ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΑΓΙΟΡΕΙΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ

Το Άγιον Όρος παρουσιάζει ιστορία πολύπτυχη, αξιοθαύμαστη και αξιοσέβαστη. Μια από τις ωραιότερες πτυχές του, αναμφίβολα, είναι ο αγιολογικός πλούτος του. Η αθωνική αγιολογία δίκαια αποτελεί τη βασική δόξα και τον μεγαλύτερο έπαινο ενός υπερχιλιόχρονου μοναχισμού.

Οι άγιοι του Αγίου Όρους είναι οι φιλόστοργοι πατέρες των Αγιορειτών. Η αγάπη μας προς αυτούς προέρχεται από χρέος και ευγνωμοσύνη για τις δωρεές τους. Είναι αγάπη τέκνων προς κηδεμόνες, μαθητών προς διδασκάλους. Αυτοί μετέβαλαν την αγριότητα του Όρους σε ημερότητα, τον ακατοίκητο τόπο τον έκαναν κατοικήσιμο, την έρημο τη μετέτρεψαν σε πολιτεία. Έγιναν κτήτορες μονών και σύναξαν πλησίον τους πλήθη μοναχών. Όσο ζούσαν ήταν σύμβουλοι και μετά την τελευτή τους έγιναν πρεσβευτές για όλους. Μοναχοί από διαφόρους τόπους συγκεντρώθηκαν σ’ ένα τόπο και πήραν ένα όνομα. Ακόλουθοι του πρώτου ησυχαστή Πέτρου, που του είπε η Θεοτόκος τη χαροποιό επαγγελία, περί συνεχούς προστασίας του Όρους. Και έγινε πράγματι η Θεοτόκος μόνιμη σκέπη, φρουρός και ιατρός όχι μόνο των άγιων, αλλά και όλων των μοναχών.

Οι άγιοι του Αγίου Όρους δόθηκαν ολοκληρωτικά στον Θεό. Με πολυχρόνιους σκληρούς αγώνες καθάρισαν τον εαυτό τους και έγιναν δοχεία καθαρά να δεχθούν ουράνια χαρίσματα. Την προς τους αδελφούς τους αγάπη απέδειξαν με το ν’ αφήσουν τη φίλη τους ησυχία και κατόπιν θεοσημειών να πορευθούν προς ίδρυση μονών, σκητών και κελλιών. Με κόπους πολλούς, έξοδα και πειρασμούς έκτισαν οικήματα για να είναι, κατά τον άγιο Νικόδημο, «σχολεία πάσης αρετής, εντολών του Θεού φυλακτήρια, πόνων ασκητικών φροντιστήρια, αγγελικής πολιτείας εργαστήρια, παλαιών και αγίων Κοινοβίων μιμητήρια, των ξένων καταγώγια, των πτωχών καταφύγια, λιμένες σωτηριώδεις και ακύμαντοι».

Από τους αγίους του ονομάσθηκε το όρος του Άθω άγιον. Αυτοί είναι η ωραιότητα του Όρους, το μεγαλείο του και η ακτινοβόλος θερμότητα που αναπαύει τους πιστούς. Άγιον Όρος, κατά τον άγιο Νικόδημο, σημαίνει «τόπος άγιότητος· τόπος καθαρότητος· τόπος όπου επάτησαν τόσων αγίων πόδες. Τόπος, όστις έχει εζυμωμένα τα χώματα από τα αίματα, από τους ιδρώτας, και από τα δάκρυα εκατοντάδων και χιλιάδων οσίων Πατέρων εν ενί λόγω, το Άγιον Όρος είναι τόπος αρετής και αγαθοεργίας».

Οι άγιοι του Αγίου Όρους ανέδειξαν το Όρος και το έκαναν θαυμαστό όπως το Σινά, τα όρη της Παλαιστίνης, το Πηλούσιο, το Γαλήσιο, τον Λάτρο, τον Όλυμπο της Βιθυνίας. Οι άγιοι και οι μαθητές τους στο πέρασμα των αιώνων, ως όσιοι και μάρτυρες, ησυχαστές και κοινοβιάτες, έγκλειστοι και ιεραπόστολοι, αναδείχθηκαν λαμπροί συνεχιστές της γνήσιας Ορθόδοξης μοναχικής παραδόσεως, που τη φύλαξαν όπως γεννήθηκε στα λίκνα του Ανατολικού Μοναχισμού με αγρυπνίες και θυσίες…

Ο ΚΟΙΝΟΣ ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΚΑΙ Η ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥΣ.

Ο κοινός εορτασμός των αγίων του Αγίου Όρους αρχίζει με τη σύνθεση της ακολουθίας και του εγκωμίου τους από τον άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, που είναι και ο τελευταίος συναξαριογράφος… Ο άγιος Νικόδημος ξεκίνησε την εργασία του αυτή «προτροπή και αξιώσει της Ιεράς και κοινής Συνάξεως πάντων των Μοναστηριακών του Αγίου Όρους Πατέρων». Ακολουθία και εγκώμιο τυπώθηκαν στην Ερμούπολη της Σύρου το 1847 μ.Χ., «διά συνδρομής της Σεβάσμιας ομηγύρεως των εν Άθω Πατέρων», οι οποίοι προεγράφησαν για πεντακόσια περίπου αντίτυπα, και προς «κοινήν των Μοναχών, και πάντων των Ορθοδόξων Λαϊκών Χριστιανών ωφέλειαν». Ο ακριβής χρόνος της συγγραφής δεν είναι γνωστός.

Η πρώτη χρονολογημένη εικόνα της Συνάξεως των Αθωνιτών Πατέρων αγιογραφήθηκε το 1796 μ.Χ. και βρίσκεται στο αντιπροσωπείο της ιεράς μονής Κωνσταμονίτου στις Καρυές. Πιθανώς το 1796 μ.Χ. να γράφτηκε η ακολουθία και μέχρι της εκδόσεως της να κυκλοφόρησε σε χειρόγραφα, όπως συνηθιζόταν. Περί το 1800 μ.Χ. αγιογραφήθηκε η εικόνα των Αγιορειτών Αγίων, που βρίσκεται στην αίθουσα των Συνάξεων της Ιεράς Κοινότητος, ενώ παλαιότερα βρισκόταν στο τέμπλο του ιερού ναού του Πρωτάτου Καρυών Αγίου Όρους.

Ο άγιος Νικόδημος στο γλαφυρό του εγκώμιο πρός τους οσίους αναφέρει τους λόγους που τον οδήγησαν στην «καινή και κοινή μνήμη πάντων των του Όρους άγιων Πατέρων».

Γιατί «κοινοί προστάται και ευεργέται όλου κοινώς του αγίου Όρους» φάνηκαν. Αυτοί οι οποίοι «έγιναν εις ημάς μυρίων αγαθών πρόξενοι» άξιο είναι να εορτάζονται μαζί. Παλαιά συνήθεια της Εκκλησιάς ο κοινός εορτασμός αγίων, όπως των «εν Σινά και Ραϊθω αναίρεθέντων Οσίων», των «εν τω Σαββάτω της Τυρινης Οσίων Πατέρων», των «εν τη Λιβύη και Αιγύπτω και Θηβαΐδι ασκησάντων» και άλλων πολλών αγίων εόρτιες συνάξεις κατά χώρες, τόπους και μονές. Συνεχίζοντας ο άγιος Νικόδημος γράφει πως, με την κοινή πανήγυρη των Αγιορειτών Οσίων, «όσοι Πατέρες του Όρους, είτε από τους ονομαστούς, είτε από τους ανωνύμους, έμειναν έως τώρα ανεγκωμίαστοι, διότι δεν έχουσιν ιδίαν ασματικήν ακολουθίαν, διά της κοινής ταύτης ακολουθίας και εορτής, και αυτοί» καθίσταται δυνατόν πλέον να «τιμώνται και εορτάζωνται». Ακόμη «ίνα μη ως αχάριστα τέκνα φανώμεν, μη τιμήσαντες κοινώς τους πνευματικούς ημών Πατέρας τούτους και διδασκάλους και ευεργέτας και οδηγούς, των οποίων και τα Μοναστήρια κατοικούμεν, και τας διδασκαλίας εντρυφώμεν, και τον άρτον αυτών τρώγομεν». Και ακόμη «ίνα η κοινή αύτη των αγίων Πατέρων εορτή, γένηται παρακίνησις προς μίμησιν της αρετής, και του ζήλου αυτών εις ημάς τους μοναχούς του νυν καιρού».

Η πλήρης ασματική ακολουθία των οσίων είναι γραμμένη με όλη τη χάρη και την αγάπη του θείου Νικόδημου. Ο μεγάλος του σεβασμός προς τους τιμωμένους αγίους τον κάνει εκστατικό, θαυμαστό και εμπνευσμένο συνθέτη. Στους κανόνες του Όρθρου αναφέρονται ονομαστικά οι άγιοι, αλλά λείπουν αρκετά ονόματα. Οι κόποι του αγίου Νικόδημου και το σκύψιμο του στις αρχαίες του Όρους βιβλιοθήκες δεν του έδωσαν όλα τα ακριβά μυστικά τους. Προσπάθεια συμπληρώσεως της ακολουθίας έκανε ο σύγχρονος και ήδη μακαριστός υμνογράφος μοναχός Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης, αλλά και από εδώ απουσιάζουν ονόματα αγίων, που η έρευνα στις ημέρες μας έφερε στο φως.

Η ακολουθία των οσίων ψάλλεται πανηγυρικά, με ιδιαίτερη λαμπρότητα και μεγαλοπρέπεια, τη Δεύτερη Κυριακή του Ματθαίου, μετά την Κυριακή των Αγίων Πάντων, σε όλες τις αγιορείτικες μονές και σκήτες και ιδιαίτερα στους προς τιμή των οσίων ναούς και το Πρωτάτο…

Η τιμή των Αγιορειτών Οσίων, παρότι επικεντρώνεται στον τόπο που έζησαν, δεν άργησε να λάβει και ευρύτερες διαστάσεις. Έτσι τιμώνται κι εορτάζονται στις γενέτειρες τους και στις περιοχές που έδρασαν ή που κατέχουν εικόνες και τίμια λείψανα τους…

Ὄρη παρῆλθε πάντα, τοῦ Ἄθω Ὄρος.
Εὐρωπικῆς γῆς, τῇ ἁγιωνυμία·
Ἤνθησεν ἄνθη, ἀνθεοτρεφὴς Ἄθως,
Ὄντως νοητὰ, τούς δε θείους Πατέρας·
Χορὸν Θεουδῆ, τῶν ἐν Ἄθω Πατέρων,
Χορὸς γεραίρει, τῶν Μοναστῶν τοῦ Ἄθω.
Πληθὺς Ἀθωνιὰς, ἀμφὶ Θόωκον στῆκε Θεοῖο.

(Μωϋσέως Μοναχού Αγιορείτου, Οι Άγιοι του Αγίου Όρους, Εκδ. Μυγδονία 2008, σ. 25-26,115-119 αποσπάσματα).

Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α΄. Τῆς ἐρήμου πολίτης.

Τοὺς τοῦ Ἄθω πατέρας καὶ ἀγγέλους ἐν σώματι, Ὁμολογητὰς καὶ Ὁσίους, Ἱεράρχας καὶ Μάρτυρας, τιμήσωμεν ἐν ὕμνοις καὶ ᾡδαῖς, μιμούμενοι αὐτῶν τὰς ἀρετάς, ἡ τοῦ Ὄρους πληθὺς πᾶσα τῶν Μοναστῶν, κραυγάζοντες ὁμοφώνως· δόξα τῷ στεφανώσαντι ὑμᾶς, δόξα τῷ ἁγιάσαντι, δόξα τῷ ἐν κινδύνοις ἡμῶν προστάτας δείξαντι.

Η ΣΥΝΑΞΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΔΩΔΕΚΑ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ

Στις 30 Ιουνίου η Αγία μας Εκκλησία εορτάζει με ξεχωριστή λαμπρότητα τη Σύναξη των Δώδεκα Αποστόλων.

Βεβαίως υπάρχουν και οι προσωπικές μνήμες τους σε διάφορες ημερομηνίες του έτους, αλλά με αυτόν τον συλλογικό εορτασμό τιμάται σύμπασα η χορεία των μεγάλων αυτών ανδρών, οι οποίοι ως συνεχιστές του σωτηριώδους έργου του Κυρίου επί της γης, έστρεψαν τον ρου της ιστορίας και άλλαξαν κυριολεκτικά την μορφή του κόσμου! Εμείς ως συνειδητό εκκλησιαστικό σώμα γνωρίζουμε την ανεκτίμητη προσφορά τους στην εδραίωση και επέκταση της Εκκλησίας στον κόσμο και γι’ αυτό με την ευκαιρία της σεπτής τους εορτής τους εναποθέτουμε τη βαθιά μας ευγνωμοσύνη και τις ευχαριστίες μας.

Οι ιερές μορφές τους είναι ιστορημένες σε περίοπτες θέσεις στους ναούς μας και η μνεία και αναφοράς τους στις ιερές ακολουθίες είναι συχνές, διότι αυτοί αποτελούν τη σπουδαιότερη αγιολογική χορεία της Εκκλησίας μας. Χάρη στο δικό τους τιτάνιο αγώνα, τις αφάνταστες προσωπικές τους θυσίες, θεμελιώθηκε η Εκκλησία στον κόσμο, μέσα σε ένα εξαιρετικά εχθρικό για την εν Χριστώ σωτηρία και αλήθεια περιβάλλον. Επισφράγισμα του έργου τους υπήρξε ο εμποτισμός του με το αίμα τους. Στο σύνολό τους έδωσαν και αυτή τη ζωή τους για τον ευαγγελισμό του κόσμου.

Είναι πάντως γεγονός πως πολλοί χριστιανοί γνωρίζουν ελάχιστα για τα πρόσωπα και το έργο των αγίων Αποστόλων. Η σύντομη αυτή εργασία έχει ως στόχο να κάμει γνωστές τις προσωπικότητες και το έργο τους. Το έχουμε τονίσει πολλές φορές πως ο συνειδητός χριστιανός δεν είναι παθητικός οπαδός και ουραγός κανενός αρχηγού, αλλά ενεργό κύτταρο του εκκλησιαστικού σώματος με γνώση, γνώμη και δημιουργική πρωτοβουλία στη ζωή της Εκκλησίας. Έτσι θέλει τον πιστό η αγιοπατερική και ελληνορθόδοξη παράδοσή μας.

Η λέξη απόστολος σημαίνει τον απεσταλμένο. Εν προκειμένω Απόστολοι ονομάσθηκαν οι εκλεγμένοι και καλεσμένοι από τον Κύριο μαθητές Του να συνεχίσουν το σωστικό Του έργο, μετά την εις τους ουρανούς Ανάληψή Του. Επίσης, σύμφωνα με την χαρακτηριστική Του προτροπή έγιναν οι μάρτυρες της Αναστάσεώς Του «έως εσχάτου της γης» ( Πράξ.1,8).

Η εκλογή και η κλήση των Αποστόλων, οι οποίοι ως την Πεντηκοστή καλούνταν μαθητές, έγινε αμέσως με την αρχή της δημόσιας δράσης του Κυρίου, στη Γαλιλαία. Ευθύς μετά τη Βάπτισή Του κατευθύνθηκε στις όχθες της λίμνης Γενησαρέτ, όπου απευθύνθηκε στους εκεί αλιείς, στους οποίους είπε: «δεύτε οπίσω μου και ποιήσω υμάς αλιείς ανθρώπων» (Ματθ.4,20). Αυτοί «ευθέως αφέντες τα δίκτυα ηκολούθησαν αυτώ» (Ματθ.4,21). ’λλοι «αφέντες τον πατέρα αυτών Ζεβεδαίον εν τω πλοίω μετά των μισθωτών απήλθον οπίσω αυτού» (Μαρκ.1,20).

Οι μαθητές ορίσθηκαν από τον Κύριο σε τρεις κύκλους ήτοι: τον στενό κύκλο των δώδεκα, τον ευρύτερο κύκλο των εβδομήκοντα και τον ευρύτατο κύκλο των πολυπληθών φίλων Του. Μεγαλύτερη σημασία είχε ο κύκλος των δώδεκα. Αυτοί βρισκόταν πλησίον Του και σ’ αυτούς αποκάλυψε τα μυστήρια του Θεού. Αυτοί έλαβαν την ειδική χάρη της ιεροσύνης να επιτελούν τις αγιαστικές και λειτουργικές πράξεις της Εκκλησίας και να τη μεταδίδουν στους διαδόχους τους. Αυτοί είχαν την τιμή να ορισθούν ως οι κατ’ εξοχήν συνεχιστές του έργου Του, διότι μόνο σε αυτούς είπε:

«Εγώ εξελεξάμην υμάς, και έθηκα υμάς ίνα υμείς υπάγετε και καρπόν φέρητε, και ο καρπός υμών μένη» (Ιωάν.15,16). Μετά τη Ανάσταση τους κατέστησε επίσημα διαδόχους του έργου Του: «καθώς απεσταλκέ με ο Πατήρ, καγώ πέμπω υμάς. Και τούτο ειπών ενεφύσησε και λέγει αυτοίς΄ λάβετε Πνεύμα ’γιον΄ αν τινών αφήτε τας αμαρτίας αφίενται αυτοίς, αν τινών κρατήτε , κεκράτηνται» (Ιωάν.20,21). Επίσης στο όρος της Γαλιλαίας, όπου είχαν συναχθεί οι έντεκα μαθητές, λίγο πριν την Ανάληψη τους είπε: «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντας αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Αγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αυτούς τηρείν πάντα όσα ενετειλάμην υμίν» (Ματθ.28,19-20).

Ο Κύριος Ιησούς Χριστός δεν επέλεξε τους Αποστόλους Του από την ελίτ της τότε αριστοκρατίας, ή από τις τάξεις των πολιτικά ισχυρών, των οικονομικά δυνατών, ή τους κλειστούς κύκλους της διανόησης, διότι η διαφθορά, η κατάπτωση και η έπαρση ήταν το κύριο χαρακτηριστικό αυτών των ανθρώπων. Αντίθετα τους επέλεξε από τους άσημους, αδύναμους και αγράμματους ανθρώπους, οι οποίοι βίωναν την δυστυχία και την κακοδαιμονία της πτώσεως και της αμαρτίας καλλίτερα από τους πρώτους και καλλιεργούσαν έντονα στην ψυχή τους την προσδοκία της από το Θεό απολυτρώσεως. Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια του αποστόλου Παύλου: «Επειδή γαρ εν τη σοφία του Θεού ουκ έγνω ο κόσμος δια της σοφίας τον Θεόν… τα μωρά του κόσμου εξελέξατο ο Θεός ίνα τους σοφούς καταισχύνη, και τα ασθενή του κόσμου εξελέξατο ο Θεός ίνα καταισχύνη τα ισχυρά και τα αγενή του κόσμου και τα εξουθενημένα εξελέξατο ο Θεός, και τα μη όντα, ίνα τα όντα καταργήση, όπως μη καυχήσηται πάσα σάρξ ενώπιον του Θεού.» (Α΄Κορ.1,21-29). Η άσημη προέλευση των Αποστόλων είναι από τα πρωτοχριστιανικά χρόνια ως σήμερα σημείο αναφοράς όλων των πολεμίων του Χριστιανισμού, ως δήθεν θρησκεία των παρακατιανών ανθρώπων.

Η σάπια ψευτοδιανόηση θα ήθελε έναν Χριστιανισμό «φιλοσοφικό», ο οποίος θα έδινε έναυσμα για ανώφελες συζητήσεις στους κλειστούς κύκλους των «πνευματικών ανθρώπων», αποκομμένο από τον αγιαστικό και σωστικό του ρόλο. Επειδή αυτός δεν ταιριάζει στα δικά τους μέτρα, γι’ αυτό απορρίπτεται από αυτούς και πολεμείται λυσσαλέα σε όλες τις εποχές!

Το ’γιο Πνεύμα κατά την αγία ημέρα της Πεντηκοστής (Πραξ.2ο κεφ.) μεταμόρφωσε τους άσημους, δειλούς και αγραμμάτους ψαράδες σε σοφούς άνδρες, σε πανίσχυρες προσωπικότητες, σε ολόφωτες υπάρξεις, οι οποίοι καταύγασαν την οικουμένη. Η συγκλονιστική εμπειρία της Αναστάσεως του Κυρίου και η επέλευση της δυνάμεως του Αγίου Πνεύματος έδωσαν σε αυτούς αφάνταστη ορμή. Διασκορπίστηκαν σε όλον τον κόσμο για να διαλαλήσουν το νέο, ελπιδοφόρο και σωτήριο μήνυμα της εν Χριστώ απολυτρώσεως του ανθρωπίνου γένους. Οι πυρωμένες από θείο ζήλο καρδιές τους και το φλογερό τους κήρυγμα έκαναν τις καρδιές των ανθρώπων να δονούνται από λαχτάρα για λύτρωση. Ο σπόρος του Ευαγγελίου ρίχνονταν από αυτούς τους άοκνους και θείους εργάτες σε κάθε μέρος της οικουμένης και αύξανε θεαματικά.

Τα σκοτάδια της πλάνης διαλύονταν με το άκουσμα της ευαγγελικής αλήθειας. Οι δεισιδαίμονες τυραννικές αντιλήψεις παραμερίζονταν μπροστά στην πνευματική ελευθερία του χριστιανικού μηνύματος. Οι ασήμαντοι αυτοί αλιείς της Γαλιλαίας έστρεψαν την ιστορία του κόσμου στον δρόμο της ανθρωπιάς, του πολιτισμού και της προόδου. Οι ταπεινοί και καταφρονημένοι άνθρωποι της παλαιάς εποχής, οι οποίοι δεν είχαν μεγαλύτερη αξία από εκείνη των ζώων και των πραγμάτων, αναδείχτηκαν, χάρις στο κήρυγμα εκείνων, για πρώτη φορά ως ανθρώπινες αξίες και ακόμα περισσότερο, ως ζωντανές εικόνες του Θεού! Πολλοί ισχυροί κατάλαβαν ότι η εγκόσμια ισχύς τους δεν είχε πραγματική αξία και γι’ αυτό την αποποιήθηκαν. Μια νέα πρωτόγνωρη παγκόσμια αδελφότητα γεννήθηκε στον κόσμο, η Εκκλησία του Χριστού, ως μια νέα πραγματικότητα αγάπης και συναδελφώσεως των ανθρώπων και των λαών μέσα στον απάνθρωπο κόσμο της αμαρτίας και του κακού, ως μέσον σωτηρίας και απολυτρώσεως από την δουλεία της αμαρτίας και της φθοράς.

Η ανθρωπότητα και ο σύγχρονος πολιτισμός οφείλει μεγάλη ευγνωμοσύνη στους αγίους Αποστόλους. Ό,τι δεν κατόρθωσε η διανόηση και η δύναμη του αρχαίου κόσμου, το κατόρθωσε η χορεία των Μαθητών και Αποστόλων του Χριστού. Όμως ο κόσμος, δυστυχώς, όχι μόνο δεν εκτίμησε την προσφορά τους, αλλά το αντίθετο, έκαμε ό,τι μπορούσε για να ματαιώσει και να γκρεμίσει ό,τι εκείνοι έκτιζαν. Ο απόστολος Παύλος περιέγραψε πολύ παραστατικά τις δυσκολίες της αποστολής τους ως εξής: «ημάς τους αποστόλους εσχάτους απέδειξεν, ως επιθανατίους, ότι θέατρον εγεννήθημεν τω κόσμω, και αγγέλοις και ανθρώποις, ημείς μωροί δια Χριστόν, υμείς φρόνιμοι εν Χριστώ, ημείς ασθενείς, υμείς δε ισχυροί ΄υμείς ένδοξοι, ημείς δε άτιμοι. ’χρι της άρτι ώρας και πεινώμεν και διψώμεν και γυμνητεύομεν και κολαφιζόμεθα και αστατούμεν και κοπιώμεν εργαζόμενοι ταις ιδίαις χερσί΄ λοιδορούμενοι ευλογούμεν, διωκόμενοι ανεχόμεθα, βλασφημούμενοι παρακαλούμεν΄ ως περικαθάρματα του κόσμου εγεννήθημεν, πάντων ερίψημα έως άρτι» (Α΄Κορ.4,9-13). Οι μύριες αυτές δυσκολίες, οι κακουχίες, οι κόποι και προπαντός οι απάνθρωποι διωγμοί δεν τους πτόησαν. Το έργο τους καρποφορούσε, διότι το αύξανε το ενοικούν στην Εκκλησία ’γιο Πνεύμα (Ιωάν.15,26).

Το έργο των αγίων Αποστόλων συνεχίστηκε και συνεχίζεται δια των διαδόχων αυτών. Σε κάθε μέρος, όπου ίδρυαν τοπικές εκκλησίες, χειροτονούσαν επισκόπους και πρεσβυτέρους για να συνεχίσουν το έργο τους. Γράφει ο άγιος Λουκάς στο βιβλίο των Πράξεων, το κατ’ εξοχήν βιβλίο της ιεραποστολής της Εκκλησίας μας: «Χειροτονήσαντες δε αυτοίς πρεσβυτέρους κατ’ εκκλησίαν και προσευξάμενοι μετά νηστειών παρέθετο αυτούς τω Κυρίω, εις ον πεπιστεύκασι» (Πράξ.14,23). Αυτή η αδιάκοπη διαδοχή συνεχίζεται ως σήμερα και χαρακτηρίζεται ως αδιάκοπη διαδοχή προσώπων και πίστεως και γι’ αυτό ονομάζεται η Εκκλησία μας Αποστολική. Όλοι λοιπόν όσοι εργάζονται στην Εκκλησία του Χριστού, κληρικοί και λαϊκοί συνεχίζουν κατ’ ουσίαν το έργο των αγίων Αποστόλων. Τόσο μεγάλο είναι το έργο που επιτελούν!

Όλοι εμείς οι πιστοί του Χριστού και προσκυνητές της σεπτής εορτής των Αγίων Αποστόλων, των «Συνεργών του Χριστού» (Β΄Κορ.6,1), έχουμε χρέος να αποδίδουμε σε αυτούς την αρμόζουσα τιμή, διότι η αγία μας Εκκλησία είναι θεμελιωμένη πάνω σε αυτές τις μεγάλες προσωπικότητες. Αυτό το βεβαιώνει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, ο οποίος είδε στην Αποκάλυψη την θριαμβεύουσα εν ουρανοίς Εκκλησία του Χριστού, θεμελιωμένη επί «θεμελίους δώδεκα και επ’ αυτών δώδεκα ονόματα των δώδεκα αποστόλων του Αρνίου» (Αποκ.10,21).

Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’.
Οἱ τῶν Ἀποστόλων πρωτόθρονοι, καὶ τῆς Οἰκουμένης διδάσκαλοι, τῷ Δεσπότῃ τῶν ὅλων πρεσβεύσατε, εἰρήνην τῆ οἰκουμένῃ δωρήσασθαι, καὶ ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν τὸ μέγα ἔλεος.

ΩΣ ΠΡΟΒΑΤΑ ΜΗ ΕΧΟΝΤΑ ΠΟΙΜΕΝΑ

«Ἱδών δέ ὁ Ἰησοῦς τούς ὄχλους ἐσπλαχνίσθη περί αὐτῶν, ὅτι ἦσαν ἐκλελυμένοι καί ἐρριμένοι ὡς πρόβατα μή ἔχοντα ποιμένα» (Ματθ. 9, 36)

«Όταν είδε ο Ιησούς τον κόσμο, τους σπλαχνίστηκε, γιατί ήσαν ταλαιπωρημένοι και εγκαταλελειμμένοι, σαν πρόβατα που δεν έχουν ποιμένα».

            Μεγάλη η συζήτηση στις μέρες μας για την απουσία ηγεσίας. Δεσπόζει το πρότυπο της διαχείρισης. Ο κόσμος ζητά χαρισματικούς ανθρώπους, που θα βγούνε μπροστά, που θα τον οδηγήσουν σε ένα καλύτερο μέλλον, στηριγμένο από την μία στην ιδιοπροσωπία, την ταυτότητα των πολλών και από την άλλη στην έμπνευση να σταθούμε ενάντια στο ρεύμα, κόντρα στον καιρό, κόντρα στους ισχυρούς της γης, σε αυτούς που ρυθμίζουν τις ζωές μας. Ο κόσμος ζητά ηγέτες οι οποίοι θα τον κινητοποιήσουν. Θα τον κάνουν να κρέμεται από τα χείλη τους. Θα αναγνωρίζουν σ ’αυτούς την δύναμη των επιχειρημάτων, την γοητεία της προσωπικότητας, τον παλμό και το μεράκι, την αυταπάρνηση, το χαμόγελο και, συνάμα, την σοβαρότητα που απαιτεί η θέση του επικεφαλής. Και είναι πανθομολογούμενη η απουσία ηγεσίας σε όλους τους θεσμούς. Ακόμη και στην Εκκλησία.

            Ο διαχειριστής ασχολείται με τα τρέχοντα. Στην καλύτερη περίπτωση καταφέρνει να νοικοκυρέψει τα πράγματα και αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Κάποτε χρειάζεται και η προσφορά του διαχειριστή είναι σημαντικότερη από όσο φαίνεται. Ο διαχειριστής όμως συνήθως ακολουθεί τα προγράμματα άλλων. Ενώνει κοντά του αυτούς που αγαπούν την εξουσία, αυτούς που αντλούν δύναμη από τον χώρο στον οποίο είναι ενταγμένοι, και όχι από την προσωπικότητα, την παιδεία, την γνώση, την αγάπη που οι ίδιοι συχνά δεν διαθέτουν επαρκώς. Ο διαχειριστής είναι αναλώσιμος. Όταν επιτελέσει το έργο του, το σύστημα τον αλλάζει.

