Οι άγιοι
εμπνέονται στην αγαθότητα της συμπεριφοράς τους από την κένωση του
Χριστού. Ταυτόχρονα, μας κάνουν να προγευόμαστε τη μελλοντική εκείνη
κατάσταση της ανθρωπότητας, όπου θα βασιλεύει στις ανθρώπινες σχέσεις η
καλοσύνη.
Διότι, οι άνθρωποι ανικανοποίητοι από την εξωτερική ισότητα που συνειδητοποιούν ανάμεσά τους, τείνουν προς ένα ανώτερο επίπεδο αμοιβαίων σχέσεων, ένα επίπεδο σημαδεμένο από τα χνάρια της καλοσύνης.
Η συνείδηση των αγίων χαρακτηρίζεται από μια ευαισθησία που έχει καλλιεργηθεί και εκλεπτυνθεί από την ευαισθησία του ενανθρωπίσαντος Θεού – την ευαισθησία εκείνη, της οποίας μέρος αποτελούν οι άγιοι.
Και λόγω αυτής τους της συνείδησης, μπορούν να κοιτάξουν μέσα στους άλλους και να δουν εκεί ακόμα και τις πιο μυστικές καταστάσεις της ψυχής.
Μ’ αυτόν τον τρόπο, οι άγιοι αποφεύγουν καθετί που θα μπορούσε να τους δημιουργήσει κάποια αντίθεση με τους διπλανούς τους, χωρίς ωστόσο να παραμελούν να βοηθούν τους άλλους να θριαμβεύουν πάνω στις αδυναμίες τους και να υπερνικούν τις δυσκολίες τους.
Γι’ αυτό, οι άνθρωποι αναζητούν τον άγιο για να εμπιστευτούν τα πιο ενδόμυχα μυστικά τους. Διότι εκείνος έχει την ικανότητα να διακρίνει μέσα τους μια ανάγκη που μόλις και μετά βίας αρθρώνεται, την ανάγκη για καθετί καλό που μόνο να τα επιθυμούν μπορούν. Και σπεύδει τότε να δώσει και τον εαυτό του ακόμα για να ικανοποιηθεί η επιθυμία τους αυτή.
Όμως μέσα στους άλλους, ο άγιος διακρίνει και την ρυπαρότητα – ακόμα κι εκείνη που αποκρύπτεται πολύ επιδέξια. Και τότε, οι άνομες επιδιώξεις τους και οι διεστραμμένες επιθυμίες τους του προκαλούν πόνο· ένα πόνο που ενοικεί διαρκώς μέσα του, αλλά και που σε συνδυασμό με την ήρεμη δύναμη της αγνότητάς του, μετατρέπει τη συμπάθεια του σε δύναμη εξαγνιστική για τους άλλους.
Σε καθεμιά από αυτές τις περιπτώσεις , ξέρει πότε είναι η κατάλληλη ώρα να μιλήσει και τι να πει· κι ακόμα ξέρει πότε πρέπει να σιωπήσει και τι πρέπει να πράξει. Θα μπορούσαμε να πούμε πως αυτή η λεπτή διεισδυτικότητα των αγίων αποτελεί ένα είδος «ποιμαντικής διπλωματίας», μια περαιτέρω εκδήλωση της διακεκριμένης αρχοντιάς τους.
Ο άγιος ακτινοβολεί πάντα ένα πνεύμα μεγαλοψυχίας, φροντίδας και συμμετοχικότητας στα προβλήματα των άλλων, χωρίς να σκέφτεται τον εαυτό του. Η ζεστασιά του θερμαίνει τους άλλους, τους κάνει να ανακτούν τις δυνάμεις τους και τους φανερώνει τη χαρά του να μην είναι μόνοι.
Ο άγιος είναι ένας άκακος αμνός, έτοιμος πάντα να θυσιαστεί και να σηκώσει πάνω του τον πόνο των άλλων· ταυτόχρονα όμως είναι κι ένας ασάλευτος τοίχος πάνω στον οποίο όλοι μπορεί να ακουμπήσουν.
Συμμετέχοντας έτσι στις τύχες των άλλων, ο άγιος κάποιες φορές επιδεικνύειδιακριτικότητα, ενώ άλλες φορές εκφράζεται χωρίς επιφυλακτικότητα. Κι είναι περιττό να μιλήσουμε για την παντελή έλλειψη ιδιοτέλειας στη σχέση του με τους αδελφούς του.
Εξάλλου δεν υπάρχει κανείς πιο ταπεινός από τον άγιο, πιο ελεύθερος από καθετί τεχνητό και επίπλαστο, πιο απόμακρος από κάθε είδους επιδεικτικότητα, πιο «φυσικός» στη συμπεριφορά του.
Κι αυτό διότι ο άγιος αποδέχεται και κατανοεί καθετί που είναι πραγματικά ανθρώπινο – όλες εκείνες τις αμελητέες και κάποιες φορές φαιδρές διαστάσεις της ανθρωπινότητάς μας· της ανθρωπινότητάς που είναι μεγαλειώδης μόνο όταν δεν κομπάζει για το μεγαλείο της.
