"Καὶ ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ ἡ ὑπερέχουσα πάντα νοῦν φρουρήσει τὰς καρδίας ὑμῶν καὶ τὰ νοήματα ὑμῶν ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ" (Φιλιπ. 4, 7)
"Καὶ ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ, ποὺ εἶναι ἀσύλληπτη στὸ ἀνθρώπινο μυαλό, θὰ διαφυλάξει τὶς καρδιὲς καὶ τὶς σκέψεις σας κοντὰ στὸν ᾿Ιησοῦ Χριστό".
Πορεία στην Μεγάλη Εβδομάδα και το αποστολικό ανάγνωσμα της Κυριακής των Βαΐων μας προτρέπει να δούμε δύο στοιχεία της ύπαρξής μας, με τα οποία καλούμαστε να δούμε την ζωή μας, όπως και την σχέση μας με τον Θεό και τον πλησίον: η καρδιά από την μία και ο νους από την άλλη. Η καρδιά ταυτίζεται με το συναίσθημα, με το θέλημα, τις επιθυμίες. Ο νους ταυτίζεται με τις σκέψεις, τις ιδέες, τις εκτιμήσεις της ζωής, του κόσμου, του εαυτού μας. Όταν βλέπουμε νου και καρδιά ως διαφορετικά στοιχεία της ύπαρξής μας, τότε βιώνουμε έναν διπολισμό. Από την μία ο άνθρωπος του νου. Από την άλλη ο άνθρωπος της καρδιάς. Διαλέγουμε και παίρνουμε.
Στην πνευματική μας ζωή όμως η κλήση που λαμβάνουμε από τον Θεό είναι να κατεβεί ο νους στην καρδιά και εκείνη να είναι το κέντρο της ύπαρξης. Αυτό γίνεται με την προσευχή. Με την απόφασή μας δηλαδή τα πάντα στην ζωή μας να αναφέρονται στον Πλαστουργό Θεό μας. Αυτό γίνεται με την εκζήτηση από την πλευρά μας της ειρήνης του Θεού, που είναι ασύλληπτη για τον άνθρωπο που σκέπτεται και ταυτίζει το νόημα της ζωής με ό,τι αποδέχεται ο νους ως αληθινό. Είναι ασύλληπτη όμως και για εκείνον, ο οποίος άγεται και φέρεται από θελήματα, συναισθήματα, επιθυμίες, όταν αυτά δεν βιώνονται στην προοπτική της κοινωνίας με τον Θεό, στην προοπτική της αγάπης. Ο Χριστός, ιδίως αυτή την περίοδο της Μεγάλης Εβδομάδας, μάς ζητά η καρδιά μας να είναι αγάπη και ο νους μας ανάσταση, ώστε και τα δύο, ενωμένα, να βλέπουν την ζωή στην προοπτική της σχέσης με τον Ίδιο, που είναι η Αγάπη και η Ανάσταση.
Κέντρο της ύπαρξής μας γίνεται η καρδιά, όταν είμαστε μέτοχοι της ζωής της Εκκλησίας. Και η ζωή αυτή δεν περιορίζεται στο θέαμα, στο συναίσθημα, στην περίσκεψη, στην ανάμνηση. Γίνεται μετοχή του Χριστού στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Ο άνθρωπος που κοινωνά συνειδητά, αφήνει τον ερχόμενο προς το εκούσιον πάθος Κύριο, τον σταυρωμένο και αναστάντα, να κατοικήσει εντός του. Και τότε εισέρχεται στην πορεία της μεταμόρφωσης, της υπέρβασης δηλαδή του σαρκικού φρονήματος και των παθών, στην ανάπτυξη μιας άλλης στάσης ζωής: του Χριστοκεντρισμού. Η σκέψη μας τότε γυρίζει στο θέλημα του Θεού. Η γνώση μας δεν είναι μόνο για τα εγκόσμια, αλλά και για τα υπερκόσμια. Είναι μία αναζήτηση της αιωνιότητας στο παρόν. Είναι μία θέαση του κόσμου όχι μόνο στο κάλλος που φαίνεται, αλλά και σ' αυτό που δεν φαίνεται. Ο άλλος δεν είναι για μας η εικόνα του, το καλό ή το κακό ή η αδιαφορία που μας προξενεί, αλλά η εικόνα του Θεού, ο οικείος. Αυτός που χρειάζεται την καλή κουβέντα, την στήριξη, την προσευχή μας, που μέσα από την λύπη μας για τα δικά του και τα δικά μας λάθη, αφήνεται να διαφανεί και να κυριαρχήσει η δίψα να είναι κι εκείνος και εμείς παιδιά του Θεού. Ένα μαζί του και ένα με τον Χριστό.
