομής.

Γι’ αυτό και θαυμάζεται για το πλήθος και το κάλλος των έργων του. Γνώστης ακριβής όλων των δογματικών θεμάτων, ήξερε να καταπολεμά τις αιρέσεις και να υπερασπίζει με θαυμάσια σαφήνεια την Ορθοδοξία. Ήταν εκείνος που κατατρόπωσε σε διάλογο τον αιρετικό Απολλινάριο και οδήγησε πολλούς αιρετικούς να επιστρέψουν στην πατρώα ευσέβεια.

Όταν, διά της συνθήκης του έτους 363 μ.Χ., που υπέγραψε ο διάδοχος του Ιουλιανού του Παραβάτου, Ιοβιανός (363 – 364 μ.Χ.), η Νίσιβης παραδόθηκε στους Πέρσες, ο Όσιος Εφραίμ εγκατέλειψε την πατρίδα του και ήλθε στην Έδεσσα, όπου ασκήτεψε σε παρακείμενο όρος. Το έτος 370 μ.Χ. επισκέφθηκε τον Μέγα Βασίλειο στην Καισάρεια της Καππαδοκίας και λίγο αργότερα τους Πατέρες και Ασκητές της Αιγύπτου.

Ο Όσιος Εφραίμ κοιμήθηκε με ειρήνη το έτος 373 μ.Χ. και η Σύναξή του ετελείτο στο Μαρτύριο της Αγίας Ακυλίνας, στην περιοχή Φιλοξένου, κοντά στην αγορά.

Απολυτίκιον
Ήχος πλ. δ’.
Ταίς των δακρύων σου ροαίς, της ερήμου το άγονον εγεώργησας· και τοις εκ βάθους στεναγμοίς, εις εκατόν τους πόνους εκαρποφόρησας· και γέγονας φωστήρ τη οικουμένη, λάμπων τοις θαύμασιν, Εφραίμ Πατήρ ημών όσιε, πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών.

ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΗ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ

   

    

Στην αρχή του Τριωδίου η Εκκλησία μας έχει ορίζει να διαβάζεται η παραβολή του τελώνη και του Φαρισαίου. Ο Χριστός, απευθυνόμενος σε εκείνους που είχαν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και κατέκριναν τους άλλους, διηγείται την άνοδο δύο ανθρώπων στον ναό των Ιεροσολύμων και την προσευχή τους. Και οι δύο μίλησαν αληθινά για τον τρόπο που έβλεπαν τον εαυτό τους. Ο Φαρισαίος είπε στο Θεό και στους ανθρώπους ότι ήταν διαφορετικός από όλους τους αμαρτωλούς, ότι τηρούσε τον μωσαϊκό νόμο και δεν έμοιαζε ειδικά με τον τελώνη. Δεν ήταν άδικος, άρπαγας και μοιχός. Δεν αδικούσε δηλαδή τους ανθρώπους ούτε με τη σκέψη, ούτε  με την πράξη, ούτε με τις επιθυμίες. Δεν άρπαζε τα αγαθά τους ούτε προσέβαλε την οικογενειακή τιμή και υπόληψή τους. Ο Φαρισαίος ανήκε στην τάξη των ευσεβών, των καθαρών, των τελείων εξωτερικά και σύμφωνα με το γράμμα του νόμου. Ο τελώνης έβλεπε την αμαρτωλότητά του και ενώπιον του Θεού ομολογούσε ότι δεν είχε τίποτε καλό να παρουσιάσει. Πενθούσε γι’ αυτό. Και παρακαλούσε το Θεό να τον ευσπλαχνισθεί. Από τους δύο αλήθειες η μία οδήγησε στην άφεση, την συγχώρεση, την δικαίωση. Η άλλη, η οποία είχε οδηγήσει τον Φαρισαίο στην αυτο-ύψωση, δεν έγινε αποδεκτή από το Θεό και ο Φαρισαίος κατακρίθηκε.

                Πολλά μηνύματα διδασκόμαστε από την παραβολή. Και καθώς ξεκινά η προετοιμασία όλων μας για την Μεγάλη Τεσσαρακοστή η Εκκλησία πρωτίστως μας καλεί να δούμε την δική μας αλήθεια. Να εξετάσουμε τους εαυτούς μας και να παραδειγματιστούμε από την κατάκριση την οποία υπέστη ο Φαρισαίος.