            Υπάρχει και ο δημαγωγός ηγέτης. Αυτός που εξαπατά. Αυτός που αξιοποιεί χαρίσματα και συγκυρίες για την δική του δόξα. Παρασύρει, αλλά δεν οδηγεί σε δρόμους αυθεντικούς. Χρησιμοποιεί τους πολλούς για την δική του εξουσία, γιατί ουσιαστικά δεν αγαπά κανέναν αλλά μόνο τον εαυτό του. Κι ενώ συγκινεί, κάποια στιγμή η αλήθεια αποκαλύπτει το πρόσωπό του.

            Πρότυπο ηγέτη μας δίνει ο Χριστός. Καθώς βλέπει τον λαό να πορεύεται σαν πρόβατα χωρίς ποιμένα, χωρίς καθοδήγηση, τον σπλαχνίζεται. Και καλεί τους δώδεκα μαθητές του, δίδοντάς τους την δύναμη να γίνουν οι επικεφαλής του λαού. Χαρακτηριστικά των αποστόλων ως ηγετών είναι, μεταξύ άλλων, και τα εξής: Το να μπορούν να διακρίνουν τις επιρροές του κακού διά των δαιμονικών πνευμάτων, τα οποία επηρέαζαν τους ανθρώπους. Αυτό σημαίνει ότι οι μαθητές έκριναν την ζωή των ανθρώπων με βάση τις εντολές του Ευαγγελίου, έβλεπαν τους λογισμούς των καρδιών, καταλάβαιναν πού ο διάβολος επηρέαζε τις ψυχές, αλλά και έλαβαν την δύναμη να θεραπεύουν με την προσευχή και την χάρη του Θεού αρρώστιες  και αδυναμίες που έκαναν τους ανθρώπους να λιγοψυχούν και να αρνούνται τον Θεό, ζώντας έτσι τον πνευματικό θάνατο. Ακόμα ο Χριστός τους δίνει εντολή αρχικά να ξεκινήσουν από τους δικούς τους, τους συντοπίτες τους, το σπίτι τους. Να μιλήσουν για το Ευαγγέλιο και τον Ίδιο στους συμπατριώτες τους. Μετά την Ανάσταση η πορεία θα είναι σε όλη τη ανθρωπότητα. Ο πρώτος τρόπος συνάντησης θα στηριζόταν στον λόγο, ότι δηλαδή ήρθε η Βασιλεία του Θεού, ήρθε η Εκκλησία, ότι οι άνθρωποι δεν είναι μόνοι τους, ότι εκπληρώθηκαν οι προφητείες και ότι η Αλήθεια βρίσκεται στο πρόσωπο του Χριστού. Η συνάντηση όμως θα περιλαμβάνει όλους τους ανθρώπους, τους περιθωριακούς, τους καταραμένους, τους διαφορετικούς για εκείνη την εποχή. Και όλα να γίνονται δωρεάν. Χωρίς αμοιβή. Χωρίς οικονομικές προϋποθέσεις, αλλά ως έκφραση αγάπης.

            Αναζητούμε ηγέτες που να διακρίνουν τι είναι πραγματικά καλό και τι όχι στην ζωή μας και να έχουν το θάρρος να μας το πούνε; Αναζητούμε ηγέτες που μας δείχνουν ότι η ιδιοπροσωπία μας  έχει και αδυναμίες που χρειάζονται θεραπεία;  Αναζητούμε ηγέτες που να πιστεύουν στον Θεό; Αναζητούμε ηγέτες που να έχουν λόγο,  που να σπάνε προκαταλήψεις, που να αγκαλιάζουν όλους τους ανθρώπους, που να έχουν αφιέρωση και αυταπάρνηση, που να μην κοιτούνε το δικό τους συμφέρον αλλά τις ανάγκες των ανθρώπων για ζωή κι αλήθεια;

            Πώς μπορούν να γεννηθούν τέτοιοι ηγέτες; Με την αυθεντικότητα της πίστης στον Χριστό, την αποφασιστικότητα για υπέρβαση του εγώ, με την αγάπη που δεν γνωρίζει σύνορα. Αν έχουμε επίγνωση ότι και στους καιρούς μας μοιάζουμε σαν πρόβατα που δεν έχουμε ποιμένα, ο Χριστός θα μας σπλαχνιστεί. Αν έχουμε αναζήτηση, όπως ο λαός εκείνης της εποχής, τότε δεν θα μας αφήσει. Αν έχουμε την παιδεία που μας κάνει να διψάμε για να μαθητεύσουμε και όχι τον εγωκεντρισμό που να μας αφήνει στην λογική ότι τα ξέρουμε όλα, τότε θα βρούμε και ηγέτες, αλλά και θα ακολουθούμε τον Ποιμένα των πάντων, τον Κύριό μας.

            Μπορεί στην πολιτική, στην παιδεία, στην κοινωνία  οι ηγέτες να είναι δυσεύρετοι και να αρκούμαστε στους διαχειριστές, ωστόσο ας επιλέγουμε εκείνους που νοιάζονται, αγαπούν, θέλουν να είναι αληθινοί. Στην Εκκλησία όμως, επειδή η πνευματική μας πορεία είναι έκφραση της ανάγκης να πιστέψουμε ότι ήρθε η Βασιλεία του Θεού, ότι ήρθε  η σωτηρία, ας ακολουθήσουμε την οδό των Αγίων, αλλά και την οδό εκείνων που δεν φοβούνται να μας πούνε την αλήθεια, να μας αγαπήσουν, να νοιαστούν για μας. Το δικό μας θέλημα, οι δικές μας επιθυμίες μάς χωρίζουν από την σωτηρία και αφήνουν την καρδιά μας ευάλωτη στους λογισμούς του κακού, αλλά και στην δύναμη των παθών. Και ο Θεός θα δει την ταπείνωσή μας και θα μας φωτίσει, ώστε να βρούμε εκείνους που θα μας βοηθήσουν στην σωτηρία μας, δηλαδή στην αλήθεια της κοινωνίας με τον Χριστό!

 π.Θεμιστοκλής Μουρτζανός

ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 30/06/2019-ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ Θ'

Πρωτότυπο Κείμενο

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, εἶδεν ὁ ᾿Ιησοῦς τοὺς ὄχλους, ἐσπλαγχνίσθη περὶ αὐτῶν, ὅτι ἦσαν ἐκλελυμένοι καὶ ἐῤῥιμμένοι, ὡς πρόβατα μὴ ἔχοντα ποιμένα. Καὶ προσκαλεσάμενος ὁ ᾿Ιησοῦς τοὺς δώδεκα Μαθητὰς αὐτοῦ, ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν κατὰ πνευμάτων ἀκαθάρτων, ὥστε ἐκβάλλειν αὐτὰ, καὶ θεραπεύειν πᾶσαν νόσον καὶ πᾶσαν μαλακίαν. Τῶν δὲ δώδεκα Ἀποστόλων τὰ ὀνόματά ἐστι ταῦτα· πρῶτος, Σίμων ὁ λεγόμενος Πέτρος, καὶ ᾿Ανδρέας ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ· ᾿Ιάκωβος ὁ τοῦ Ζεβεδαίου καὶ ᾿Ιωάννης ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ· Φίλιππος καὶ Βαρθολομαῖος· Θωμᾶς καὶ Ματθαῖος ὁ τελώνης· ᾿Ιάκωβος ὁ τοῦ ᾿Αλφαίου καὶ Λεββαῖος ὁ ἐπικληθεὶς Θαδδαῖος· Σίμων ὁ Κανανίτης, καὶ ᾿Ιούδας ὁ ᾿Ισκαριώτης, ὁ καὶ παραδοὺς αὐτόν. Τούτους τοὺς δώδεκα ἀπέστειλεν ὁ ᾿Ιησοῦς παραγγείλας αὐτοῖς, λέγων· Εἰς ὁδὸν ἐθνῶν μὴ ἀπέλθητε, καὶ εἰς πόλιν Σαμαρειτῶν μὴ εἰσέλθητε· Πορεύεσθε δὲ μᾶλλον πρὸς τὰ πρόβατα τὰ ἀπολωλότα οἴκου ᾿Ισραήλ. Πορευόμενοι δὲ κηρύσσετε, λέγοντες, ὅτι ἤγγικεν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Ἀσθενοῦντας θεραπεύετε, λεπροὺς καθαρίζετε, νεκροὺς ἐγείρετε, δαιμόνια ἐκβάλλετε· δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε.

Νεοελληνική Απόδοση

Εκείνο τον καιρό, όταν είδε ο Ιησούς τον κόσμο, τους σπλαχνίστηκε, γιατί ήταν ταλαιπωρημένοι και εγκαταλειμμένοι σαν πρόβατα που δεν έχουν ποιμένα. Κάλεσε τότε τους δώδεκα μαθητές του και τους έδωσε την εξουσία πάνω στα δαιμονικά πνεύματα, για να μπορούν να τα διώχνουν, και να μπορούν να θεραπεύουν κάθε ασθένεια και κάθε αδυναμία. Τα ονόματα των δώδεκα αποστόλων του Ιησού είναι τα εξής: Πρώτος ο Σίμων, που λέγεται Πέτρος, κι ο αδελφός του ο Ανδρέας, ο Ιάκωβος, γιος του Ζεβεδαίου, κι ο αδελφός του ο Ιωάννης, ο Φίλιππος και ο Βαρθολομαίος, ο Θωμάς και ο Ματθαίος ο τελώνης, ο Ιάκωβος, γιος του Αλφαίου και ο Λεββαίος, που επονομάστηκε Θαδδαίος, ο Σίμων ο Κανανίτης και ο Ιούδας ο Ισκαριώτης, αυτός που τον πρόδωσε. Αυτούς τους δώδεκα τους έστειλε ο Ιησούς να κηρύξουν, και τους έδωσε τις εξής παραγγελίες: «Μην πάρετε το δρόμο για την περιοχή που κατοικούν ειδωλολάτρες και μην μπείτε σε πόλη των Σαμαρειτών. Προτιμήστε να πάτε στους Ισραηλίτες που έχουν πλανηθεί. Όπου πάτε, να κηρύττετε λέγοντας πως έφτασε η βασιλεία του Θεού. Να θεραπεύετε τους αρρώστους, να γιατρεύετε τους λεπρούς, να ανασταίνετε τους νεκρούς, να κάνετε καλά τους δαιμονισμένους. Δωρεάν τα λάβατε, δωρεάν και να τα δίνετε».

O AΠΟΣΤΟΛΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 30/06/2019-ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΥΣ Α'

Πρωτότυπο Κείμενο

Ἀδελφοί, ὁ Θεὸς ἡμᾶς τοὺς ἀποστόλους ἐσχάτους ἀπέδειξεν, ὡς ἐπιθανατίους, ὅτι θέατρον ἐγενήθημεν τῷ κόσμῳ, καὶ ἀγγέλοις καὶ ἀνθρώποις. Ἡμεῖς μωροὶ διὰ Χριστόν, ὑμεῖς δὲ φρόνιμοι ἐν Χριστῷ· ἡμεῖς ἀσθενεῖς, ὑμεῖς δὲ ἰσχυροί· ὑμεῖς ἔνδοξοι, ἡμεῖς δὲ ἄτιμοι. Ἄχρι τῆς ἄρτι ὥρας καὶ πεινῶμεν καὶ διψῶμεν καὶ γυμνητεύομεν καὶ κολαφιζόμεθα καὶ ἀστατοῦμεν καὶ κοπιῶμεν ἐργαζόμενοι ταῖς ἰδίαις χερσί· λοιδορούμενοι εὐλογοῦμεν, διωκόμενοι ἀνεχόμεθα,βλασφημούμενοι παρακαλοῦμεν· ὡς περικαθάρματα τοῦ κόσμου ἐγενήθημεν, πάντων περίψημα ἕως ἄρτι. Οὐκ ἐντρέπων ὑμᾶς γράφω ταῦτα, ἀλλ᾿ ὡς τέκνα μου ἀγαπητὰ νουθετῶ. Ἐὰν γὰρ μυρίους παιδαγωγοὺς ἔχητε ἐν Χριστῷ, ἀλλ᾿ οὐ πολλοὺς πατέρας· ἐν γὰρ Χριστῷ ᾿Ιησοῦ διὰ τοῦ εὐαγγελίου ἐγὼ ὑμᾶς ἐγέννησα. Παρακαλῶ οὖν ὑμᾶς, μιμηταί μου γίνεσθε.

Νεοελληνική Απόδοση

Ο Θεός σ’ εμάς τους αποστόλους έδωσε την ελεεινότερη θέση, σαν να είμαστε καταδικασμένοι να πεθάνουμε στο στάδιο. Γιατί γίναμε θέαμα για τον κόσμο, για αγγέλους και γι’ ανθρώπους. Εμείς παρουσιαζόμαστε μωροί για χάρη του Χριστού, ενώ εσείς είστε σοφοί χάρη στο Χριστό∙ εμείς είμαστε αδύναμοι, ενώ εσείς είστε δυνατοί∙ εμείς είμαστε περιφρονημένοι, ενώ εσείς είστε τιμημένοι! Ως αυτή την ώρα πεινάμε, διψάμε, γυρνάμε με κουρέλια, ξυλοδαρμένοι, από τόπο σε τόπο χωρίς σπίτι, και μοχθούμε να ζήσουμε δουλεύοντας με τα ίδια μας τα χέρια. Στους εμπαιγμούς απαντάμε με καλά λόγια, στους διωγμούς με υπομονή, στις συκοφαντίες με λόγια φιλικά. Καταντήσαμε σαν τα σκουπίδια όλου του κόσμου, ως αυτή την ώρα θεωρούμαστε τα αποβράσματα της κοινωνίας. Δε σας τα γράφω αυτά για να σας κάνω να ντραπείτε, αλλά για να σας συμβουλέψω όπως ο πατέρας τα αγαπημένα του παιδιά. Γιατί κι αν ακόμα έχετε χιλιάδες δασκάλους στη ζωή σας με το Χριστό, δεν έχετε πολλούς πατέρες αλλά μόνον ένα. Στη σωτήρια οικονομία του Ιησού Χριστού, εγώ σαν πατέρας σας γέννησα με το κήρυγμα του ευαγγελίου. Σας ζητώ λοιπόν να μου μοιάσετε.

ΠΟΙΑ ΛΟΓΙΑ ΑΞΙΑ ΝΑ ΒΡΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΕΓΚΩΜΙΑΣΕΙ ΤΟΥΣ ΠΡΩΤΟΘΡΟΝΟΥΣ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ;

Μητροπολίτου Προικοννήσου, Ιωσήφ

Ο Ιούνιος σημαδεύεται πάντοτε από την πανέορτη μνήμη των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, που τιμάται από την Εκκλησία μας στις 29 του, μετά μάλιστα από νηστεία προς τιμήν των Πρωτοκορυφαίων.

