Σάββατο 15 Ιουνίου 2019

ΤΑ ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΑ



























Ποι εναι, πότε κα γιατί τελονται
Μέσα στν διαίτερη μέριμνά της γι τος κεκοιμημένους, γία ρθόδoξη κκλησία μας χει καθορίσει ξεχωριστ μέρα τς βδομάδος γι᾿ ατούς. Κάθε Σάββατο δηλαδή.

πως Κυριακ εναι μέρα τς ναστάσεως το Κυρίου, τσι κα τ Σάββατο εναι μέρα τν κεκοιμημένων, γι ν τος μνημονεύουμε κα ν χουμε (πι)κοινωνία μαζί τους. Σ κάθε προσευχ κα διαίτερα στς προσευχς το Σαββάτου πιστς μνημονεύει τος οκείους, συγγενες κα προσφιλες, λλ ζητ κα τς προσευχς τς κκλησίας γι᾿ ατούς.
Στ δίπτυχο (χαρτάκι), πο φέρνουμε μαζ μ τ προσφορο γι τ θεία Λειτουργία, ναγράφονται τ νόματα τν ζώντων κα τν κεκοιμημένων, τ ποα μνημονεύονται.
Σ τήσια βάση κκλησία χει καθορίσει δύο Σάββατα, τ ποα φιερώνει στος κεκοιμημένους της. Εναι τ Ψυχοσάββατα. Τ να πρν π τν Κυριακ τς πόκρεω κα τ λλο πρν π τν Κυριακ τς Πεντηκοστς.
Τ Ψυχοσάββατο πρν π τν Κυριακ τς πόκρεω χει τ ξς νόημα: πομένη μέρα εναι φιερωμένη στ Δευτέρα Παρουσία το Κυρίου.κείνη τ φοβερ μέρα κατ τν ποία λοι θ σταθομε μπροστ στ θρόνο το μεγάλου Κριτή. Γι τ λόγο ατ μ τ Μνημόσυνο τν κεκοιμημένων ζητομε π τν Κύριο ν γίνει λεως κα ν δείξει τν συμπάθεια κα τν μακροθυμία του, χι μόνο σ μς λλ κα στος προαπελθόντας δελφούς, κα λους μαζ ν μς κατατάξει στν πουράνια Βασιλεία Του.
Μ τ δεύτερο Ψυχοσάββατο διατρανώνεται πίστη μας γι τν καθολικότητα τς κκλησίας, τς ποίας τν δρυση κα τ γενέθλια (π γς) γιορτάζουμε κατ τν Πεντηκοστή. Μέσα στ μία κκλησία περιλαμβάνεται στρατευομένη δ στ γ κα θριαμβεύουσα στος ορανούς.
λόγος πο τ καθιέρωσε κκλησία μας, παρ᾿ τι κάθε Σάββατο εναι φιερωμένο στος κεκοιμημένους, εναι ξς: πειδ πολλο κατ καιρος πέθαναν μικρο σ λικία στην ξενιτι στν θάλασσα στ ρη κα τος κρημνος κα μερικοί, λόγ πτωχείας, δν ξιώθηκαν τν διατεταγμένων μνημοσύνων, «ο θεοι Πατέρες φιλανθρώπως κινούμενοι θέσπισαν τ μνημόσυνο ατ πρ πάντων τν π᾿ αἰῶνος εσεβς τελευτησάντων Χριστιανν». Συγχρόνως δέ, νθυμούμενοι κα μες τν θάνατο, «διεγειρόμεθα πρς μετάνοιαν».
Γι τν στορία κα μόνο ς γνωρίζουμε τι: « καθιέρωσις το Σαββάτου πρ τν πόκρεω ς Ψυχοσαββάτου γένετο μλλον κατ᾿ πομίμησιν το Σαββάτου πρ τς Πεντηκοστς, ς μόνου προϋπάρχοντος».
φέλεια π τ μνημόσυνα
Σύμφωνα μ μόφωνη γιοπατερικ μαρτυρία τν ποία πιβεβαιώνει διάκοπη κκλησιαστικ παράδοση αώνων, ο εχς γι τος νεκρος θεσπίστηκαν π τος γίους ποστόλους. θέσπιση ατ χει δύο βασικ θεμέλια: α) τν ννοια τς κκλησίας ς κοινωνίας γίων, πο ποτελεται χι μόνο π τος ζωντανος λλ κα τος «κεκοιμημένους» χριστιανος κα β) τν πίστη στν μεταθανάτια ζωή, τν νάσταση κα τν τελικ κρίση.