                Οι περισσότεροι άνθρωποι ή φοβούνται ή παραθεωρούν ή κατασκευάζουν την αλήθεια για τον εαυτό τους.

Η αλήθεια για τον εαυτό μας, για τη ζωή, για τους στόχους μας, για τις σχέσεις μας χρειάζεται γενναιότητα για να μπορεί να διακριβωθεί, αλλά και να γίνει αντικείμενο προβληματισμού ή αφορμή για μετάνοια και αλλαγή.Συνήθως φοβόμαστε την αλήθεια που δεν μας είναι ευχάριστη. Το ότι έχουμε πάθη. Το ότι φέρουμε μερίδιο ευθύνης για ό,τι συμβαίνει τη ζωή μας. Για τις επιλογές μας. Για το ότι η ζωή μας έχει όρια και τέλος. Για το ότι ο χρόνος περνά και μας λείπουν καταστάσεις ή αγάπη ή νόημα σε ό,τι κάνουμε και ιδίως στις σχέσεις μας με τους άλλους.  Όλα αυτά δεν είμαστε έτοιμοι και φοβόμαστε να τα αντικρίσουμε. Γιατί ή θα μας πνίξουν οι ενοχές μας ή θα χρειαστεί να πάρουμε αποφάσεις, να ζητήσουμε άφεση και από το Θεό και από τους ανθρώπους, να κάνουμε καινούριες αρχές στη ζωή μας. Και οι άνθρωποι έχουμε μάθει στη συνήθεια. Μας βολεύει. Δεν αισθανόμαστε ότι μπορούμε να αλλάξουμε.

                Άλλοτε πάλι παραθεωρούμε την αλήθεια. Αφηνόμαστε στον εκκοσμικευμένο τρόπο ζωής, στις επιλογές του πολιτισμού εντός του οποίου ζούμε. Συμπνιγόμαστε στις μέριμνες του βίου. Και έχουμε πολλές δυνατότητες να μην ακούσουμε και να μη δούμε τον εαυτό μας. Η εικονική μας πραγματικότητα. Οι υποχρεώσεις μας. Η αίσθηση ότι η ζωή μας είναι γεμάτη. Κυρίως η βεβαιότητα ότι έχουμε χρόνο, αλλά και η αίσθηση ότι η αλήθεια έχει να κάνει μόνο με τον παρόντα χρόνο και προσεγγίζεται μονάχα με ό,τι βλέπουμε, ό,τι ακούμε, ό,τι γευόμαστε, ό,τι απολαμβάνουμε και δεν χρειάζεται να γυρνούμε σε σχήματα του παρελθόντος, όπως νομίζουμε ότι είναι ο Θεός, η ηθική, η ενασχόληση με το τι θέλει και πώς αισθάνεται ο πλησίον μας  και το πλήθος των πειρασμών που αντιμετωπίζουμε, μας κάνουν να αδιαφορούμε γι’ αυτή.

                Άλλοτε, όπως ο Φαρισαίος, κατασκευάζουμε την δική μας αλήθεια.Αναγορεύουμε τους εαυτούς μας σε αυθεντίες. Μετρούμε τα πάντα με βάση το πώς νομίζουμε ή πώς θα θέλαμε να είναι και θεωρούμε ότι έχουμε βρει την αλήθεια. Την δική μας όμως αλήθεια. Δεν μπορούμε να σκεφτούμε με άλλα κριτήρια, όπως αυτά του λόγου του Θεού και της εκκλησιαστικής ζωής. Ο Φαρισαίος νόμιζε ότι η αλήθεια του ήταν αποδεκτή από το Θεό και τους ανθρώπους. Πίστευε σ’ αυτήν. Δεν μπορούσε να διακρίνει ότι μέσα από την αλήθεια του είχε διαγράψει την ταπείνωση, την αγάπη για τους άλλους και την ευθύνη την οποία θα έπρεπε να έχει για εκείνους. Αυτοδικαιώθηκε. Λησμόνησε ότι ενώπιον του Θεού, εκ των πραγμάτων, δεν υπάρχει τέλειος και αναμάρτητος. Λησμόνησε ότι χωρίς το Θεό τίποτε δεν μπορεί να πετύχει κανείς αυθεντικά. Και πίστεψε ότι ήταν «ουχ ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων» (Λουκ.18, 11). Και ευχαριστούσε το Θεό κιόλας γι’ αυτό.     