Κέντρο της ύπαρξής μας γίνεται η καρδιά όταν υπάρχει ο πόθος όχι απλώς να είμαστε παρατηρητές των γεγονότων της Μεγάλης Εβδομάδας, αλλά ο πόθος να είμαστε συνοδοιπόροι του Χριστού. Να κρατήσουμε τα βάγια, όχι για το έθιμο, αλλά γιατί νιώθουμε και πιστεύουμε ότι, όπως ανέστησε τον Λάζαρο, έτσι θα αναστήσει κι εμάς. Όπως εισήλθε με το ταπεινό γαϊδουράκι στην αγία Πόλη, έτσι κι εμείς θα προχωρήσουμε στα χαρίσματά μας με ταπείνωση. Όπως εκτίμησε τον αίνο των νηπίων και θηλαζόντων, έτσι κι εμείς θα νηπιάσουμε στην κακία. Όπως παρέμεινε ειρηνικός στις επευφημίες και σιωπηλός λίγο αργότερα στις αποδοκιμασίες και τις ύβρεις, έτσι κι εμείς θα παραμείνουμε ειρηνικοί στις προκλήσεις της ζωής, στους λογισμούς που ο πειρασμός και οι άλλοι θέλουν να βάλουν στην καρδιά και την σκέψη μας. Όπως Εκείνος γνώριζε ότι οι ζητωκραυγές ήταν η αρχή προς τον Γολγοθά και το κενό μνημείο, έτσι κι εμείς θα γνωρίζουμε ότι κάθε στιγμή της ζωής μας, δόξας ή απόρριψης, είναι μία στάση προς τα μεγάλα της γεγονότα, αυτά του προσωπικού σταυρού, του θανάτου του παλαιού ανθρώπου, της ανάστασης του νέου, που αγαπά και πιστεύει στην ανάσταση, διότι ακολουθεί τον Χριστό.
Νους και καρδιά στην πίστη συμπορεύονται, χωρίς διάσπαση. Η ειρήνη του Θεού αγιάζει. Όλοι μας υστερούμε, γιατί δεν έχουμε βάλει άσκηση, στέρηση, παραίτηση από το θέλημα. Γι' αυτό και αμαρτάνουμε. Είμαστε διασπασμένοι εντός μας. Ο νους μας μάς λέει ότι πρέπει εμείς να ελέγχουμε την ζωή μας για να την χαιρόμαστε. Η καρδιά μας μάς λέει ότι δεν υπάρχει φραγμός στην ευχαρίστηση και στην επιθυμία. Αν μέσα από την σχέση με τον Χριστό γίνουν ένα, τότε η καρδιά στην οποία ο νους θα φτάσει, θα μας δείχνει τον Χριστό και τα πάντα θα γίνονται καινά. Κάθε στιγμή της ζωής μας θα πρυτανεύει η αγάπη. Και πίσω από κάθε φόβο, κάθε πόνο, κάθε ήττα, η ανάσταση θα γιατρεύει τις πληγές με την ανείπωτη χαρά της!
Καλό Μεγαλοβδόμαδο, καλήν ανάσταση!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός