Παρασκευή 5 Ιουνίου 2020

TA ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΑ




Ποι εναι, πότε κα γιατί τελονται 
Μέσα στν διαίτερη μέριμνά της γι τος κεκοιμημένους, γία ρθόδoξη κκλησία μας χει καθορίσει ξεχωριστ μέρα τς βδομάδος γι᾿ ατούς. Κάθε Σάββατο δηλαδή.
πως Κυριακ εναι μέρα τς ναστάσεως το Κυρίου, τσι κα τ Σάββατο εναι μέρα τν κεκοιμημένων, γι ν τος μνημονεύουμε κα ν χουμε (πι)κοινωνία μαζί τους. Σ κάθε προσευχ κα διαίτερα στς προσευχς το Σαββάτου πιστς μνημονεύει τος οκείους, συγγενες κα προσφιλες, λλ ζητ κα τς προσευχς τς κκλησίας γι᾿ ατούς.
Στ δίπτυχο (χαρτάκι), πο φέρνουμε μαζ μ τ προσφορο γι τ θεία Λειτουργία, ναγράφονται τ νόματα τν ζώντων κα τν κεκοιμημένων, τ ποα μνημονεύονται.
Σ τήσια βάση κκλησία χει καθορίσει δύο Σάββατα, τ ποα φιερώνει στος κεκοιμημένους της. Εναι τ Ψυχοσάββατα. Τ να πρν π τν Κυριακ τς πόκρεω κα τ λλο πρν π τν Κυριακ τς Πεντηκοστς.
Τ Ψυχοσάββατο πρν π τν Κυριακ τς πόκρεω χει τ ξς νόημα: πομένη μέρα εναι φιερωμένη στ Δευτέρα Παρουσία το Κυρίου.κείνη τ φοβερ μέρα κατ τν ποία λοι θ σταθομε μπροστ στ θρόνο το μεγάλου Κριτή. Γι τ λόγο ατ μ τ Μνημόσυνο τν κεκοιμημένων ζητομε π τν Κύριο ν γίνει λεως κα ν δείξει τν συμπάθεια κα τν μακροθυμία του, χι μόνο σ μς λλ κα στος προαπελθόντας δελφούς, κα λους μαζ ν μς κατατάξει στν πουράνια Βασιλεία Του.
Μ τ δεύτερο Ψυχοσάββατο διατρανώνεται πίστη μας γι τν καθολικότητα τς κκλησίας, τς ποίας τν δρυση κα τ γενέθλια (π γς) γιορτάζουμε κατ τν Πεντηκοστή. Μέσα στ μία κκλησία περιλαμβάνεται στρατευομένη δ στ γ κα θριαμβεύουσα στος ορανούς.
λόγος πο τ καθιέρωσε κκλησία μας, παρ᾿ τι κάθε Σάββατο εναι φιερωμένο στος κεκοιμημένους, εναι ξς: πειδ πολλο κατ καιρος πέθαναν μικρο σ λικία στην ξενιτι στν θάλασσα στ ρη κα τος κρημνος κα μερικοί, λόγ πτωχείας, δν ξιώθηκαν τν διατεταγμένων μνημοσύνων, «ο θεοι Πατέρες φιλανθρώπως κινούμενοι θέσπισαν τ μνημόσυνο ατ πρ πάντων τν π᾿ αἰῶνος εσεβς τελευτησάντων Χριστιανν». Συγχρόνως δέ, νθυμούμενοι κα μες τν θάνατο, «διεγειρόμεθα πρς μετάνοιαν».
Γι τν στορία κα μόνο ς γνωρίζουμε τι: « καθιέρωσις το Σαββάτου πρ τν πόκρεω ς Ψυχοσαββάτου γένετο μλλον κατ᾿ πομίμησιν το Σαββάτου πρ τς Πεντηκοστς, ς μόνου προϋπάρχοντος».
φέλεια π τ μνημόσυνα
Σύμφωνα μ μόφωνη γιοπατερικ μαρτυρία τν ποία πιβεβαιώνει διάκοπη κκλησιαστικ παράδοση αώνων, ο εχς γι τος νεκρος θεσπίστηκαν π τος γίους ποστόλους. θέσπιση ατ χει δύο βασικ θεμέλια: α) τν ννοια τς κκλησίας ς κοινωνίας γίων, πο ποτελεται χι μόνο π τος ζωντανος λλ κα τος «κεκοιμημένους» χριστιανος κα β) τν πίστη στν μεταθανάτια ζωή, τν νάσταση κα τν τελικ κρίση.
δη στς ποστολικς Διδαχς βρίσκεται διάκριση τν μνημοσύνων σ «τρίτα», «νατα», «τεσσαρακοστ» κα νιαύσια» (τήσια), νάλογα μ τ χρόνο τελέσεώς τους π τν μέρα το θανάτου.