                Στην προβληματική μας στάση έναντι της αλήθειας συμβάλλει αποφασιστικά η λογική της σύγκρισης. Μας παρηγορεί το γεγονός ότι δεν είμαστε όπως οι άλλοι άνθρωποι. Ο καθένας μας χρησιμοποιεί στον εαυτό του ως άλλοθι το γεγονός ότι σε σχέση με τους άλλους είμαστε καλύτεροι ή δεν είμαστε τόσο άσχημα. Έχουμε πρόοδο. Έχουμε επιτυχίες. Έχουμε χαρίσματα. Έχουμε αυτάρκεια ενίοτε. Ότι στη διαφθορά και την κρίση του κόσμου εμείς αντέχουμε. Είμαστε διαφορετικοί. Και μπορεί να είναι αλήθεια. Ιδίως όσοι ανήκουμε στην Εκκλησία και αισθανόμαστε ότι προσπαθούμε να λειτουργούμε με γνώμονά μας την πνευματική πορεία, έχουμε την αίσθηση ότι σε σχέση με τους λοιπούς των ανθρώπων είμαστε πολύ καλύτερα. Και τολμούμε να πούμε ότι ο Θεός δεν θα μας λησμονήσει. Θα αναγνωρίσει τον κόπο μας και ότι θα μας ανταμείψει. Γι’ αυτό και δυσκολευόμαστε, για παράδειγμα, να κατανοήσουμε γιατί υφιστάμεθα δοκιμασίες στη ζωή μας, ενώ ενώπιον του Θεού είμαστε εντάξει. Και μπορεί κι αυτό να είναι αλήθεια. Μέσα όμως από τη σύγκριση λησμονούμε ότι ο Θεός δεν μας κρίνει με βάση τι είναι οι άλλοι, αλλά με βάση ποιοι είμαστε εμείς. Με βάση όχι την έλλειψη της κακίας, που είναι κι αυτή αμφίβολη, αλλά με βάση το πόσο προχωρήσαμε στο αληθινό νόημα της πνευματικής ζωής που είναι η ταπείνωση, η αγάπη και η εκζήτηση του ελέους και της ευσπλαχνίας του Θεού, όπως επίσης και της άφεσης που ζητούμε από Εκείνον και από όσους δυσκολέψαμε στη ζωή μας.

                Ο τελώνης και η αλήθεια του αποτελούν ένα παράδειγμα που μας καλεί να ξαναδούμε  τη ζωή μας. Την αλήθεια. Να μην εγκλωβιστούμε στην αλήθεια μας, αλλά να κρίνουμε του εαυτούς μας με βάση αυτό που θέλει ο Θεός. Και «εν τη ταπεινώσει» να αναφωνήσουμε το «ιλάσθητι», ακόμη κι αν ο πολιτισμός μας μάς λέει ότι δεν χρειάζεται. Και ας εφευρίσκει τρόπους για να μην μας αφήσει τελικά χρόνο και όψη, ώστε να δούμε αληθινά την καρδιά και την ψυχή μας. Το Τριώδιο προσφέρεται, μέσα από την λειτουργική ζωή, μέσα από την περισυλλογή, αλλά και τα ερωτήματα που θέτει, να μας δώσει την ευκαιρία να μας ξαναδούμε. Και να επαναπροσεγγίσουμε την αλήθεια του Θεού. Ή, καλύτερο, τον Θεό που είναι η Αλήθεια.