Η 29η Ιουνίου δεν είναι, βεβαίως, η ημέρα, κατά την οποία μαρτύρησαν οι δύο στύλοι της Εκκλησίας, αλλά η ημέρα, κατά την οποία, το έτος 258, ο Πάπας Σίξτος ο Β’ μετακόμισε τα πανίερα λείψανά τους στην Κατακόμβη του Αγίου Σεβαστιανού της Ρώμης. Έκτοτε η ημέρα αυτή, ως ημέρα κοινής τιμής και για τους δύο Αποστόλους, επισκίασε την ημέρα του μαρτυρίου του καθενός, κι έτσι, από χρόνους αρχαίους ήδη, η Εκκλησία τιμά τον Πέτρο και τον Παύλο μαζί. Κι όχι μόνο με κοινή ημέρα γιορτής, μα και με περίοδο νηστείας κοινή και για τους δύο.

Η νηστεία μάλιστα αυτή, ας σημειώσουμε παρενθετικά, κατά την οποία καταλύουμε και ψάρι τα Σαββατοκύριακα -κατά την αυστηρότερη παράδοση- ή όλες τις ημέρες της εβδομάδας εκτός από Τετάρτη και Παρασκευή -κατά την επιεικέστερη, αρχίζει τη Δευτέρα μετά την Κυριακή των Αγίων Πάντων και λήγει την 28η Ιουνίου. Έτσι, όμως, εάν το Πάσχα συμπέσει την 3η Μαΐου ή αργότερα, νηστεία των Αγίων Αποστόλων δεν γίνεται. Μάλιστα στην Κρήτη υπολογίζουν τη διάρκεια της λέγοντας: «Όσες ‘πομένουν τ’ Απριλίου [ήμερες, δηλαδή, μετά από το Πάσχα] και τρεις από το Μάη». Τους τιμά και με εικόνες που τους εικονίζουν και τους δύο μαζί, είτε αγκαλιασμένους σε αδελφικό ασπασμό Χριστού, είτε να κρατούν στα χέρια τους συμβολικά την Εκκλησία στο σχήμα ενός βυζαντινού ναΐσκου, τονίζοντας έτσι την ενότητα της Πίστεως και την ενότητα της Εκκλησίας, η οποία αποτελέστηκε κυρίως από δύο διαφορετικά στοιχεία: τον παλαιό Ισραήλ (τους Εβραίους), προς τον οποίο και κατά κύριο λόγο στράφηκε το ιεραποστολικό έργο του Πέτρου, και τα Έθνη (τους ειδωλολάτρες), που υπήρξαν αντίστοιχα το κατεξοχήν αντικείμενο της ιεραποστολής του Παύλου. Επίσης, με Ναούς κοινούς και για τους δυο, και με ύμνους κοινούς, όπως αυτούς του Εσπερινού της γιορτής τους.

Ποιά λόγια άξια να βρει κανείς για να εγκωμιάσει τους Πρωτόθρονους των Αποστόλων; Τί σχέδια και τί πλουμίδια του λόγου να επιστρατεύσει; Τί είδους άνθη ποιητικά να δρέψει και να τους τ’ αφιερώσει; Τί μπορεί να σταθεί άξιο για έναν Πέτρο, που ομολογώντας ότι ο Κύριος μας είναι «ο Χριστός, ο Υιός του Θεού του ζώντος» φανέρωσε την πέτρα την ασάλευτη, που πάνω της είναι θεμελιωμένη και βασίζεται η Πίστη η αληθινή των σωζόμενων, κι έγινε έτσι και ο ίδιος ταυτόχρονα η πρώτη πέτρα του πνευματικού οικοδομήματος της Εκκλησίας; Τί μπορεί να σταθεί άξιο για να υμνήσει «τα κατά πόλιν δεσμά και τας θλίψεις» ενός Παύλου, «τους κόπους, τους μόχθους, τας αγρυπνίας… τους ραβδισμούς, τους λιθασμούς, την περίοδον, τον βυθόν, τα ναυάγια» που υπέμεινε «ίνα κόσμον κερδίση εν Χριστώ Ιησού τω Κυρίω» του, όπως η μούσα του Αγίου Ανδρέα, Αρχιεπισκόπου Κρήτης, διερωτάται;

Πώς να υμνήσεις το «Στόμα των Αποστόλων», που «επήρε την φωνήν αυτού και απεφθέγξατο» (Πράξ. 2: 14) μπροστά στο πλήθος την ημέρα της Πεντηκοστής, και όσοι άκουσαν αυτό το πρώτο άγιο κήρυγμα του το θεόφθογγο, «κατενύγησαν τη καρδία» και βαπτίσθηκαν «και προσετέθησαν τη ήμερα εκείνη ψυχαί ώσει τρισχίλιαι» στην Εκκλησία; (Πράξ. 2: 41). Πώς να υμνήσεις τον θεόκλητο «Διδάσκαλο των Εκκλησιών», που «τοις πάσι γέγονε τα πάντα, ίνα πάντως τινάς σώση»; (Α’ Κορ. 9: 22).

Τί να θυμηθείς πρώτο από τον Πέτρο και να το εγκωμιάσεις; Τον ενθουσιασμό; Την ταπείνωση; Τα σωτήρια και λυτρωτικά πικρά δάκρυα της μετανοίας μετά το τρίτο εκείνο «ουκ οίδα τον άνθρωπον»; Την τέλεια μετά ταύτα αφοσίωση στον Θεάνθρωπο και την τριπλή ομολογία της αγάπης προς Αυτόν, για την οποία και άκουσε από το στόμα Του το «βόσκε τα αρνία μου» και «ποίμαινε τα πρόβατα μου»; Τη θεόσοφη διδασκαλία του τη θησαυρισμένη στις δύο Καθολικές Επιστολές του, ή το πανάγιο μαρτύριο του υπέρ του Χριστού στην «Αιωνία Πόλη», όπου πότισε με το άλικο αποστολικό αίμα του το νεόφυτο δένδρο της Εκκλησίας των Ρωμαίων;

Τί ν’ αναλογισθείς πρώτο από τον Παύλο και να το εξυμνήσεις; Τον ένθεο ζήλο με τον οποίο περιόδευσε κατ’ επανάληψη, με άπειρους κινδύνους, κακουχίες, στερήσεις και προβλήματα, όλη τη Μεσόγειο, ευαγγελιζόμενος στους λαούς της την εν Χριστώ σωτηρία; Την υπομονή του στον «σκόλοπα»(αγκάθι) που του χάρισε ο Θεός για να τον «κολαφίζει»(ταλαιπωρεί) ισοβίως; Την παρρησία του ενώπιον των αρχόντων του κόσμου τούτου; Την ευγένειά του που τον έκανε να σέβεται ακόμα και τον παρανομούντα Αρχιερέα των Ιουδαίων; Το βάθος το απύθμενο της ταπεινοφροσύνης του, εξαιτίας της οποίας, καθώς αναθυμάται τον καιρό που ήταν πολέμιος της Εκκλησίας, ονομάζει τον εαυτό του «έκτρωμα» και «ελάχιστο των Αποστόλων» και φθάνει να λέει «ουκ ειμί ικανός καλείσθαι Απόστολος, διότι εδίωξα την Έκκλησίαν του Θεού»; Την προσοχή του και το ανύσταχτο ενδιαφέρον του και την πατρική του αγωνία για τον πνευματικό καταρτισμό των πιστών και τη στήριξη των κατά τόπους Εκκλησιών, που μαρτυρούνται τόσο χαρακτηριστικά από το: «τριετίαν νύκτα και ημέραν ουκ επαυσάμην μετά δακρύων νουθετών ένα έκαστον» κι από το τρυφερότατο εκείνο: «τεκνία μου, ους πάλιν ωδίνω, άχρις ου μορφωθή Χριστός εν υμίν» (Γαλ. 4: 19) μέχρι το τόσο υπεύθυνο: «η επισύστασίς μου η καθ’ ημέραν, η μέριμνα πασών των Εκκλησιών»; (Β’ Κορ. 21: 28). Την τέλεια αγάπη του που τον έκανε να λέει το ανεπανάληπτο εκείνο: «Τίς ασθενεί και ουκ ασθενώ; τίς σκανδαλίζεται και ουκ εγώ πυρούμαι;» (Β’ Κορ, 21: 29). Την εργατικότητά του και τη λεπτότητα της ψυχής του, που τον έκαναν, παρά τα μεγάλα βάρη του αποστολικού του έργου, να μετέρχεται και την ταπεινή τέχνη του σκηνοποιού, για να προσπορίζεται εξ ιδίων «τροφάς και σκεπάσματα», χωρίς να επιβαρύνει κανέναν και να μη δίδει βάρος σε κανέναν; Την αφιλαργυρία του, που τον έκανε να λέει με σεμνότητα: «αργυ­ρίου ή χρυσίου ή ιματισμού ουδενός επεθύμησα»; Ποιά του αρετή και ποιό του χάρισμα να φέρεις πρώτο στη θύμησή σου; Σταματάς μόνο στην τελευταία του θυσία, το επιστέγασμα όλων των ατέλειωτων, των ασταμάτητων διά βίου θυσιών του υπέρ του Χριστού, τη θυσία του αίματός του κάτω από το ξίφος του Νέρωνα, και παραιτείσαι από τα άλλα , ευλαβούμενος το ύψος του θειοτάτου ανδρός!…

Με τέτοια δεδομένα ο λόγος κατά φυσική ακολουθία πρέπει να δοθεί στον άγιο της Εκκλησίας υμνογράφο, που εκφράζει τη φωνή και τη συνείδηση του ιερού Σώματος Της, για να κατακλείσει αυτός τις φτωχές και ανάξιες τούτες γραμμές με το ιδιόμελο του Ν’ ψαλμού του Όρθρου της εορτής:

«Πέτρε κορυφαίε των ενδόξων Αποστόλων, η πέτρα της Πίστεως, και Παύλε θεσπέσιε, των αγίων Εκκλησιών ο ρήτωρ και φωστήρ, τω θείω θρόνω παριστάμενοι, υπέρ ημών πρεσβεύσατε».

Μητροπολίτου Προικοννήσου Ιωσήφ

ΟΙ ΠΡΩΤΟΚΟΡΥΦΑΙΟΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ ΠΕΤΡΟΣ ΚΑΙ ΠΑΥΛΟΣ

---

 Ο μήνας Ιούνιος καταυγάζεται από τη μεγάλη εορτή των πρωτοκορυφαίων αποστόλων Πέτρου και Παύλου (29 Ιουνίου).

Δεν πρόκειται περί μίας απλής εορτής, όπως συνήθως εορτάζουμε τις υπόλοιπες εορτές των αγίων μας: να θυμηθούμε την κατά Χριστόν πολιτεία τους και στο μέτρο των δυνατοτήτων μας να τους μιμηθούμε. Στον εναγκαλισμό των δύο αποστόλων, όπως τον βλέπουμε στη γνωστή εικόνα τους, η ᾽Εκκλησία μας πρόβαλε τη σύζευξη της πίστεως και των έργων, με άλλα λόγια είδε τους αποστόλους αυτούς ως σύμβολο και τύπο της παραδόσεώς της.

Υπήρξε, και υπάρχει ακόμη σε ορισμένους αιρετικούς, η άποψη ότι οι πρωτοκορυφαίοι απόστολοι ακολουθούν διαφορετικές παραδόσεις και εκφράζουν διαφορετικές θεολογίες: ο απόστολος Πέτρος – λένε – τονίζει τα έργα ως δρόμο σωτηρίας, γεγονός που τον σχετίζει περισσότερο με την ᾽Ιουδαική παράδοση, και ο απόστολος Παύλος τονίζει κυρίως την πίστη, άρα είναι ο ρηξικέλευθος και ο αληθινός χριστιανός. Τον Πέτρο είδαν πολλοί ως πρότυπο της θεολογίας του Ρωμαιοκαθολικισμού, η οποία πράγματι υπερτονίζει τα καλά έργα εις βάρος συχνά της πίστεως, και τον Παύλο από την άλλη σχέτισαν με τον Προτεσταντισμό, ο οποίος υποβαθμίζει τα έργα υπέρ της πίστεως.

Για εμάς τους ορθοδόξους όμως μία τέτοια διασπασμένη κατανόηση της θεολογίας των αποστόλων αυτών αποτελεί μεγάλη πλάνη. Και τούτο γιατί και οι δύο απόστολοι εκφράζουν την ίδια τελικώς θεώρηση της πίστεως.

Δεν προβάλλει άλλον Χριστό ο Πέτρος και άλλον ο Παύλος. Και οι δύο καταθέτουν την ίδια εμπειρία, την εν Χριστώ σωτηρία, για την οποία και οι δύο έδωσαν με μαρτυρικό τρόπο τη ζωή τους. Το Πνεύμα του Θεού άλλωστε που τους φώτιζε, ήταν και είναι πάντοτε το ίδιο.

Όταν ο απόστολος Παύλος, για παράδειγμα, τονίζει την πίστη ως προϋπόθεση της σωτηρίας, εξαγγέλλει την κοινή μαρτυρία και των άλλων αποστόλων, προεξάρχοντος του Πέτρου (Βλ. π.χ. Α´Πετρ. 1, 5-9. 21κ.α.), κατά την οποία, ναί μεν ῾ο δίκαιος εκ πίστεως ζήσεται᾽ (Ρωμ. 1,17), αλλά η πίστη αυτή εκφράζεται με τα έργα της πίστεως, με τη μετάνοια δηλαδή του ανθρώπου, και με τον καρπό της πίστεως, την αγάπη. ῾Πίστις δι᾽ αγάπης ενεργουμένη᾽ (Γαλ. 5, 6) κατά τη συνοπτική διατύπωσή του, που σημαίνει ότι τότε η χριστιανική πίστη ζωντανεύει και ενεργοποιείται, όταν ακολουθεί τον δρόμο της αγάπης. Πρόκειται για διαφορετική διατύπωση της διδασκαλίας και του αποστόλου ᾽Ιακώβου, κατά την οποία ῾η πίστις χωρίς των έργων νεκρά εστι᾽ (2, 18).

Διαφορετικά, η πίστη μόνη μπορεί να θεωρηθεί και ως δαιμονική, αφού ῾και τα δαιμόνια πιστεύουσιν και φρίττουσι᾽( ᾽Ιακ. 2,19).῎Ετσι πίστη και έργα (πίστεως) συμπορεύονται στη χριστιανική παράδοση, ενώ οποιαδήποτε διάσπαση της πίστεως από τα έργα ερμηνεύεται ως το αποτέλεσμα της συγχύσεως της ψυχής και του διασπασμένου νού των αιρετικών. Η εσωτερική δηλαδή διάσπαση, την οποία ζούν οι αιρετικοί, λόγω της ενεργούσας μέσα τους αμαρτίας, τους οδηγεί και στο να βλέπουν διασπασμένη τη θεολογία των αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Με άλλα λόγια και στο σημείο αυτό επιβεβαιώνεται η ψυχολογική αρχή, σύμφωνα με την οποία ο κάθε άνθρωπος για την κατανόηση του κόσμου προβάλλει στην πραγματικότητα τον ίδιο του τον εαυτό: αυτό που ζεί, το προεκτείνει και προς τα έξω.