Έτσι ο άγιος, στις σχέσεις του με τους άλλους, δημιουργεί αμέσως μια ατμόσφαιρα φιλικότητας, οικειότητας και εγγύτητας. Και με τον τρόπο αυτό εξανθρωπίζει τις σχέσεις του και αποτυπώνει πάνω τους ένα χνάρι αυθεντικότητας, αφού κι ο ίδιος είναι βαθιά ανθρώπινος και αυθεντικός. (…)
Ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής λέει πως οι άγιοι έχουν κατορθώσει την απόλυτη απλότητα, επειδή έχουν υπερβεί μέσα τους κάθε διπροσωπία και υποκρισία.
Έχουν ξεπεράσει την πάλη μεταξύ σώματος και ψυχής, μεταξύ καλών προθέσεων και πραγματοποιημένων έργων, μεταξύ προσποιητής εμφάνισης και κρυμμένων λογισμών, μεταξύ αυτού που υποκρίνονται πως είναι και αυτού που πραγματικά είναι.
Έγιναν απλοί γιατί έδωσαν ολοκληρωτικά τον εαυτό τους στον Θεό. Γι’ αυτό άλλωστε και μπορούν να δίνουν τον εαυτό τους ολοκληρωτικά στις σχέσεις τους με τους ανθρώπους.
Κι αν κάποιες φορές προτιμούν να μην κατονομάζουν απερίφραστα τις αδυναμίες των ανθρώπων που έχουν απέναντί τους, είναι διότιτ δεν θέλουν να τους εξουθενώσουν, και διότι μέσα τους καλλιεργείται αδιάκοπα η διάκριση, η λεπτότητα, η ευγνωμοσύνη, η απλότητα και η ειλικρίνεια. (…)
Εξαιτίας της ταπείνωσης του, ο άγιος, κάνει την παρουσία του ανεπαίσθητη· όμως είναι πάντοτε παρών, όπου υπάρχει ανάγκη υποστήριξης, παραμυθίας ή ενθάρρυνσης. Στέκει στο πλάι εκείνου που όλοι οι άλλοι έχουν εγκαταλείψει.
Όταν πρόκειται για έναν άνθρωπο που πρέπει να ανασυρθεί από την κατάσταση της απελπισίας, ο άγιος δεν λογαριάζει καμιά δυσκολία ως ανυπέρβλητη, κανένα πρόσκομμα ως ακατανίκητο.
Σε τέτοιες περιπτώσεις επιδεικνύει εκπληκτική δύναμη και επιδεξιότητα, μαζί με ακλόνητη αταραξία και αυτοπεποίθηση, διότι πιστεύει ακράδαντα στη βοήθεια του Θεού.
π. Δημήτριος Στανιλοάε
Διότι, οι άνθρωποι ανικανοποίητοι από την εξωτερική ισότητα που συνειδητοποιούν ανάμεσά τους, τείνουν προς ένα ανώτερο επίπεδο αμοιβαίων σχέσεων, ένα επίπεδο σημαδεμένο από τα χνάρια της καλοσύνης.
Η συνείδηση των αγίων χαρακτηρίζεται από μια ευαισθησία που έχει καλλιεργηθεί και εκλεπτυνθεί από την ευαισθησία του ενανθρωπίσαντος Θεού – την ευαισθησία εκείνη, της οποίας μέρος αποτελούν οι άγιοι.
Και λόγω αυτής τους της συνείδησης, μπορούν να κοιτάξουν μέσα στους άλλους και να δουν εκεί ακόμα και τις πιο μυστικές καταστάσεις της ψυχής.
Μ’ αυτόν τον τρόπο, οι άγιοι αποφεύγουν καθετί που θα μπορούσε να τους δημιουργήσει κάποια αντίθεση με τους διπλανούς τους, χωρίς ωστόσο να παραμελούν να βοηθούν τους άλλους να θριαμβεύουν πάνω στις αδυναμίες τους και να υπερνικούν τις δυσκολίες τους.
Γι’ αυτό, οι άνθρωποι αναζητούν τον άγιο για να εμπιστευτούν τα πιο ενδόμυχα μυστικά τους. Διότι εκείνος έχει την ικανότητα να διακρίνει μέσα τους μια ανάγκη που μόλις και μετά βίας αρθρώνεται, την ανάγκη για καθετί καλό που μόνο να τα επιθυμούν μπορούν. Και σπεύδει τότε να δώσει και τον εαυτό του ακόμα για να ικανοποιηθεί η επιθυμία τους αυτή.
Όμως μέσα στους άλλους, ο άγιος διακρίνει και την ρυπαρότητα – ακόμα κι εκείνη που αποκρύπτεται πολύ επιδέξια. Και τότε, οι άνομες επιδιώξεις τους και οι διεστραμμένες επιθυμίες τους του προκαλούν πόνο· ένα πόνο που ενοικεί διαρκώς μέσα του, αλλά και που σε συνδυασμό με την ήρεμη δύναμη της αγνότητάς του, μετατρέπει τη συμπάθεια του σε δύναμη εξαγνιστική για τους άλλους.