π.Θεμιστοκλή Μουρτζανού

ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 28 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2018 ΚΑΤΑ ΛΟΥΚΑ ΙΗ'

Πρωτότυπο Κείμενο

Είπεν ο Κύριος την παραβολήν ταύτην άνθρωποι δύο ανέβησαν εις το ιερὸν προσεύξασθαι, ο εις Φαρισαίος και ο έτερος τελώνης. ο Φαρισαίος σταθείς προς εαυτόν ταύτα προσηύχετο• ο Θεός, ευχαριστώ σοι ότι ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων, άρπαγες, άδικοι, μοιχοί, ή και ως ούτος ο τελώνης• νηστεύω δις του σαββάτου, αποδεκατώ πάντα όσα κτώμαι. και ο τελώνης μακρόθεν εστώς ουκ ήθελεν ουδέ τους οφθαλμούς εις τον ουρανόν επάραι, αλλ᾿ έτυπτεν εις το στήθος αυτού λέγων• ο Θεός, ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ. Λέγω υμίν, κατέβη ούτος δεδικαιωμένος εις τον οίκον αυτού ή γαρ εκείνος• ότι πας ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται, ο δε ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται.

Νεοελληνική Απόδοση

Είπε ο Κύριος αυτή την παραβολή: δύο άνθρωποι ανέβηκαν στο Ναό για να προσευχηθούν, ο ένας ήταν Φαρισαίος και ο άλλος ήταν τελώνης. Ο Φαρισαίος στάθηκε επιδεικτικά και προσευχόταν αναφερόμενος στον εαυτό του με αυτά τα λόγια: «Θεέ μου, σ’ ευχαριστώ, γιατί εγώ δεν είμαι σαν τους άλλους τους ανθρώπους, που είναι κλέφτες, άδικοι, άτιμοι ή και σαν αυτόν τον τελώνη• νηστεύω δύο φορές την εβδομάδα, δίνω το ένα δέκατο απ’ όλα τα εισοδήματα μου. Και ο τελώνης στεκόταν από μακριά και δεν ήθελε ούτε τα μάτια του να σηκώσει στον ουρανό, μόνο χτυπούσε στο στήθος του και έλεγε• Θεέ μου, συγχώρεσε με τον αμαρτωλό. Σας λέγω πως αυτός κατέβηκε στο σπίτι του συγχωρεμένος παρά ο άλλος. Γιατί όποιος υπερηφανεύεται θα ταπεινωθεί, ενώ όποιος ταπεινώνεται θα ανυψωθεί.

ΕΚ ΠΑΝΤΩΝ ΜΕ ΕΡΡΥΣΑΤΟ Ο ΚΥΡΙΟΣ

Η είσοδός μας σε μία ξεχωριστή πνευματική περίοδο του χρόνου, όπως αυτή του Τριωδίου, είναι «καιρός», ευκαιρία επαναπροσδιορισμού της ταυτότητάς μας, όχι μόνο αυτής που έχουμε, αλλά και αυτής που θα θέλαμε και θα μπορούσαμε να έχουμε. Οι άνθρωποι στις συγκεκριμένες χρονικές στιγμές και περιόδους της ζωής μας είμαστε ό,τι έχουμε κατακτήσει και ό,τι μας έχει δοθεί. Συνήθως όμως ξεχνούμε ότι ο χρόνος της ζωής μας συνεχίζεται για όσο θέλει ο Θεό και ότι μπορούμε να αφήσουμε πίσω , να παλέψουμε να προσλάβουμε και άλλα στοιχεία, καλλιεργώντας τον νου και την καρδιά μας, όπως επίσης και ζητώντας να νικήσουμε ό,τι μας χωρίζει από τον αληθινό μας προορισμό, τον οποίο είναι βέβαιο ότι εμείς θα επιλέξουμε, καθότι ελεύθεροι  από Θεού. Συνήθως οι άνθρωποι μένουμε στο τώρα. Στρέφουμε την σκέψη μας στο χτες, αλλά δυσκολευόμαστε να δούμε το αύριο πέρα από τους εφήμερους στόχους που έχουν να κάνουν με την βελτίωση ή την απόλαυση της ζωής ή με τις ανησυχίες των οικείων μας. Γι’  αυτό και περίοδοι όπως το Τριώδιο είναι ταυτόχρονα μία στροφή στο πού είμαστε και πώς φτάσαμε εδώ, αλλά και στόχευση στο πού μπορούμε με τον δικό μας κόπο και κυρίως την χάρη και την βοήθεια του Θεού να φτάσουμε. Χρειάζεται όμως στάση, σκέψη, αναμονή και απόφαση.