Στην πιθανή ένσταση ότι ιστορικά υπήρξε κάποια σύγκρουση των πρωτοκορυφαίων – όταν ο απόστολος Παύλος τότε που ῾ήρθε ο Πέτρος στην ᾽Αντιόχεια, του αντιμίλησε κατά πρόσωπο, γιατί ήταν αξιοκατάκριτος. Γιατί πριν έρθουν μερικοί άνθρωποι του ᾽Ιακώβου, έτρωγε στα κοινά δείπνα μαζί με τους εθνικούς.

Σαν ήρθαν όμως, υποχωρούσε και διαχώριζε τη θέση του, επειδή φοβόταν τους ᾽Ιουδαίους᾽ (Πρβλ. Γαλ. 2,11 εξ.) – η απάντηση δεν είναι διαφορετική: η διαφωνία ήταν για την τακτική του Πέτρου απέναντι στους εθνικούς και όχι για την πίστη και την αλήθεια που ζούσε.

Γι᾽ αυτό και η ᾽Εκκλησία μας, είπαμε, πρόβαλε και προβάλλει συνεχώς την ε ν ο τ η τ α τους μέσα και από την εικόνα της εορτής τους, όπου τους τοποθετεί σε εναγκαλισμό.

Η μεγάλη λοιπόν εορτή των αγίων αποστόλων Πέτρου και Παύλου, που η ᾽Εκκλησία μας τη συνοδεύει και με νηστεία (γι᾽ αυτούς γίνεται η νηστεία και όχι για την επομένη, της σύναξης των αποστόλων), μας υπενθυμίζει τη βασική αλήθεια της πίστεώς μας ότι δεν μπορούμε να σωθούμε και να σχετιστούμε με τον Χριστό, αν μαζί με την πίστη μας σε ᾽Εκείνον δεν κινητοποιηθεί και όλη η ζωή μας. Με απλά λόγια, η αγάπη μας για τον συνάνθρωπο (αυτό σημαίνει κυρίως κινητοποίηση του εαυτού μας) αποτελεί και τη σπουδαιότερη επιβεβαίωση της πραγματικής πίστεώς μας.
 Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’.
Οἱ τῶν Ἀποστόλων πρωτόθρονοι, καὶ τῆς Οἰκουμένης διδάσκαλοι, τῷ Δεσπότῃ τῶν ὅλων πρεσβεύσατε, εἰρήνην τῆ οἰκουμένῃ δωρήσασθαι, καὶ ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν τὸ μέγα ἔλεος.

Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ

Ὁ Παππούλης προσηύχετο πολύ. Καὶ ἤθελε καὶ τὰ δικά του πνευματικὰ παιδιὰ νὰ κάνουν τὸ ἴδιο. Ἰδιαίτερα σὲ ἐμένα ἤθελε, μὲ κάθε τρόπο, νὰ μὲ πείσει νὰ τὸ κάνω. Γι’ αὐτὸ συνεχῶς μου μιλοῦσε, γιὰ τὴν δύναμη τῆς προσευχῆς. Προσευχή, παιδί μου, Ἀνάργυρε, ἔλεγε, σημαίνει συνομιλία μὲ τὸν ἴδιο τὸν Θεό, ποὺ εἶναι ὁ Πλάστης, εἶναι ὁ Δημιουργός του Σύμπαντος!
Εἶναι Ἐκεῖνος ποὺ ἔπλασε τὸνἄνθρωπο κατ’ εἰκόνα καὶ ὁμοίωσή Του. Εἶναι Ἐκεῖνος ποὺ ἐφτίαξε αὐτὰ ποὺ βλέπουμε, ἀλλὰ καὶ ἐκεῖνα ποὺ δὲν βλέπουμε μὲ τὰ ἀνθρώπινα μάτια μας. Τέλος εἶναι ἐκεῖνος ποὺ δὲν ἀρνιέται ποτὲ νὰ συνομιλήσει μαζὶ μά, ἀρκεῖ νὰ τοῦ τὸ ζητήσουμε ἐμεῖς, ὅποτε θέλουμε καὶ ὅσες φορὲς θέλουμε. Δὲν πρόκειται νὰ μᾶς πεῖ ποτὲ ὄχι. Ἀντίθετα, εἶναι πάντα πρόθυμος νὰ μᾶς ἀκούσει μὲ προσοχὴ καὶ μὲ ἀγάπη ὅπως κάνει κάθε καλὸς Πατέρας, ὅταν τοῦ τὸ ζητᾶ τὸ παιδί του. Καὶ ὄχι μόνο αὐτό, ἀλλὰ καὶ νὰ μᾶς δώσει ὅτι τοῦ ζητήσουμε, ἀρκεῖ νὰ εἶναι αὐτὸ ποὺ τοῦ ζητᾶμε πρὸς τὸ συμφέρον τῆς ψυχῆς μας. Ἀλήθεια ἀναλογίστηκες ποτὲ παιδί μου νὰ συνομιλήσεις ἔστω καὶ μία φορὰ μὲ κάποιον ἀπὸ τοὺς σημερινοὺς ἄρχοντες τῆς Πατρίδας μας καὶ νὰ ἔγινε ἡ ἐπιθυμία σου; ἂν ὄχι σου συνιστῶ νὰ τὸ τολμήσεις. Θὰ διαπιστώσεις ὅτι ἡ ἐπιθυμία σου θὰ παραμείνει ἁπλῶς ἐπιθυμία! Οὐδέποτε θὰ δεχτοῦν νὰ μιλήσουν μαζί σου. Τὸ πολὺ-πολὺ νὰ σὲ παραπέμψουν σὲ κανένα παρακατιανό, γιὰ νὰ σὲ ξεφορτωθοῦν …; Ἀντίθετα ὁ Κύριός μας ποὺ εἶναι ὁ Βασιλεὺς τῶν Βασιλέων, δὲν πρόκειται ποτὲ νὰ σὲ παραπέμψει σὲ κανέναν καὶ δὲν πρόκειται ποτὲ νὰ ἀρνηθεῖ νὰ συνομιλήσει μαζί σου, διὰ τῆς προσευχῆς καὶ πρόσθεσε: τὰ καταλαβαίνεις αὐτὰ ποῦ σου τὰ λέω;

– Ἀσφαλῶς ναί, Παππούλη μου, τοῦ ἀπάντησα.

- Καί, ὅμως ἐμένα κάτι μου λέει, πὼς δὲν θέλεις νὰ τὰ καταλάβεις. Γιατί, ἐὰν τὰ καταλάβαινες, θὰ ἔκανες πιὸ πολὺ προσευχή.

- Μά, προσεύχεστε ἐσεῖς γιὰ μένα, προσέθεσα.

-Καὶ ὅταν τρώγω ἐγώ, χορταίνεις ἐσύ; μὲ ρώτησε! Ὅποτε μὲ ἀφόπλισε τελείως!

- Ἄκουσε Ἀνάργυρε, μοῦ λέει. Θὰ σοὺ κάνω μία πρόταση, ἀλλὰ θέλω ἐξ ἀρχῆς νὰ μοῦ ὑποσχεθεῖς, ὅτι θὰ τὴν δεχτεῖς, καὶ θὰ τὴν τηρήσεις. -σᾶς τὸ ὑπόσχομαι, Παππούλη. Εἶμαι ἕτοιμος νὰ κάνω ὅτι μου πεῖτε.

-Ἐ! τότε σου προτείνω νὰ προσευχόμεθα τὴν ἴδια ὥρα ἀκριβῶς, καὶ οἱ δύο μαζί. Καὶ ὁ ἕνας θὰ προσεύχεται γιὰ τὸν ἄλλο.

Συμφωνήσαμε καὶ ὑποσχεθήκαμε. Καθορίσαμε, μάλιστα καὶ τὴν ὥρα τῆς προσευχῆς. Ἦταν ἡ 10 μ.μ. Ὁ Παππούλης, ὅπως μου ἐξήγησε, πίστευε πάρα πολὺ σ’ αὐτὸ τὸ εἶδος τῆς προσευχῆς. Τὰ ἀποτελέσματα, μοῦ ἔλεγε, τῆς κοινῆς προσευχῆς, εἶναι καταπληκτικά. Θὰ τὸ διαπιστώσεις καὶ μόνος σου. Θέλω ὅμως, ἀκριβῶς στὶς 10 μμ. Νὰ εἶσαι πιστὸς στὸ ραντεβού μας. Νὰ μὴν παραλείψεις, οὔτε μία φορὰ νὰ τηρήσεις τὴν ὑπόσχεσή σου. Καὶ ἐγὼ θὰ κάνω τὸ ἴδιο.

Προχωρώντας μὲ τὸν Παππούλη, φτάσαμε στὴν ἀφετηρία τῶν λεωφορείων τοῦ Πολυγώνου. Αὐτὴν τὴν φορὰ δὲν μὲ ἄφησε νὰ τὸν ἀκολουθήσω μέχρι τὸ σπίτι του, ὅπως συνήθως ἔκανα. Ὄχι, μοῦ λέει, δὲν θὰ ἔρθεις μαζί μου. Θὰ πᾶς σπίτι σου. Πρὸ ὀλίγου ὑποσχεθήκαμε κάτι. Πρέπει νὰ ἀρχίσεις ἀμέσως. Ἀπὸ ἀπόψε. Τὸ γοργὸν καὶ χάριν ἔχει. Ὑπάκουσα. Ὁ Παππούλης ἐπιβιβάστηκε στὸ λεωφορεῖο καὶ ἐγὼ περίμενα τὴν ἀναχώρησή του. Μόλις ξεκίνησε τὸ λεωφορεῖο, θυμᾶμαι καλά, μοῦ χτύπησε τὸ τζάμι καὶ μοῦ εἶπε: Στὶς 10 ἀκριβῶς! Νομίζω πὼς αὐτὴ τὴν στιγμὴ βλέπω τὴν μορφή του καὶ ἀκούω τὴν φωνή του! Τὸ πρόσωπο τοῦ ἔλαμπε καὶ ὁμοίαζε μὲ ἀγγελικό! Ἦταν βέβαια, καὶ κατὰ 30 χρόνια νεώτερος. Στὴν πιὸ δημιουργικὴ ἡλικία.

Περίμενα στὴν ἀφετηρία μέχρι τὴν στιγμὴ ποὺ τὸ λεωφορεῖο χάθηκε μέσα στὸ χάος τῆς ἀπέραντης Ἀθήνας κουβαλώντας μαζί του καὶ ἕναν ἄγνωστο, μέχρι τότε, Ἅγιό της Ἐκκλησίας τοῦ Δεσπότου χριστοῦ καὶ ἀμέσως μετὰ ἔφυγα τροχάδην γιὰ τὸ σπίτι μου, προκειμένου νὰ εἶμαι ἀπόλυτα συνεπὴς στὸ ραντεβοὺ τῆς προσευχῆς.

Πράγματι! Στὶς 10 μ.μ. κλείστηκα στὸ δωμάτιό μου καὶ ἄρχισα νὰ προσεύχομαι. Ὅμως, ἀπὸ τὸ πρῶτο κιόλας λεπτό, ἄρχισαν νὰ διαπερνοῦν τὸ σῶμα μου ἔντονα ρεύματα , ποὺ ἄρχιζαν ἀπὸ τὰ κάτω ἄκρα καὶ ἔφθαναν μέχρι τὴν κεφαλή μου καὶ τανάπαλιν(!), ἐνῶ ἕνα ἰσχυρὸ ἄπλετο φῶς πλημμύρισε ὅλο τὸ δωμάτιό μου καὶ μοῦ ἔδινε τὴν ἐντύπωση, ὅτι βρισκόμουν μέσα σὲ φλόγες, οἱ ὁποῖες, ὅμως δὲν μὲ ἔκαιγαν! Στὴν ἀρχὴ τρόμαξα πολὺ καὶ λίγο ἔλειψε νὰ καταληφθῶ ἀπὸ πανικὸ ! ἀμέσως ὅπως συνειδητοποίησα ὅτι ὅλα αὐτὰ τὰ φαινόμενα ἀπέρρεαν ἀπὸ τὴν δύναμη τῆς προσευχῆς τοῦ Παππούλη καὶ ὄχι μόνο ἠρέμησα, ἀλλὰ καταλήφθηκα ἀπὸ μία πρωτοφανῆ ἀγαλλίαση, πού μου ἔδινε τὴν ἐντύπωση ὅτι δὲν πατούσα καθόλου στὴν γῆ!
Ὅλα αὐτὰ συνεχίστηκαν μέχρι τὸ τέλος τῆς προσευχῆς. Τὴν ἄλλη μέρα ἡ πρώτη μου δουλειὰ ἦταν νὰ ἐπικοινωνήσω μὲ τὸν Παππούλη. Ἤμουν ἀποφασισμένος νὰ μὴν τοῦ πῶ τίποτα. Ἤθελα πρῶτα νὰ μιλήσει ὁ παππούλης. Καὶ ἔτσι ἔγινε. Μόλις ζήτησα τὴν εὐχή του, ὁ παππούλης μὲ ἰδιαίτερη ἱκανοποίηση καὶ μὲ τρανταχτὰ γέλια, μοῦ εἶπε: Τρόμαξες ἐ!
Καὶ λίγο ἔλειψε νὰ τὸ βάλεις στὰ πόδια …; Ὅμως ἐγὼ σὲ ἔβλεπα μέσα σὲ ἔντονο φῶς, ποὺ πλημμύριζε ὅλο τὸ δωμάτιό σου καὶ ἐσὺ περιχαρὴς ἀνέβαινες – ἀνέβαινες σὰν νὰ ἤθελες νὰ φτάσεις στὸ Θρόνο τοῦ Κυρίου! Βλέπεις τί δύναμη ἔχει αὐτοῦ του εἴδους ἡ προσευχή; Συνέχισε καὶ θὰ μὲ θυμηθεῖς. Πράγματι! Τὸν θυμᾶμαι. Καὶ θὰ τὸν θυμᾶμαι ὄχι μόνον σ’; αὐτή, ἀλλὰ καὶ στὴν ἄλλη ζωή. Γιατί τὰ φαινόμενα αὐτὰ προϊόντος του χρόνου, ἔγιναν τόσο ἔντονα ὥστε νὰ μὴν μπορῶ νὰ τὰ περιγράψω!

Μακάρι νὰ προσεύχεται καὶ τώρα μαζί μου. Δὲν θὰ ἤθελα τίποτε ἄλλο. Γένοιτο!