Σε καθεμιά από αυτές τις περιπτώσεις , ξέρει πότε είναι η κατάλληλη ώρα να μιλήσει και τι να πει· κι ακόμα ξέρει πότε πρέπει να σιωπήσει και τι πρέπει να πράξει. Θα μπορούσαμε να πούμε πως αυτή η λεπτή διεισδυτικότητα των αγίων αποτελεί ένα είδος «ποιμαντικής διπλωματίας», μια περαιτέρω εκδήλωση της διακεκριμένης αρχοντιάς τους.
Ο άγιος ακτινοβολεί πάντα ένα πνεύμα μεγαλοψυχίας, φροντίδας και συμμετοχικότητας στα προβλήματα των άλλων, χωρίς να σκέφτεται τον εαυτό του. Η ζεστασιά του θερμαίνει τους άλλους, τους κάνει να ανακτούν τις δυνάμεις τους και τους φανερώνει τη χαρά του να μην είναι μόνοι.
Ο άγιος είναι ένας άκακος αμνός, έτοιμος πάντα να θυσιαστεί και να σηκώσει πάνω του τον πόνο των άλλων· ταυτόχρονα όμως είναι κι ένας ασάλευτος τοίχος πάνω στον οποίο όλοι μπορεί να ακουμπήσουν.
Συμμετέχοντας έτσι στις τύχες των άλλων, ο άγιος κάποιες φορές επιδεικνύειδιακριτικότητα, ενώ άλλες φορές εκφράζεται χωρίς επιφυλακτικότητα. Κι είναι περιττό να μιλήσουμε για την παντελή έλλειψη ιδιοτέλειας στη σχέση του με τους αδελφούς του.
Εξάλλου δεν υπάρχει κανείς πιο ταπεινός από τον άγιο, πιο ελεύθερος από καθετί τεχνητό και επίπλαστο, πιο απόμακρος από κάθε είδους επιδεικτικότητα, πιο «φυσικός» στη συμπεριφορά του.
Κι αυτό διότι ο άγιος αποδέχεται και κατανοεί καθετί που είναι πραγματικά ανθρώπινο – όλες εκείνες τις αμελητέες και κάποιες φορές φαιδρές διαστάσεις της ανθρωπινότητάς μας· της ανθρωπινότητάς που είναι μεγαλειώδης μόνο όταν δεν κομπάζει για το μεγαλείο της.
Έτσι ο άγιος, στις σχέσεις του με τους άλλους, δημιουργεί αμέσως μια ατμόσφαιρα φιλικότητας, οικειότητας και εγγύτητας. Και με τον τρόπο αυτό εξανθρωπίζει τις σχέσεις του και αποτυπώνει πάνω τους ένα χνάρι αυθεντικότητας, αφού κι ο ίδιος είναι βαθιά ανθρώπινος και αυθεντικός. (…)
Ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής λέει πως οι άγιοι έχουν κατορθώσει την απόλυτη απλότητα, επειδή έχουν υπερβεί μέσα τους κάθε διπροσωπία και υποκρισία.
Έχουν ξεπεράσει την πάλη μεταξύ σώματος και ψυχής, μεταξύ καλών προθέσεων και πραγματοποιημένων έργων, μεταξύ προσποιητής εμφάνισης και κρυμμένων λογισμών, μεταξύ αυτού που υποκρίνονται πως είναι και αυτού που πραγματικά είναι.
Έγιναν απλοί γιατί έδωσαν ολοκληρωτικά τον εαυτό τους στον Θεό. Γι’ αυτό άλλωστε και μπορούν να δίνουν τον εαυτό τους ολοκληρωτικά στις σχέσεις τους με τους ανθρώπους.
Κι αν κάποιες φορές προτιμούν να μην κατονομάζουν απερίφραστα τις αδυναμίες των ανθρώπων που έχουν απέναντί τους, είναι διότιτ δεν θέλουν να τους εξουθενώσουν, και διότι μέσα τους καλλιεργείται αδιάκοπα η διάκριση, η λεπτότητα, η ευγνωμοσύνη, η απλότητα και η ειλικρίνεια. (…)
Εξαιτίας της ταπείνωσης του, ο άγιος, κάνει την παρουσία του ανεπαίσθητη· όμως είναι πάντοτε παρών, όπου υπάρχει ανάγκη υποστήριξης, παραμυθίας ή ενθάρρυνσης. Στέκει στο πλάι εκείνου που όλοι οι άλλοι έχουν εγκαταλείψει.
Όταν πρόκειται για έναν άνθρωπο που πρέπει να ανασυρθεί από την κατάσταση της απελπισίας, ο άγιος δεν λογαριάζει καμιά δυσκολία ως ανυπέρβλητη, κανένα πρόσκομμα ως ακατανίκητο.
Σε τέτοιες περιπτώσεις επιδεικνύει εκπληκτική δύναμη και επιδεξιότητα, μαζί με ακλόνητη αταραξία και αυτοπεποίθηση, διότι πιστεύει ακράδαντα στη βοήθεια του Θεού.
π. Δημήτριος Στανιλοάε