      Ο απόστολος Παύλος, γράφοντας στον μαθητή του Τιμόθεο, κάνει ακριβώς μια τέτοια στάση και αναφέρεται στο χτες του, το οποίο ο Τιμόθεος είχε ζήσει μαζί με τον διδάσκαλό του. Γνώρισε εξ εμπειρίας και συνοδοιπορίας την διδασκαλία, τον τρόπο ζωή, τους σκοπούς, την πίστη, την μακροθυμία, την αγάπη, την υπομονή στους διωγμούς και τα παθήματα σε διάφορους τόπους. Και αναφωνεί ο Παύλος: «οίους διωγμούς υπήνεγκα! Και εκ πάντων με ερρύσατο ο Κύριος»  (Β’ Τιμ. 3,11). «Τι διωγμούς υπέφερα! Κι απ’  όλα με γλίτωσε ο Κύριος». Οι διωγμοί του Παύλου είχαν να κάνουν με τη άρνηση των ανθρώπων να αποδεχτούν το μήνυμα του Ευαγγελίου. Και δεν ήταν μόνο οι ειδωλολάτρες που έβλεπαν να καταργείται η θρησκεία τους μέσα από την παρουσία του Χριστού στον κόσμο. Ήταν και οι Ιουδαίοι οι οποίοι αισθάνονταν να καταρρέει η αυτάρκειά τους, το αίσθημα της αποκλειστικότητας που τους διακατείχε σε σχέση με τον Αποκαλυφθέντα Θεό. Η αντίδραση είχε να κάνει με το πρόσωπο του κομιστή της Αλήθειας. Η στάση τους διωκτική. Έπρεπε να εξαλειφθεί ο ευαγγελιστής. Κι όμως, από όλους τους διωγμούς τον γλίτωσε ο Χριστός, διότι δεν είχε εκπληρώσει την αποστολή του, να ιδρύσει κατά τόπους Εκκλησίες και να διατρανώσει την Αλήθεια όπου το θέλημα του Θεού θα τον οδηγούσε.

     Αντίστοιχους διωγμούς υφίσταται σήμερα ο καθένας που θέλει να ζήσει κατά το θέλημα του Χριστού:  «πάντες οι θέλοντες ευσεβώς ζήν εν Χριστώ Ιησού διωχθήσονται» (Β’  Τιμ.  3, 12). «Όλοι όσοι θέλουν να ζήσουν με ευσέβεια, σύμφωνα με το θέλημα του Ιησού Χριστού, θα αντιμετωπίσουν διωγμούς». Όμως από όλους τους διωγμούς ο Χριστός μας γλιτώνει.  Σήμερα όσοι θέλουμε να ζήσουμε κατά Χριστόν αντιμετωπίζουμε πρωτίστως τον διωγμό του να αισθανόμαστε μοναχικοί στην επιλογή μας. Η πλειονοψηφία των ανθρώπων ζει είτε στην αυτάρκεια του παρόντος κόσμου είτε σε μία ανεπίγνωστη νεο- ειδωλολατρία. Ο πολιτισμός μας μάς προτείνει έναν κόσμο στον οποίο ο Θεός δεν χρειάζεται. Ταυτόχρονα, μας οδηγεί στην θεοποίηση του «εγώ»  μας. Της εικόνας μας. Των ιδεών μας. Της ενασχόλησης μόνο με τα δικά μας. Στην καλύτερη περίπτωση ο Θεός είναι για το συμφέρον μας. Όσοι λοιπόν θέλουμε να ζήσουμε όχι μ’  αυτόν τον τρόπο, αλλά να ξεκινά η ζωή μας από τον Θεό και το θέλημά Του και ο χρόνος μας να είναι στραμμένος προς Αυτόν, διά της προσευχής, της λειτουργίας, της αγάπη, του πνευματικού αγώνα, τότε διαπιστώνουμε ότι δεν είμαστε αποδεκτοί.