Πολλο συμβολισμο τν πιμέρους μνημοσύνων ναφέρονται π τος πατέρες. Ο κυριότεροι εναι ο ξς: Τ «τριήμερα» συμβολίζουν τν νάσταση το Κυρίου μετ τν τριήμερη παραμονή Του στν τάφο κα τελονται μ τν εχ ν᾿ ναστηθε κα νεκρς στν οράνια βασιλεία. Τ «ννιάμερα» τελονται γι τ ννέα τάγματα τν αΰλων γγέλων, μ τν εχ ν βρεθε κοντά τους ϋλη ψυχ το νεκρο. Τ «τεσσαρακονθήμερα» τελονται γι τν ναλήψη το Κυρίου, πο γινε σαράντα μέρες μετ τν νάστασή Του, μ τν εχ ν «ναληφθε» κα νεκρός, ν συναντήσει τ Χριστ στος ορανος κα ν ζήσει γι πάντα μαζί Του. Τ «τήσια», τέλος, τελονται τν πέτειο μέρα το θανάτου, σ νάμνηση τν γενεθλίων το νεκρο, καθώς, γι τος πιστος χριστιανούς, μέρα τς ληθινς γεννήσεως εναι μέρα το σωματικο θανάτου κα τς μεταστάσεως στν αώνια ζωή. Μνημόσυνα, ντίστοιχα μ τ παραπάνω, τελονται τν τρίτο, κτο κα νατο μνα π τν μέρα το θανάτου («τρίμηνα», «ξάμηνα», «ννεάμηνα»).
Τν μεγαλύτερη φέλεια στος νεκρος τν προξενε τέλεση τς θείας εχαριστίας στ μνήμη τους, γιατ τότε, μ τς μερίδες τους στ γιο δισκάριο, «νώνονται όρατα μ τ Θε κα πικοινωνον μαζί Του κα παρηγορούνται κα σώζονται κα εφραίνονται ν Χριστ» (γιος Συμεν Θεσσαλονίκης).
κτς π τ εδικ γι κάθε νεκρ μνημόσυνα, κκλησία χει στς καθημερινς κολουθίες της, γενικς δεήσεις γι τος κεκοιμημένους, πως εναι λ.χ. τ νεκρώσιμο μέρος τς κολουθίας το Μεσονυκτικο κα ο σχετικς ναφο ρς στς «κτενες δεήσεις» το σπερινο, το ρθρου κα τς θείας Λειτουργίας.
Πρέπει ν σημειωθε, ν κα ατονόητο, τι κκλησία τελε μνημόσυνα μόνο γι τος ρθοδόξους χριστιανος πο κοιμήθηκαν μέσα στος κόλπους της.
ξηγήσεις παρερμηνειν
Θ πρέπει, τέλος, ν ξηγήσουμε τι πολλ λάθη π τν γνοια το παρελθόντος χουν φτάσει ς τς μέρες μας, κα θ πρέπει μεσα ν διορθωθον.
α) Τ μνημόσυνα θ πρέπει ν γίνονται κριβς τν μέρα πο πρέπει κα χι νωρίτερα ργότερα.
β) Τ σπάσιμο γυάλινων ντικειμένων λλων τοιούτων, εναι κρως εδωλολατρικ συνήθεια κα μαρτάνουν σοι τ πράττουν.
γ) Στ μνημόσυνα παραθέτουμε κα ελογονται μόνο καλς βρασμένα κόλλυβα (σιτάρι) ς νδεικτικ τς ναστάσεως κα χι λλα ποκατάστατα (κουλουράκια-ψωμάκια-γλυκά κ.τ.λ.)
δ) Τ πρτο Σάββατο τς Τεσσαρακοστς δν εναι «Ψυχοσάββατο», λλ ορτάζουμε τ «δι κολλύβων» θαμα το γίου Θεοδώρου το Τήρωνος.
ε) Στ Ψυχοσάββατα μπορομε ν παραθέτουμε κόλλυβα ετε στν σπεριν τς Παρασκευς, ετε στν Θεία Λειτουργία το Σαββάτου, ετε κα στ δύο. Πρόκειται περ τς δίας ξίας, φο δια κολουθία διαβάζεται.
στ) Τ ελογηθέντα κόλλυβα δν τ σκορπίζουμε στν τάφο, οτε τ πορρίπτουμε στ σκουπίδια, πράξεις κκλησιαστικ παράδεκτες.
Σ κάθε περίπτωση, πεύθυνοι γι τν λύση τυχν ποριν σας, εναι μόνον φημέριος το Ναο.