δη στς ποστολικς Διδαχς βρίσκεται διάκριση τν μνημοσύνων σ «τρίτα», «νατα», «τεσσαρακοστ» κα νιαύσια» (τήσια), νάλογα μ τ χρόνο τελέσεώς τους π τν μέρα το θανάτου.
Πολλο συμβολισμο τν πιμέρους μνημοσύνων ναφέρονται π τος πατέρες. Ο κυριότεροι εναι ο ξς: Τ «τριήμερα» συμβολίζουν τν νάσταση το Κυρίου μετ τν τριήμερη παραμονή Του στν τάφο κα τελονται μ τν εχ ν᾿ ναστηθε κα νεκρς στν οράνια βασιλεία. Τ «ννιάμερα» τελονται γι τ ννέα τάγματα τν αΰλων γγέλων, μ τν εχ ν βρεθε κοντά τους ϋλη ψυχ το νεκρο. Τ «τεσσαρακονθήμερα» τελονται γι τν ναλήψη το Κυρίου, πο γινε σαράντα μέρες μετ τν νάστασή Του, μ τν εχ ν «ναληφθε» κα νεκρός, ν συναντήσει τ Χριστ στος ορανος κα ν ζήσει γι πάντα μαζί Του. Τ «τήσια», τέλος, τελονται τν πέτειο μέρα το θανάτου, σ νάμνηση τν γενεθλίων το νεκρο, καθώς, γι τος πιστος χριστιανούς, μέρα τς ληθινς γεννήσεως εναι μέρα το σωματικο θανάτου κα τς μεταστάσεως στν αώνια ζωή. Μνημόσυνα, ντίστοιχα μ τ παραπάνω, τελονται τν τρίτο, κτο κα νατο μνα π τν μέρα το θανάτου («τρίμηνα», «ξάμηνα», «ννεάμηνα»).
Τν μεγαλύτερη φέλεια στος νεκρος τν προξενε τέλεση τς θείας εχαριστίας στ μνήμη τους, γιατ τότε, μ τς μερίδες τους στ γιο δισκάριο, «νώνονται όρατα μ τ Θε κα πικοινωνον μαζί Του κα παρηγορούνται κα σώζονται κα εφραίνονται ν Χριστ» (γιος Συμεν Θεσσαλονίκης).
κτς π τ εδικ γι κάθε νεκρ μνημόσυνα, κκλησία χει στς καθημερινς κολουθίες της, γενικς δεήσεις γι τος κεκοιμημένους, πως εναι λ.χ. τ νεκρώσιμο μέρος τς κολουθίας το Μεσονυκτικο κα ο σχετικς ναφο ρς στς «κτενες δεήσεις» το σπερινο, το ρθρου κα τς θείας Λειτουργίας.
Πρέπει ν σημειωθε, ν κα ατονόητο, τι κκλησία τελε μνημόσυνα μόνο γι τος ρθοδόξους χριστιανος πο κοιμήθηκαν μέσα στος κόλπους της.
ξηγήσεις παρερμηνειν
Θ πρέπει, τέλος, ν ξηγήσουμε τι πολλ λάθη π τν γνοια το παρελθόντος χουν φτάσει ς τς μέρες μας, κα θ πρέπει μεσα ν διορθωθον.
α) Τ μνημόσυνα θ πρέπει ν γίνονται κριβς τν μέρα πο πρέπει κα χι νωρίτερα ργότερα.
β) Τ σπάσιμο γυάλινων ντικειμένων λλων τοιούτων, εναι κρως εδωλολατρικ συνήθεια κα μαρτάνουν σοι τ πράττουν.
γ) Στ μνημόσυνα παραθέτουμε κα ελογονται μόνο καλς βρασμένα κόλλυβα (σιτάρι) ς νδεικτικ τς ναστάσεως κα χι λλα ποκατάστατα (κουλουράκια-ψωμάκια-γλυκά κ.τ.λ.)
δ) Τ πρτο Σάββατο τς Τεσσαρακοστς δν εναι «Ψυχοσάββατο», λλ ορτάζουμε τ «δι κολλύβων» θαμα το γίου Θεοδώρου το Τήρωνος.
ε) Στ Ψυχοσάββατα μπορομε ν παραθέτουμε κόλλυβα ετε στν σπεριν τς Παρασκευς, ετε στν Θεία Λειτουργία το Σαββάτου, ετε κα στ δύο. Πρόκειται περ τς δίας ξίας, φο δια κολουθία διαβάζεται.
στ) Τ ελογηθέντα κόλλυβα δν τ σκορπίζουμε στν τάφο, οτε τ πορρίπτουμε στ σκουπίδια, πράξεις κκλησιαστικ παράδεκτες.
Σ κάθε περίπτωση, πεύθυνοι γι τν λύση τυχν ποριν σας, εναι μόνον φημέριος το Ναο.