Μπορεί η αντίδραση σήμερα να μην είναι ειρωνική, απορριπτική, εχθρική. Μας διώκει η αδιαφορία των άλλων γι’  αυτό που είμαστε και γι’  αυτό που πιστεύουμε. Και επειδή η πίεση της αδιαφορίας, αλλά και το αίσθημα της μοναξιάς συνήθως μεγαλώνουν, πιεζόμαστε εσωτερικά να συμβιβαστούμε. Να γίνουμε κι εμείς ένα με το κοσμικό φρόνημα, με την οδό της σαρκός. Μας διώκει τότε η κούραση και κάποτε η απόγνωση. Ως πότε  θα αντέχουμε την μοναξιά μας; Ως πότε θα είμαστε εμείς  οι οπισθοδρομικοί σταυροφόροι για μια χωρίς ελπίδα προσπάθεια αλλαγής ενός κόσμου που ακολουθεί τον δρόμο του μοντέρνου; Ως πότε θα κρατούμε αξίες χωρίς νόημα, ενώ το σήμερα έχει τις δικές του προτεραιότητες; Κι όμως, από αυτούς τους λογισμούς που μας ταλαιπωρούν, που γίνονται διωγμοί για τον χριστιανό, ο λόγος του Παύλου είναι συγκλονιστικός:  «Εκ πάντων με ερρύσατο ο Κύριος».

Έρχεται  ο Χριστός, αν θέλουμε να έχουμε σχέση μαζί Του, και μας γλιτώνει από όλη αυτή την πίεση. Διότι μας κάνει να γνωρίζουμε ότι όλα έχουν νόημα, αφού η ζωή δεν σταματά στο εφήμερο. Ότι αναπαύεται η συνείδησή μας όταν ακολουθούμε την Αλήθεια. Ότι αγάπη για τους άλλους δεν είναι ο συμβιβασμός με το κακό και με την ευκολία που ο κόσμος διακηρύττει, αλλά ένα ευλογημένο πείσμα μαρτυρίας και αντίστασης. Και η παρηγοριά του Χριστού είναι εσωτερική, καρδιακή, ήρεμη. Μπορούμε να τρώμε χωρίς αγωνία το ψωμί μας, αλλά και με την αίσθηση ότι κάναμε το χρέος μας σ’  αυτόν τον κόσμο που την λέξη αυτή την έχει περιορίσει μόνο στην οικονομία, έχοντας διαγράψει τις προοπτικές του ήθους, της πίστης, της αιωνιότητας.

« Εκ πάντων με ερρύσατο ο Κύριος». Στην Εκκλησία και στην ζωή της τα πάντα έχουν ένα άλλο νόημα. Αρκεί να σταθούμε. Να δούμε τον εαυτό μας. Μέσα από την λειτουργική παράδοση, τις γιορτές, τα αναγνώσματα, την ασκητικότητα, την αγάπη, την αυθεντική χαρά που κρατά λυτρωνόμαστε από κάθε διωγμό, τόσο του διαβόλου εντός και εκτός μας, όσο και εκ του πολιτισμού, αλλά και του ίδιου του εαυτού  μας που μας κάνει να θέλουμε τον συμβιβασμό με το εφήμερο. Το Τριώδιο ας αποτελέσει για όλους μας σπουδή στον τρόπο της πίστης, αναζήτηση του Χριστού και ελπίδα ότι κανένα κακό δεν θα μας καταβάλει!       

 π.Θεμιστοκλής Μουρτζανός

Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 28 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2018

Πρωτότυπο Κείμενο

Τέκνον Τιμόθεε, παρηκολούθηκάς μου τη διδασκαλία, τη αγωγή, τη προθέσει, τη πίστει, τη μακροθυμία, τη αγάπη, τη υπομονή, τοις διωγμοίς, τοις παθήμασιν, οιά μοι εγένοντο εν Αντιοχεία, εν Ικονίω, εν Λύστροις. Οίους διωγμούς υπήνεγκα! Και εκ πάντων με ερρύσατο ο Κύριος. Και πάντες δε οι θέλοντες ευσεβώς ζην εν Χριστώ Ιησού διωχθήσονται˙ πονηροι δε άνθρωποι και γόητες προκόψουσιν επι το χείρον, πλανώντες και πλανώμενοι. Συ δε μένε εν οις έμαθες και επιστώθης, ειδώς παρά τίνος έμαθες, και οτι από βρέφους τα ιερά γράμματα οίδας, τα δυνάμενα σε σοφίσαι εις σωτηρίαν δια πίστεως της εν Χριστώ Ιησού.