Αγίου Πορφυρίου

Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΗΣ ΥΠΟΣΧΕΣΗΣ, Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ,Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΟΙ

Η γλώσσα, στην χρήση της, επιτελεί τρεις κύριες λειτουργίες: περιγράφει, υπόσχεται, προτρέπει. Μ’ αυτές οι επικοινωνιολόγοι χτίζουν μηνύματα για όλους. Στην πολιτική, στην διαφήμιση, στον χώρο των ΜΜΕ το τρίπτυχο αυτό είναι καίριας σημασίας. Η περιγραφή απευθύνεται στην λογική. Η υπόσχεση στο συναίσθημα. Η προτροπή και στα δύο. Από πίσω κρύβεται η επιθυμία του ανθρώπου να έχει την αίσθηση ή την ψευδαίσθηση ότι ο κόσμος εξαρτάται και από αυτόν, ότι αποφάσεις, κινήσεις, σχέσεις, αγαθά νοηματοδοτούνται με την παρουσία του ίδιου!

Η γλώσσα έτσι λειτουργεί ως όχημα αλήθειας και ψεύδους. Ιδίως στην πολιτική, η οποία λειτουργεί με την υπόσχεση ως κινητήρια δύναμη ότι «μέρες καλύτερες θα έρθουν», ότι «εμείς μπορούμε καλύτερα» , ότι «κάναμε ό,τι μπορούσαμε, δώστε μας την δύναμη να συνεχίσουμε», αλλά και στην θρησκεία. Παράδοξο ή όχι, οι θρησκείες είναι στηριγμένες στις υποσχέσεις γι’ αυτήν την ζωή, αλλά και για την αιωνιότητα, για το μετά τον θάνατο. Οι πιστοί της θρησκείας αξίζουν το μέλλον, διότι σ’ αυτήν την ζωή κάνουν ό,τι μπορούν για να ευχαριστήσουν την ανώτερη δύναμη που κρατά στα χέρια της την ύπαρξή τους. Όσοι ακολουθούν, συμμορφούμενοι με τις θρησκευτικές επιταγές, θα απολαύσουν δόξα, κάποτε και ηδονές τις οποίες στερήθηκαν σ’ αυτήν την ζωή ή θα μετενσαρκωθούν σε κάτι διαφορετικό, για να ζήσουν την χαρά.
Οι νέοι στους καιρούς μας έχουν παραιτηθεί από τις μεγάλες αφηγήσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν το όνειρο. Ζώντας την ηδονή της εικονικής πραγμάτωσης των επιθυμιών τους ή της θέασης τής πραγματοποίησής τους μέσω των άλλων, με την δυνατότητα της επανάληψης καθώς αρκεί μία συσκευή και μία σύνδεση στο Διαδίκτυο, λειτουργούν μηχανικά. Η ελλιπής παιδεία, όπως και η απο-πολιτικοποίηση, αποτέλεσμα συστηματικής προσπάθειας τόσο των πολιτικών όσο και του οικονομοκεντρικού συστήματος, με σκοπό για την συμμετοχή στην πολιτική κριτήριο να είναι το ατομικό όφελος και όχι το κοινό καλό, δεν επιτρέπουν την έγνοια για την περιγραφή. Για να παρακολουθήσουν, χρειάζεται να ενδιαφέρονται, αλλά και να κρίνουν. Η υπόσχεση είναι βολική. Και έχουν την δικαιολόγηση της ηλικίας για το αψήφιστο της εκλογής των.
Η Εκκλησία, στην θεσμική της διάσταση, δεν φαίνεται να προβληματίζεται ιδιαίτερα στο επίπεδο αυτό. Ενώ η παράδοσή μας αξιοποιεί και τις τρεις χρηστικές λειτουργίες της γλώσσας, με έμφαση στην περιγραφή και την προτροπή, ζώντας την υπόσχεση ως πραγματικότητα στην θεία λειτουργία, στην κοινότητα της αγάπης, στην μετάνοια, στο κοίταγμα του άλλου ως εικόνας Θεού, σήμερα δείχνουμε να έχουμε βολευτεί στην νοοτροπία ότι φταίνε οι άλλοι για την κρίση, ότι η υλική βοήθεια είναι το μείζον, ότι σημασία έχει να κρατήσουμε την εξουσιαστική μας θέση, ότι οι άνθρωποι ακολουθούν την πίστη από φόβο για τον θάνατο και από την υπόσχεση της αιώνιας ανάπαυσης. Έτσι βλέπουμε και νέους και μεγαλύτερους να αδιαφορούν στην πλειονοψηφία τους ή να ακολουθούν την πίστη ως θρησκεία, δηλαδή ως συνήθεια. Επειδή είμαστε ορθόδοξοι, έχουμε την αίσθηση ότι η κρίση αθεΐας, είτε ως πεποίθησης είτε ως αδιαφορίας, που ζει η Δύση δεν θα μας αγγίξει. Ο παγκοσμιοποιημένος πολιτισμός όμως δεν κάνει διακρίσεις!
Η απάντηση της Εκκλησίας είναι το Πρόσωπο του Χριστού. Η υπόσχεση της παρουσίας Του όμως συνδυάζεται με την προτροπή της αποστολής να ανοιχτούμε και να μην επαναπαυτούμε. Ας προβληματιστούμε!

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

ΟΤΑΝ ΑΡΝΕΙΣΑΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙΣ ΘΥΜΑ

Η ζωή είναι μια μάχη, στην οποία καλείσαι ή να πολεμήσεις ή να κρυφτείς μέσα στα πτώματα υποδυόμενος τον ρόλο του θύματος και του αδικημένου. Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο είναι η περίπτωση του μαχητή, που ενώ θα μπορούσε να επικαλεσθεί την αδικία της ζωής απέναντι του, μετανάστευση, φτώχια, ρατσισμός, θάνατος του πατέρα του, επέλεξε σε πείσμα όλων των μεγάλων δυσκολιών, να παλέψει ώστε το γέλιο, η χαρά και η επιτυχία, να έρθουν στην ζωή του. Και τα κατάφερε. 

Εχθές όλοι οι συμπαίχτες του, τον ανέδειξαν ως τον πολυτιμότερο παίχτη του ΝΒΑ. Μεγάλη τιμή, μεγάλη επιτυχία για ένα παιδί που ξεκίνησε με όλα τα μείον και τα έκανα συν. Που δεν επέλεξε το ρόλο του κακόμοιρου όταν η ζωή «φαινόταν» να τον βάζει στο περιθώριο. Ο Γιάννης έκανε αυτό για το οποίο αξίζει να ζει κάποιος, να μεταμορφώνει το σκοτάδι σε φως, τις πληγές σε ευλογίες και τα αδιέξοδα σε ευκαιρίες ζωής.

Είναι συγκινητικό και απίστευτα θεραπευτικό να ακούς αυτό το παιδί, να αναφέρεται στο Θεό, με μια απίστευτη σε βάθος δήλωση, «…ευχαριστήσω τον θεό που με ευλόγησε με αυτό το ταλέντο, για να είμαι στη θέση που βρίσκομαι σήμερα. Θέλω να τον ευχαριστήσω που με έβαλε σε αυτή τη θέση. Όλα τα κάνω μέσω αυτού, είμαι απίστευτα ευλογημένος…». Αυτή η δήλωση του Γιάννη, έχει να μας δώσει τα εξής ωφέλιμα για την ζωή μας συμπεράσματα και προτροπές: 

1. Όλοι έχουμε χαρίσματα και δυνατότητες, μένει να τις ανακαλύψουμε. 

2. Ταπεινοφροσύνη δεν σημαίνει να ακυρώνεις με ατιμωτικές εκφράσεις τον εαυτό σου, μα να μπορεί να λες, «Σε ευχαριστώ Θεέ μου για τα δώρα σου…». Να μην νιώθεις άχρηστος αλλά ευλογημένος. 

3. Να θυμόμαστε πάντα στην ζωή μας, ότι δεν είμαστε οι κυρίαρχοι αλλά οι διαχειριστές μιας πραγματικότητας στην οποία μέσα καλούμαστε να εξελιχθούμε. 

4. Η επιτυχία έρχεται μόνο σε εκείνους που δεν φοβήθηκαν την αποτυχία. 

5. Τέλος το χάρισμα είναι μόνο η βάση πάνω στην οποία καλείσαι να δουλέψεις σκληρά για χτίσεις τα όνειρα σου.

 π. ΛίΒυος

ΕΥΡΕΣΗ ΛΕΙΨΑΝΩΝ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΚΥΡΟΥ ΚΑΙ ΙΩΑΝΝΟΥ

---

Την εύρεση των Ιερών Λειψάνων των Αγίων Αναργύρων Κύρου και Ιωάννου τιμά σήμερα, 28 Ιουνίου, η Εκκλησία μας. Αγωνίσθηκαν και οι δύο στα χρόνια του Διοκλητιανού (292 μ.Χ.). Ο Κύρος καταγόταν από την Αλεξάνδρεια και ο Ιωάννης από την Έδεσσα. Άριστα καταρτισμένοι στην ιατρική επιστήμη, προσέφεραν τις υπηρεσίες τους αφιλοκερδώς στους φτωχότερους συνανθρώπους τους.

 Και όχι μόνο δεν έπαιρναν χρήματα από κανένα, αλλά και οι ίδιοι έδιναν τα δικά τους, μέχρι που έμειναν φτωχοί. Γι’ αυτό και επονομάστηκαν Ανάργυροι. Μαζί με την ιατρική βοήθεια που προσέφεραν στους πάσχοντες, μετέδιδαν σ’ αυτούς και τη σωτήρια αλήθεια του Ευαγγελίου.

Τα λόγια τους έδωσαν φως του Χριστού σε πολλούς ειδωλολάτρες.

Άλλα η δράση τους καταγγέλθηκε στις αρχές, με αποτέλεσμα να τους αποκεφαλίσουν και άξια να πάρουν το στεφάνι του μαρτυρίου.

Τότε οι χριστιανοί τους έθαψαν κρυφά, και όταν αυτοκράτορας ήταν ο Αρκάδιος και Αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας ο Θεόφιλος (400 μ.Χ.), τα άγια λείψανα τους βρέθηκαν και με πανηγυρικό τρόπο έγινε η ανακομιδή τους. Πολλοί, μάλιστα, ασθενείς που άγγιξαν αυτά, θεραπεύθηκαν.

Έτσι, επιβεβαιώνεται ότι οι «δίκαιοι εις τον αιώνα ζώσι, και εν Κυρίω ο μισθός αυτών» (Σοφία Σολομώντος, ε’ 15). Οι δίκαιοι δηλαδή, ζουν αιώνια, και η ανταμοιβή που αρμόζει σ’ αυτούς βρίσκεται στα χέρια του Κυρίου.

Απολυτίκιο:
Ήχος γ’. Θείας πίστεως.
Θείας χάριτος, τη ενεργεία, αναβλύζοντα, θαυμάτων ρείθρα, αναργύρως τα σεπτά υμών λείψανα, εκ των λαγόνων της γης κόσμω έλαμψαν, Κύρε θεόφρον, Ιωάννη τε ένδοξε, όθεν άπαντες, την τούτων τιμώντες εύρεσιν, αιτούμεν δι’ υμών το μέγα έλεος.

ΟΙ ΞΕΝΥΧΤΗΔΕΣ ΠΟΥ ΦΡΟΝΤΙΖΟΥΝ ΝΑ ΜΕΝΕΙ ΚΑΠΟΙΟ ΦΩΣ ΑΝΟΙΧΤΟ,ΓΙΑ ΝΑ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ ΤΟ ΔΡΟΜΟ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΝΥΧΤΑ

Η Χαλκιδική, με τα «τρία πόδια», την Κασσάνδρα, τη Σιθωνία και το Αγιο Όρος σε φωτογραφίες από δορυφόρο.
Το παράδοξο είναι πως όταν ο κόσμος κοιμάται, οι πόλεις είναι φωτισμένες.
Στο Άγιον Όρος τα φώτα είναι σβηστά,οι μοναχοί όμως αγρυπνούν και προσεύχονται κάτω από το χλωμό φως των κεριών

 Ο γέροντας Σωφρόνιος, κατά την προσευχή του υπέρ όλου του κόσμου, ένιωθε την κακία των ανθρώπων να βαραίνει σα σκοτεινό σύννεφο την καρδιά του. Πρόσθετε όμως ότι, αν δεν υπήρχαν άνθρωποι που προσεύχονται με ένταση υπέρ του κόσμου, η «εξουσία του σκότους» θα ισχυροποιούσε την κυριαρχία της σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό απʼ ό,τι σήμερα (Περί προσευχής, 1994, σελ. 93-94). Ο άγιος Βαρσανούφιος είχε πει πως οι προσευχές τριών αγίων της εποχής του εμπόδιζαν την καταστροφή του κόσμου: κάποιου από τους Αγίους Τόπους, ενός Ηλία από την Κόρινθο και ενός Ιωάννη από τη Ρώμη.Αυτοί λοιπόν είναι οι ξενύχτηδες του Θεού. Οι ξενύχτηδες που φροντίζουν όχι να λυθούν ως διά μαγείας αυτόματα τα προβλήματά μας, αλλά να μένει κάποιο Φως ανοιχτό, για να βρίσκουμε το δρόμο μέσα στη Νύχτα και να τον δείχνουμε και σε άλλους με την αγάπη και την ιεραποστολή μας. Οι ξενύχτηδες κάθε νύχτας…

Η ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΤΟΝ ΠΟΝΕΜΕΝΟ Ν΄ΑΝΤΕΞΕΙ

π. Ανδρέας Αγαθοκλέους

Όλοι μας έχουμε ανάγκη να μας αγαπούν και να μας το δείχνουν, με λόγια και έργα, γιατί από αγάπη δημιουργηθήκαμε και με την αγάπη συντηρούμαστε στη ζωή. Νιώθοντας την αγάπη, μπορούμε να τολμούμε τα δύσκολα, να συνεχίζουμε την πορεία, ν’ αντέχουμε στις δοκιμασίες.

Αν η ανθρώπινη αγάπη έχει τόση δύναμη, ακόμη πιο πολλή έχει η αγάπη του Θεού μας. Γιατί ο δικός μας Θεός, ο Θεός των Πατέρων μας, μας αγαπά παράφορα και χωρίς όρια. Το απέδειξε με το να μοιραστεί μαζί μας την ανθρώπινη ζωή, τον πόνο, το θάνατο. Κι ακόμα: «την κόλαση ως κατάσταση ύπαρξης, τη στέρηση δηλαδή και την απώλεια του Θεού από την οποία ο άνθρωπος πεθαίνει. Αυτό φανερώνει εκείνη η κραυγή του Χριστού πάνω στο σταυρό «Θεέ μου, Θεέ μου, ινατί με εγκατέλιπες;» (Ματθ.27,46) –αυτή την εμπειρίαόχι μόνο τού να εγκαταλείπεσαι από το Θεό αλλά και να στερείσαι το Θεό. Και η προθυμία του Θεού να μοιραστεί τη δική μας απώλεια του Θεού, σημαίνει κάθοδο μαζί μας στον Άδη» (Μητρ. AntonyBloom) [1].

Ο Επιτάφιος, στον οποίο προσερχόμαστε για να προσκυνήσουμε ευλαβικά κάθε Μεγάλη Παρασκευή, μας δείχνει το μοίρασμα της ζωής και του θανάτου μας από το Θεάνθρωπο. Εδώ μπορεί ν’ ακουμπήσει ο κάθε πονεμένος, ο κάθε απογοητευμένος, ο κάθε αμαρτωλός, βέβαιος ότι δεν είναι μόνος.

Η αγάπη του Χριστού για τον κάθε ένα, που τον οδήγησε μέχρι το θάνατο, είναι η μόνη ασφάλεια και βεβαιότητα που μπορεί να κάνει:

• τον αμαρτωλό να μετανοήσει
• τον απογοητευμένο να ελπίζει
• τον αγχωμένο να ηρεμήσει
• το λυπημένο να χαρεί
• τον πονεμένο ν’ αντέξει
• το θλιμμένο ν’ αναπαυτεί

Όμως, όσο πραγματικά και αληθινά να είναι τα πιο πάνω, αν δεν βιωθεί στην καρδιά δυναμικά η αγάπη του Θεού, θ’ ακούγονται ως «λόγια χωρίςαντίκρισμα». Μια αγάπη όμως που έρχεται στην ταπεινή και συντετριμμένη καρδία κι όχι στη σκληρή και εγωκεντρική.

Στη σύγχυση των προβλημάτων, στην ακαταστασία του μέσα και γύρω μας κόσμου, στον όποιο πόνο και στην όποια απογοήτευση, ας είναι η προσέλευση, το άγγιγμα και η προσκύνηση του Επιταφίου, η έκφραση της επιθυμίας μας να γευτούμε πιο πολύ τη Θεϊκή αγάπη και ν’ ανταποκριθούμε στο κάλεσμά της.

«Κύριε Ιησού Χριστέ, εσταυρωμένη αγάπη, η μέχρι Άδου καταβαίνουσα, έλα στη συγχισμένη μας ζωή, στο μέσα μας σκοτάδι, στη σκληρή καρδιά μας, και άρπαξέ μας οδηγώντας μας στο Φως Σου,για να νιώσουμε την αγάπη Σου˙ και να σε αγαπήσουμε˙ κι αγαπώντας Σε ν’ αγαπήσουμε τα παιδιά Σου και αδέλφια μας, τους «εγγύς και τους μακράν», εκφράζοντάς τους, όπως εσύ σε μας, τη συμπόρευση, το μοίρασμα, τη θυσία. Αμήν!».

Ο ΑΓΙΟΣ ΣΑΜΨΩΝ Ο ΞΕΝΟΔΟΧΟΣ

---

 Τη μνήμη του Αγίου Σαμψών του ξενοδόχου τιμά σήμερα, 27 Ιουνίου, η Εκκλησία μας. Ο Άγιος Σαμψών, γεννήθηκε στη Ρώμη από πλουσίους αλλά ευσεβείς και ενάρετους γονείς. Ευφυής ως ήτο, σπούδασε φιλολογία, φιλοσοφία και ιατρική.

Εορτολόγιο– Επιθυμώντας από τη μικρή του ηλικία να ζήσει κατά το χριστιανικό πρότυπο ζωής, μεταχειρίσθηκε την ιατρική όχι ως επικερδές επάγγελμα αλλά για καθαρά φιλανθρωπικούς και ευεργετικούς σκοπούς.

Προσέτρεχε χωρίς διακρίσεις σε οποιονδήποτε είχε την ανάγκη του βοηθώντας τον, παρηγορώντας τον και στηρίζοντάς τον στην πίστη.

Όταν εκοιμήθησαν οι γονείς του, μοίρασε την μεγάλη περιουσία την οποία κληρονόμησε και πήγε στην Κωνσταντινούπολη.

Εκεί επισκέφθηκε όλα τα μοναστήρια. Εκεί έβρισκε ουσιαστικά καταφύγιο για να ηρεμεί και να μελετά τις Θείες Γραφές. Η φήμη του, η οποία γρήγορα εξαπλώθηκε προσέλκυσε την εύνοια και αυτού του μεγάλου αυτοκράτορα Ιουστινιανού.

Συγχρόνως η μεγάλη θεολογική του κατάρτιση και οι άλλες του αρετές, κίνησαν το ενδιαφέρον του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Μηνά, ο οποίος τον χειροτόνησε πρεσβύτερο.

Κάποτε ο Ιουστινιανός προσβλήθηκε από βαρεία ασθένεια και ζήτησε τη βοήθεια του Αγίου. Ο Όσιος προσευχήθηκε θερμά και κατόρθωσε να σώσει τη ζωή του αυτοκράτορα.

Εκείνος θέλοντας να τον ευχαριστήσει και να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του στον Άγιο, έκτισε ένα νοσοκομείο το οποίο γρήγορα αναδείχθηκε σε μεγάλο φιλανθρωπικό ίδρυμα όπου κατέφευγαν οι άποροι και οι αδύναμοι για να θεραπευθούν και να εύρουν παρηγοριά και στήριγμα.

Έχοντας επιτελέσει ένα τεράστιο και θεάρεστο έργο, κοιμήθηκε ειρηνικά σε βαθιά γεράματα.

Απολυτίκιο:
Ήχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Ο φέρων την μίμησιν, των του Θεού οικτιρμών, ενθέου χρηστότητας, αναβλυστάνεις κρουνούς, Σαμψών Ιερώτατε, συ γαρ θεομιμήτω, ελλαμφθείς συμπάθεια, ώφθης των τεθλιμμένων, και πασχόντων ακέστωρ, παρέχων ενί εκάστω, ρώσιν και έλεος.

ΚΑΤΑΡΧΑΣ,ΘΕΛΩ ΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΣΩ ΤΟΝ ΘΕΟ

ΜΕΝΕΙ ΜΟΝΟ Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΚΑΙ Η ΑΓΑΠΗ

 Ὅταν κάποιος ἐπισκεφθῆ τὸ Ἅγιον Ὅρος καὶ δῆ τοὺς ταπεινοὺς καλογήρους, μπορεῖ νὰ συλλογισθῆ καὶ νὰ σκεφθῆ ὅτι αὐτοὶ ζοῦν τεμπέλικη ζωὴ καὶ χωρὶς σκοπό. Αὐτὸ φαίνεται ἔτσι, ὅταν κάποιος βλέπει τὰ πράγματα ἐξωτερικά. Γιατί λίγοι εἶναι ἐκεῖνοι ποὺ θὰ μποροῦσαν νὰ καταλάβουν τὸ φοβερὸ καὶ χωρὶς διακοπὴ πόλεμο ποὺ γίνεται μέσα στὶς ψυχὲς τῶν μοναχῶν.
Αὐτὸς ὁ πόλεμος εἶναι σχεδὸν ὑπερφυσικός, ἀόρατος καὶ (διεξάγεται) ὄχι μόνο ἐναντίον τῶν δαιμονικῶν δυνάμεων τῶν ἀρχόντων τοῦ σκότους, ἀλλὰ γιὰ τοὺς ἀρχάριους καὶ ἐναντίον τῆς σαρκός, δηλαδὴ κατὰ τῆς σαρκικῆς ἐπιθυμίας καὶ τῶν παθῶν.

 Στὰ γραπτά του ὁ πατὴρ Σιλουανὸς περιγράφει πῶς αὐτὸς ὁ πόλεμος τὸν ἔφερε στὴν ἀπόγνωση καὶ σχεδὸν μέχρι τὴν αὐτοκτονία. Ἡ Παναγία Θεοτόκος φανερώθηκε σ’ αὐτὸν ὅταν περνοῦσε τὸ δυσκολότερο πόλεμο κατὰ τῶν παθῶν καὶ τὸν ἀπεκάθηρε ἀπὸ τὶς ἀκαθαρσίες, τὶς σαρκικὲς ἐπιθυμίες καὶ τοὺς λογισμούς. Ὁ Χριστὸς φανερώθηκε σ’ αὐτὸν καὶ τὸν ἐνδυνάμωσε, ὥστε νὰ νικήση καὶ νὰ βασιλεύση ἐπάνω στοὺς γήινους λογισμοὺς καὶ τὰ πονηρὰ πνεύματα. Καὶ ἔτσι ἀφοῦ πέρασε ἕνα τέταρτο αἰῶνος μὲ δυνατὸ καὶ κοπιαστικὸ πόλεμο, ἔφθασε στὴ νίκη. Ἐνῶ μέχρι τότε ἀναζητοῦσε τὸν Θεό, ἔφθασε στὴν θεογνωσία, καὶ ἀπὸ μαθητής, ἔγινε δάσκαλος.

 Ὁ Γέροντας Σιλουανὸς ἦταν καὶ δικός μου δάσκαλος. Μιὰ φορὰ τὸν ρώτησα: 
«Πάτερ Σιλουανέ, μήπως αὐτὸς ὁ πολὺς κόσμος φέρνει ταραχὴ στὸν νοῦ σας καὶ στὴν προσευχή σας; Δὲν θὰ ἦταν καλύτερα γιὰ σᾶς νὰ πάτε σ’ ἕνα ἀσκητήριο στὰ Καρούλια καὶ ἐκεῖ νὰ ζῆτε μέσα στὴν εἰρήνη, ὅπως ὁ π. Ἀρτέμιος, ὁ π. Δωρόθεος καὶ ὁ π. Καλλίνικος; Εἴτε νὰ ζῆτε σ’ ἕνα ἀπομονωμένο σπήλαιο, ὅπως ὁ π. Γοργόνιος;». 
«Ἐγὼ ζῶ στὸ σπήλαιο», μοῦ ἀπάντησε ὁ π. Σιλουανός. «Τὸ σῶμα μου εἶναι τὸ σπήλαιο τῆς ψυχῆς μου. Καὶ ἡ ψυχή μου εἶναι σπήλαιο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Καὶ ἐγὼ ἀγαπῶ τὸν λαὸ τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν διακονῶ, χωρὶς νὰ βγαίνω ἀπὸ τὸ σπήλαιό μου».

 Παρὰ τὴ προθυμία του νὰ διακονῆ τὸν κάθε ἕνα καὶ τὴν θαυμαστὴ μετριοφροσύνη καὶ τὴν πρόθυμη φιλοστοργία του, μιλοῦσε γιὰ τὸν Θεὸ μὲ ἐξαίρετο ἐνθουσιασμὸ καὶ μὲ τὴν παρρησία ποὺ θὰ μιλοῦσε κάποιος γιὰ ἕνα φίλο του: 
«Ἐγὼ γνωρίζω τὸν Θεό. Αὐτὸς εἶναι φιλόστοργος, ἀγαθός, ταχὺς εἰς βοήθειαν». Ὅταν τὰ ἔλεγε αὐτὰ ὁ Γέροντας, κάποιος μοναχός, ὁ π. Θεοφάνης, τὰ ἄκουγε μὲ φόβο καὶ σκεπτόταν ὅτι ὁ Σιλουανὸς εἶχε χάσει τὸ φόβο τοῦ Θεοῦ. Ἀργότερα ὅμως, ὅταν διάβασε τὰ συγγράμματα τοῦ π. Σιλουανοῦ, ὁ π. Θεοφάνης ἄλλαξε γνώμη καὶ εἶπε: «Ὁ π. Σιλουανὸς προχώρησε καὶ ἔφθασε στὰ μέτρα τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας».

Ἐγὼ νομίζω ὅτι τὰ κείμενα τοῦ πατρὸς Σιλουανοῦ θὰ ἔπρεπε νὰ πάρουν θέση ἀνάμεσα στὰ βιβλία τῆς ψυχολογίας. Ἂν καὶ γιὰ κανένα ἄλλο λόγο, τουλάχιστον γιὰ νὰ
ἐπιβεβαιώσουν ὅτι (ὁ συγγραφέας τους) ἦταν ἕνας πνευματικὸς πολεμιστὴς τοῦ 20ου αἰῶνος καὶ γιὰ νὰ ἐπικυρώσουν ὅσα ἐδίδαξαν καὶ ἔγραψαν δοξασμένοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας.
Ὑπάρχει καὶ κάτι καινούριο ἀνάμεσα στὶς διδαχὲς τοῦ πατρὸς Σιλουανοῦ: «Κράτα τὸν νοῦ σου στὸν Ἅδη καὶ μὴν ἀπελπίζεσαι». Ἐκφράζει (μὲ τὸ λόγο αὐτὸ) μία παρότρυνση καὶ ὑπόμνηση κατὰ τῆς μελαγχολίας καὶ τῆς ἀκηδίας. Ἐγὼ προσωπικὰ ποτὲ δὲν ἄκουσα τέτοια λόγια.
Σπουδαία εἶναι καὶ ἡ ἄλλη ἔκφρασις: «Ἡ ἀγάπη εἶναι ἀνώτερη ἀπὸ τὴ γνώση (γνωσιολογία)». Αὐτὴ εἶναι ἡ καθημερινὴ καὶ θεμελιώδης διδασκαλία τοῦ ἁγίου Σιλουανοῦ.
 Μὲ τὴν ἀγάπη του, ποὺ συνοδευόταν ἀπὸ τὴν μετὰ δακρύων προσευχή του, συγχωροῦσε τὶς ἁμαρτίες τῶν ἁμαρτωλῶν,στήριζε τοὺς ἀδυνάτους, διόρθωνε αὐτοὺς ποὺ ἔκαναν πονηρὰ ἔργα, θεράπευε τοὺς ἀρρώστους, εἰρήνευε τοὺς ἀνέμους. Στὸ μοναστήρι ἔκανε κοπιαστικὴ ἐργασία. Εἶχε τὴν ἀποθήκη μὲ τὰ βαριὰ ἀντικείμενα.

 Κάποτε τοῦ εἶπα ὅτι οἱ Ρῶσοι μοναχοὶ βρίσκονταν σὲ μεγάλη ταραχή, λόγω τῆς τυραννίας τῶν μπολσεβίκων στὴν ρωσικὴ ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ. Τότε αὐτὸς ἀπήντησε: «Καὶ ἐγὼ στὴν ἀρχὴ εἶχα ταραχὴ γι’ αὐτὸ τὸ θέμα. Μετὰ ὅμως ἀπὸ πολλὴ προσευχή μου ἦρθαν οἱ ἑξῆς λογισμοί: " Ὁ Κύριος ἀγαπᾶ ἀνέκφραστα ὅλους". Ἐκεῖνος γνωρίζει τὰ σχέδια ὅλων καὶ τὸν καιρὸ τοῦ καθενός. Ὁ Κύριος ἐπέτρεψε τὸν διωγμὸ στὸ Ρωσικὸ λαὸ γιὰ κάποιο μελλοντικὸ καλό. Ἐγὼ δὲν μπορῶ νὰ τὸ καταλάβω οὔτε νὰ τὸ σταματήσω. Αὐτὰ λέω στοὺς ἀδελφοὺς ποὺ ἔχουν ταραχή: " Ἐσεῖς μπορεῖτε νὰ βοηθήσετε τὴν Ρωσία μόνο μὲ τὴν προσευχὴ καὶ τὴν ἀγάπη. Μοῦ μένει μόνο ἡ προσευχὴ καὶ ἡ ἀγάπη. Ὁ θυμὸς καὶ οἱ κραυγὲς ἐναντίον τῶν ἄθεων δὲν διορθώνουν τὰ πράγματα"».

 Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς 

(Περὶ τοῦ ὁσίου Σιλουανοῦ τοῦ Ἀθωνίτου)

Η ΜΗΤΡΟΤΗΤΑ ΩΣ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

---

Η θέση της γυναίκας κατά τους περασμένους αιώνες ήταν εξαιρετικά δύσκολη, ενώ ακόμη ως τις ημέρες μας δεν έχει πλήρως τακτοποιηθεί.

Πολλά έχουν αλλάξει κατά τις τελευταίες δεκαετίες· από πολλές απόψεις η γυναίκα απέκτησε θέση…

ασύγκριτα καλύτερη από την προηγούμενη, αλλά ωστόσο δεν έχει βρει τη θέση της στην κοινωνία · δεν έχει βρεθεί πραγματικά το σωστό μέτρο για την αξιολόγησή της.

Πραγματικά, όλα αυτά έτσι είναι. Αλλά μπορούμε άραγε να θεωρήσουμε λυμένα τα προβλήματα όχι μόνο της εργασίας της γυναίκας, αλλά ακόμη και της οικογενειακής θέσεώς της; Η πείρα της ιστορίας έδειξε ότι το τεράστιο σώμα της ανθρωπότητας αποτελείται από κύτταρα, και ένα τέτοιο κύτταρο είναι η οικογένεια. Στο μέτρο που τα κύτταρα είναι υγιή υγιαίνει και το σώμα.

Συνεπώς η υγεία στο τεράστιο σώμα της ανθρωπότητας εξαρτάται από την υγεία του κυττάρου του σώματος αυτού, της οικογένειας. Μπορούμε άραγε να θεωρήσουμε τη σύγχρονη θέση της ως ευτυχή; Λόγω του ότι η γυναίκα γίνεται οικονομικά εντελώς ανεξάρτητη, εργαζόμενη όπως εργάζεται κάθε άνδρας, πλήθυναν οι διαλύσεις των οικογενειών, δηλαδή τα διαζύγια. Και στην περίπτωση που δεν υπάρχει διάλυση της οικογένειας, όταν αναγκάζεται να εργασθεί η γυναίκα εκτός σπιτιού, πάλι υποφέρει η οικογένεια, εφόσον για τα παιδιά δεν υπάρχει στο σπίτι πλέον ουσιαστικά ούτε πατέρας ούτε μητέρα. Τα παιδιά μένουν αρκετή ώρα μόνα τους ή ανατρέφονται από συγγενικά ή ξένα χέρια ή ανατίθενται σε σχολεία για την ανατροφή τους. Βασικά όμως στερούνται της μητρικής στοργής.

Αν η γυναίκα εργάζεται εξίσου με τον άνδρα, τότε πάλι καταργείται η δικαιοσύνη, επειδή η γυναίκα στην οικογένεια, παράλληλα με την εργασία, βαστάζει και άλλα βάρη, επιπρόσθετα καθήκοντα, επειδή ακριβώς αυτή είναι η μητέρα των παιδιών.

Θα νόμιζε κάποιος ότι, επειδή η γυναίκα βαρύνεται από μεγαλύτερες ευθύνες και ασκεί πολυπλοκότερο ρόλο, σε αυτήν πρέπει να ανήκει το προνόμιο να «κατευθύνει» την οικογένεια. Ασφαλώς κάποιος πρέπει να κατευθύνει την οικογένεια, όπως και κάθε άλλο ανθρώπινο καθίδρυμα. Έτσι, σε πολλές οικογένειες ανακύπτει η πάλη για εξουσία, που πολύ συχνά γίνεται καταστροφική για την οικογένεια.

Συνεπώς, οπού και αν στρέψουμε την προσοχή μας, παντού βλέπουμε υπερβολικά πολύπλοκα προβλήματα, και δεν πλησιάσαμε ακόμη στην επίλυσή τους.

Tί είναι ο άνθρωπος; Την απάντηση στο ερώτημα αυτό την παίρνουμε από την Αγία Γραφή: «Και εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον, κατ’ εικόνα Θεού… άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούς» (Γεν. 1,27). Και λίγο πιο κάτω διαβάζουμε: «Έπλασεν ο Θεός τον άνθρωπον, χουν από της γης, και ενεφύσησεν εις το πρόσωπον αυτού πνοήν ζωής, και εγένετο ο άνθρωπος εις ψυχήν ζώσαν» (Γέν. 2,7).

Αν λοιπόν ο Θεός δημιούργησε τον άνδρα και την γυναίκα ως ενιαία ανθρωπότητα, τότε είναι φυσικό ότι το θέμα της σχέσεως μεταξύ ανδρός και γυναικός ήταν και θα είναι πάντοτε ένα από τα σπουδαιότερα ζωτικά θέματα. Αν στρέψουμε την προσοχή μας στα φυσικά χαρίσματα της γυναίκας και τα συγκρίνουμε με τα αντίστοιχά τους στον άνδρα, θα δούμε από την μακρόχρονη πείρα ότι τα χαρίσματα αυτά είναι ποικίλα· κάποτε συμπίπτουν, ενώ κάποτε γίνονται συμπληρωματικά το ένα του άλλου.

Μου φαίνεται ότι η παρεξήγηση αυτή εμφανίστηκε ως συνέπεια της απώλειας της συνειδήσεως εκείνης, που περιέχεται στη Γραφή: «Και εποίησεν ο Θεός τον άνθρωπον κατ’ εικόνα Θεού… άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούς» (Γεν. 1,27).

Αυτό το ξεχνούν όχι μόνο οι άνδρες, αλλά και οι ίδιες οι γυναίκες. Για να διορθώσουμε λοιπόν τη ζωή μας σε όλα τα επίπεδα της, αρχίζοντας από την οικογένεια, οφείλουν οι γυναίκες να ανυψωθούν με το πνεύμα και να φανερώσουν στον κόσμο την αυθεντική αξία τους, τον υψηλό ρόλο τους. Για την χριστιανική Εκκλησία το θέμα του ρόλου της γυναίκας γίνεται κάθε χρόνο διαρκώς οξύτερο.

Βλέπουμε ότι στις χώρες όπου ο άθεος κομμουνισμός διεξάγει ανοικτή πάλη εναντίον της Εκκλησίας με την εφαρμογή κάθε είδους εκβιασμών, διασώζει την Εκκλησία η ανδρεία των γυναικών, η αυτοθυσία τους, η ετοιμότητά τους για κάθε είδους παθήματα. Παντού παρατηρούμε ότι οι γυναίκες στις Εκκλησίες αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό.

Μπορούμε να πούμε ότι στις Εκκλησίες κατά τις ακολουθίες οι γυναίκες συνιστούν την πλειονότητα, κάποτε τα τρία τέταρτα, κάποτε όμως και περισσότερο. Αν τώρα όλες οι γυναίκες αποχωρούσαν από την Εκκλησία, τότε αυτή δεν θα μπορούσε να υπάρχει, γιατί οι άνδρες που εκπληρώνουν υψηλή ποιμαντική διακονία, κατέχοντας υψηλές ιεραρχικές θέσεις, θα έμεναν ολιγάριθμοι και, με απλά λόγια, θα ήταν γι’ αυτούς από υλικής πλευράς αδύνατον να διατηρήσουν την Εκκλησία.

Συνεπώς ο ρόλος της γυναίκας στην Εκκλησία είναι μεγάλος, και όλοι μας πρέπει να σκεφτούμε το φαινόμενο αυτό. Στη χριστιανική μας διδασκαλία για τον άνθρωπο, μιλώντας θεολογικά, η γυναίκα παρουσιάζεται στο ίδιο ακριβώς μέτρο ως άνθρωπος, όπως και ο άνδρας. Οι δυνατότητες της διακονίας της μέσα στην ιστορία είναι απεριόριστες. Το γεγονός ότι ο Θεός Λόγος σαρκώθηκε από γυναίκα καταδεικνύει ότι η γυναίκα δεν είναι καθόλου μειωμένη ενώπιον του Θεού.

Εδώ όμως θέλω να εκφράσω το βασικότερο νόημα της ομιλίας μου. Όλα, όσα είπα μέχρι τη στιγμή αυτή, ήταν μόνο εισαγωγικά, για να σταθούμε όλοι σε σαφή πορεία σκέψεως. Αν μιλάμε για τη μεγάλη σπουδαιότητα της γυναίκας, τότε και οι ίδιες οι γυναίκες οφείλουν να δικαιώσουν τη σπουδαιότητά τους αυτή να δικαιώσουν τον εαυτό τους σε όλα τα επίπεδα της ζωής της ανθρωπότητος.

Το ουσιωδέστερο όμως γι’ αυτές έργο, το σπουδαιότερο λειτούργημά τους, είναι η Μητρότητα: «Και εκάλεσεν Αδάμ το όνομα της γυναικός αυτού Ζωή, ότι αύτη μήτηρ πάντων των ζώντων» (Γεν. 3,20). Για να ανυψώσουν την ανθρωπότητα οι γυναίκες, πρέπει να φέρνουν στον κόσμο παιδιά με τον τρόπο που μας διδάσκει ο λόγος του Θεού.

Υπάρχουν όμως δύο είδη γεννήσεως το ένα κατά σάρκα, το άλλο κατά πνεύμα. Ο Χριστός είπε στον Νικόδημο: «Το γεγεννημένον εκ της σαρκός σαρξ έστι, και το γεγεννημένον εκ του Πνεύματος πνεύμα έστι. Μη θαυμάσης ότι είπόν σοι, δει υμάς γεννηθήναι Άνωθεν» (Ιωάν. 3,6-7).

Επειδή οι γυναίκες της εποχής μας έχασαν την υψηλή αυτή συνείδηση, άρχισαν να γεννούν προπαντός κατά σάρκα. Τα παιδιά μας έγιναν ανίκανα για την πίστη. Συχνά αδυνατούν να πιστέψουν ότι είναι εικόνα του Αιωνίου Θεού. Η μεγαλύτερη αμαρτία στις ημέρες μας έγκειται στο ότι οι άνθρωποι βυθίστηκαν στην απόγνωση και δεν πιστεύουν πια στην Ανάσταση.

Η Πίστη, η ικανότητα για την πίστη, δεν εξαρτάται πρωτίστως από τον βαθμό μορφώσεως του ανθρώπου. Πράγματι παρατηρούμε ότι στην εποχή μας, κατά την οποία διαδίδεται η μόρφωση, η πίστη ελαττώνεται, ενώ θα έπρεπε ουσιαστικά να συμβαίνει το αντίθετο· όσο δηλαδή πλατύτερες γίνονται οι γνώσεις του ανθρώπου, τόσο περισσότερες αφορμές έχει για να αναγνωρίζει τη μεγάλη σοφία της δημιουργίας του κόσμου. Σε τί λοιπόν συνίσταται η ρίζα της απιστίας;

Πριν απ’ όλα οφείλουμε να πούμε ότι το θέμα αυτό είναι πρωτίστως έργο των γονέων, των πατέρων και των μητέρων. Αν οι γονείς φέρονται προς την πράξη της γεννήσεως του νέου ανθρώπου με σοβαρότητα, με τη συνείδηση ότι το γεννώμενο βρέφος μπορεί να είναι αληθινά «υιός ανθρώπου» κατ’ εικόνα του Υιού του Ανθρώπου, δηλαδή του Χριστού, τότε προετοιμάζονται για την πράξη αυτή όχι όπως συνήθως γίνεται αυτό.

Να ένα υπέροχο παράδειγμα· ο Ζαχαρίας και η Ελισάβετ προσεύχονταν για πολύ καιρό να τους χαρισθεί τέκνο. Βλέπουμε μάλιστα στη συνέχεια ότι ο Ιωάννης, ευρισκόμενος ακόμη στην κοιλιά της μητέρας του, αναγνώρισε την επίσκεψη της μητέρας του Χριστού, σκίρτησε από χαρά και η χαρά του μεταδόθηκε στη μητέρα του. Τότε εκείνη γέμισε με προφητικό Πνεύμα (βλ. Λουκ. 1,40-41). Άλλο παράδειγμα είναι η προφήτιδα Άννα (βλ. Λουκ. 2,36).

Έτσι και τώρα· αν οι πατέρες και οι μητέρες θα γεννούν παιδιά συναισθανόμενοι την άκρα σπουδαιότητα του έργου αυτού, τότε τα παιδιά τους θα γεμίζουν από Πνεύμα Άγιο, ήδη από την κοιλιά της μητέρας- και η πίστη στον Θεό, τον Δημιουργό των απάντων, ως προς τον Πατέρα τους, θα γίνει γι’ αυτά φυσική, και καμία επιστήμη δεν θα μπορέσει να κλονίσει την πίστη αυτή, γιατί «το γεννώμενον εκ Πνεύματος πνεύμα έστιν».

Η ύπαρξη λοιπόν του Θεού και η εγγύτητά του σε μας είναι για μια τέτοια ψυχή οφθαλμοφανές γεγονός. Και η απιστία των πολυμαθών ή των αμαθών στα μάτια των τέκνων αυτών του Θεού θα είναι απλώς απόδειξη ότι οι άνθρωποι εκείνοι δεν γεννήθηκαν ακόμη Άνωθεν, και ακριβώς εξαιτίας του γεγονότος αυτού δεν πιστεύουν στον Θεό, διότι είναι εξ ολοκλήρου σάρκα, γεννημένοι από σάρκα.

Εκείνο όμως που αποτελεί πραγματικό πρόβλημα για την Εκκλησία, τον προορισμό της, είναι το πώς να πείσει τους ανθρώπους ότι είναι αληθινά τέκνα και θυγατέρες του αιωνίου Πατρός· πως να δείξει στον κόσμο τη δυνατότητα μιας άλλης ζωής, όμοιας προς τη ζωή του ιδίου του Χριστού, ή τη ζωή των προφητών και των αγίων.

Η Εκκλησία οφείλει να φέρει στον κόσμο όχι μόνο την πίστη στην ανάσταση, αλλά και τη βεβαιότητα γι’ αυτήν. Τότε περιττεύει η απαίτηση για οποιεσδήποτε άλλες ηθικιστικές διδασκαλίες.

 του Αρχιμ. Σωφρονίου (Σαχάρωφ)