Η πιο μικρή επιστολή του αποστόλου Παύλου
στην Καινή Διαθήκη είναι επιστολή προς Φιλήμονα. Αφορμή για να γραφή η
επιστολή είναι ο δούλος του Ονήσιμος, του οποίου η Εκκλησία σήμερα τιμά
την μνήμη. Όταν διαβάζουμε την προς Φιλήμονα επιστολή, βλέπομε ποια ήσαν
τα αισθήματα του Αποστόλου των εθνών για τους δούλους, εκείνου που σε
άλλη επιστολή του γράφει «ουκ ένι δούλος ουδέ ελεύθερος». Η Εκκλησία το
μέγα ζήτημα της δουλείας δεν θέλησε να το λύση με κοινωνική επανάσταση,
κηρύττοντας ανυπακοή των δούλων προς τους κυρίους. Ζήτησε να αναγεννήση
τους ανθρώπους, και τους κυρίους και τους δούλους, για να νοιώσουν όλοι
πως είναι παιδιά του Θεού και αδελφοί του Ιησού Χριστού. «Αδελφόν
αγαπητόν» ονομάζε ο απόστολος Παύλος τον Ονήσιμο και σ’ αυτόν και στον
Φιλήμονα κι ανεβάζει χωρίς επανάσταση τον δούλο στην θέση του ελευθέρου.
Βιογραφία
Ο Άγιος Ονήσιμος, ένας από τους
εβδομήκοντα Αποστόλους, ήταν δούλος στο σπίτι του Ρωμαίου άρχοντα
Φιλήμονος, ο οποίος καταγόταν από την Φρυγία και έγινε Χριστιανός από
τον Απόστολο Παύλο. Ο Ονήσιμος έφυγε κρυφά από τον κύριό του και μετέβη
στη Ρώμη σε επίσκεψη του Αποστόλου Παύλου. Έτσι αφιερώθηκε στη Διακονία
της Εκκλησίας και των Χριστιανών. Ο Παύλος τον απέστειλε πίσω στον
Φιλήμονα με επιστολή του, στην οποία ανέφερε για τον Άγιο Ονήσιμο τα
ακόλουθα: «Τέτοιος που είμαι, εγώ ο Παύλος ο ηλικιωμένος, και τώρα
φυλακισμένος του Ιησού Χριστού, σε παρακαλώ για το παιδί μου, τον
Ονήσιμο, ο οποίος άλλοτε σου ήταν άχρηστος, τώρα όμως είναι χρήσιμος και
σε εσένα και σε εμένα. Σου τον αποστέλλω πάλι και συ δέξου αυτόν που
είναι η καρδιά μου. Θα ήθελα να τον κρατήσω κοντά μου, για να με
υπηρετεί, αντί σου, στην φυλακή που είμαι χάριν του Ευαγγελίου, αλλά δεν
ήθελα να κάνω τίποτε χωρίς την δική σου συγκατάθεση, για να μην γίνει η
αγαθή σου πράξη αναγκαστικά αλλά με την θέλησή σου. Ίσως γι αυτό
αποχωρίσθηκε προσωρινά από εσένα, για να τον έχεις παντοτινά, όχι πλέον
σαν δούλο, αλλά περισσότερο από δούλο, σαν αδελφό αγαπητό, ιδιαίτερα για
μένα, πόσο μάλλον για σένα και σαν άνθρωπο και σαν Χριστιανό. Εάν
λοιπόν, με θεωρείς φίλο, δέξου τον σαν να ήμουν εγώ».
Ο Απόστολος Ονήσιμος επανέκαμψε στη Ρώμη
προς τον Απόστολο Παύλο και τον διακονούσε. Μετά το μαρτύριο του
Αποστόλου Παύλου συνελήφθη υπό του επάρχου Ρώμης Τερτύλου και εξορίσθηκε
στους Ποτιόλους της Ιταλίας. Όμως ο Ονήσιμος συνέχισε με ζήλο να
κηρύττει τον Λόγο του Θεού. Όταν ο έπαρχος Τέρτυλος επισκέφθηκε τον τόπο
εξορίας του και πληροφορήθηκε τη χριστιανική του δράση, διέταξε να
συλληφθεί ο Άγιος και να βασανισθεί. Τον κτύπησαν αλύπητα και με
ραβδισμούς του έσπασαν τα σκέλη. Στο τέλος, μετά από φρικώδεις βασάνους,
ο Άγιος Ονήσιμος μαρτύρησε και έλαβε το στεφάνι του μαρτυρίου. Το τίμιο
λείψανό του παρέλαβε και ενταφίασε μια πλούσια αλλά ευσεβής Ρωμαία
Χριστιανή.
Ναός προς τιμήν του Αγίου Αποστόλου Ονησίμου είχε ανεγερθεί κατά τον 10ο αιώνα μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη.
Να σημειώσουμε τέλος, ότι ο Aπόστολος Oνήσιμος εορτάζεται και στις 22 Νοεμβρίου.
Απολυτίκιο:
Ήχος α’. Της Ερήμου πολίτης.
Ταίς ακτίσι του Παύλου φωτισθείς την διάνοιαν, ώφθης υπηρέτης του Λόγου και Απόστολος ένθεος και όνησιν εβράβευσας ζωής, Ονήσιμε θεράπων του Χριστού, διά λόγων και θαυμάτων θεοπρεπών, τοις πίστει εκβοώσι σοι, δόξα τω σε δοξάσαντι φαιδρώς, δόξα τω σε στεφανώσαντι, δόξα τω ενεργούντι διά σού, πάσιν ιάματα.
Ήχος α’. Της Ερήμου πολίτης.
Ταίς ακτίσι του Παύλου φωτισθείς την διάνοιαν, ώφθης υπηρέτης του Λόγου και Απόστολος ένθεος και όνησιν εβράβευσας ζωής, Ονήσιμε θεράπων του Χριστού, διά λόγων και θαυμάτων θεοπρεπών, τοις πίστει εκβοώσι σοι, δόξα τω σε δοξάσαντι φαιδρώς, δόξα τω σε στεφανώσαντι, δόξα τω ενεργούντι διά σού, πάσιν ιάματα.