Νεοελληνική Απόδοση

Παιδί μου Τιμόθεε, εσύ με παρακολούθησες στη διδασκαλία, στον τρόπο ζωής, στους σκοπούς, στην πίστη, στη μακροθυμία, στην αγάπη, στην υπομονή, στους διωγμούς, στα παθήματα σαν αυτά που υπέμεινα στην Αντιόχεια, στο Ικόνιο, στα Λύστρα. Τι διωγμούς υπέφερα! Κι απ’ όλα με γλίτωσε ο Κύριος. Κι όχι μόνο εγώ, αλλά και όλοι όσοι θέλουν να ζήσουν με ευσέβεια, σύμφωνα με το θέλημα του Ιησού Χριστού, θα αντιμετωπίσουν διωγμούς. Μόνο οι πονηροί άνθρωποι και οι απατεώνες θα προκόβουν στο χειρότερο˙ θα εξαπατούν τους άλλους και οι άλλοι θα τους εξαπατούν. Εσύ όμως να μένεις σ’ αυτά που έμαθες και που για την αξιοπιστία τους έχεις τεκμήρια. Ξέρεις από ποιόν τα έμαθες˙ και μη λησμονείς ότι από τη βρεφική σου ηλικία γνωρίζεις τη Γραφή, που μπορεί να σε κάνει σοφό οδηγώντας σε στη σωτηρία δια της πίστεως στον Ιησού Χριστό.

Η ΣΙΩΠΗ ΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΕ ΕΠΙΓΝΩΣΗ,ΕΙΝΑΙ ΕΡΓΟ ΘΕΑΡΕΣΤΟ

Να καλλιεργείς την σιωπή.

Όχι μόνο στα χείλη σου αλλά στην καρδιά σου.

Αν δεν ασκείς την σιωπή, τότε θα σου μιλάνε και δεν θα ακούς κανέναν. Θα ακούς αλλά θα καταλαβαίνεις άλλα αντί άλλων.

Έτσι, ο άνθρωπος καταντά να χάνει την ομόνοια μέσα στο γάμο του, μιας και κανείς δεν ακούει τον άλλον, ο καθένας λέγει αυτό που θέλει και ακούει αυτό που θέλει, κανείς δεν σιωπά να ακούσει, να καταλάβει, ώστε να υπάρξει συννενόηση και ομόνοια. Αυτό παρατηρείται σε κάθε διαπροσωπική σχέση.

Η πολυλογία της γλώσσας φέρνει πολλά κακά, ακόμα περισσότερα όμως φέρνει η πολυλογία της καρδιάς μας. Διότι μπορεί κάποιος να σιωπά, να μην ακούς "γκιχ" από το στόμα του κι όμως εσωτερικά να αργολογεί, να πολυλογεί, να κατακρίνει και να εξουθενώνει τον άλλον, να αυτοδικαιώνεται. Και ενώ εξωτερικά βλέπεις έναν σιωπηλό άνθρωπο, το μέσα του είναι ένα εργοστάσιο από κακούς λογισμούς και έτσι ενώ τα χείλη του είναι σφραγισμένα η καρδιά του να θορυβεί τόσο πολύ που η αμαρτία να διαπράττεται μέσα από την φαινομενική σιωπή του.

Θέλει τέχνη η σιωπή για να δώσει καρπούς πνευματικούς. Την τέχνη της ταπείνωσης.

Η ταπεινή καρδιά χτυπά μέσα στην σιωπή γιατί δεν έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό της. Αυτό της δίνει την δυνατότητα να μπορεί να καταλάβει τον άλλον άνθρωπο, να προλάβει την ρίξη και την διαμάχη, να επουλώσει τις πληγές, να προφυλάξει την σχέση.Η σιωπή που γίνεται με επίγνωση, είναι έργο θεάρεστο.

Σιωπώ σημαίνει ότι ο άλλος έχει σημασία για μένα, αυτό που έχει να μου πει είναι σημαντικό, ο άλλος είναι σημαντικός για μένα.
Σιωπώ όχι γιατί δεν ξέρω να απαντήσω, να αντιμιλίσω, να σχολιάσω. Σιωπώ διότι αγαπώ.

αρχιμ. Παύλος Παπαδόπουλος