Ο ΛΥΤΡΩΤΗΣ ΜΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΣ
Σε έναν από τους πιο όμορφους προεόρτιους ύμνους των Χριστουγέννων ο υμνογράφος βάζει την Παναγία να σκύβει, αν και μητέρα, μπροστά στον Χριστό, όπως οι δούλοι μπροστά στον βασιλιά, και να αναρωτιέται: «Πώς ενεσπάρης μοι ή πώς μοι ενεφύης, ο λυτρωτής μου και Θεός;».
Αυτό το ερώτημα είναι ιδιαίτερα επίκαιρο στην εποχή μας. Από την μία είμαστε έτοιμοι να απορρίψουμε κάθε ανορθολογισμό, ακόμη κι αν αυτός έχει να κάνει με θέματα που υπερβαίνουν τις δυνατότητες του νου μας, όπως είναι τα ζητήματα της πίστης, και από την άλλη είμαστε υποταγμένοι και αποδεχόμαστε πλήθος ανορθολογισμών, όπως είναι τα τυχερά παιχνίδια, το στοίχημα, τα καζίνο, σειρές που αναφέρονται σε βρικόλακες, εξωγήινους, Deja vu. Η κριτική κατά του ανορθολογισμού εξαντλείται στην θρησκευτική πνευματικότητα και δεν επεκτείνεται ευρύτερα. Αυτό δεν αναιρεί την νοοτροπία που έχουμε ότι κάθε ιερό δεν έχει λογική. Στην πραγματικότητα, κάθε ιερό έχει την δική του λογική. Αυτό που είναι παράλογο είναι όταν βαφτίζουμε στην θρησκευτικότητα κάθε πεποίθησή μας ιερή και δεν αρκούμαστε στα όσα η Εκκλησία μας, δοκιμασμένα στους αιώνες, έχει αποδεχτεί ως υπερβαίνοντα την φύση των πραγμάτων. Η υπέρβαση όμως δεν σημαίνει κατάργηση της φύσης, αλλά χρήση της με ένα άλλο νόημα, μιαν άλλη προοπτική.
Το ερώτημα της Παναγίας είναι συγκλονιστικό: το παιδίον νέον Χριστός «ενεσπάρη». Δεν γεννήθηκε εκτός των φυσικών τρόπων και νόμων, αλλά με υπέρβασή τους. Δεν προσέλαβε σάρκα κατά τον φυσικό ανθρώπινο τρόπο: με την σύμμειξη αρσενικού και θηλυκού, αλλά εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου. Η θεία οικονομία χρησιμοποιεί την φύση των πραγμάτων που η ίδια δημιούργησε, αλλά αφήνει κατά μέρος το στοιχείο της φθοράς. Διότι η μείξη αρσενικού και θηλυκού, μαζί με την γέννα μιας νέας ύπαρξης, μεταδίδει τον θάνατο, καθώς ό,τι έχει αρχή, έχει και τέλος. Ο Χριστός όμως δεν προσέλαβε τον θάνατο, καθότι υπήρξε υιός ανθρώπου, της Παναγίας, όχι όμως υιός ανθρώπων. Ο θάνατος για τον Χριστό ήταν εκούσια επιλογή, καθότι ήρθε για να ζήσει άπαντα τα ανθρώπινα, πλην της φθοράς.
Ταυτόχρονα, ήρθε για να δείξει στον άνθρωπο ότι η αμαρτία δεν είναι θρονιασμένη στην φύση μας εξ ανάγκης, δεν κληρονομείται, αλλά επιλέγεται. Η αμαρτία ως αποτυχία να βρούμε τον αληθινό σκοπό της ζωής μας, την αγάπη για τον Θεό και τον συνάνθρωπο που υπερβαίνει τον εαυτό και το εγώ μας, είναι παρούσα στην ζωή μας όχι γιατί οι άνθρωποι δεν μπορούμε να κάνουμε χωρίς αυτή, αλλά επειδή συνεχώς την επιλέγουμε, θεοποιώντας με ποικίλους τρόπους τον εαυτό μας. Όταν θέλουμε εμείς να έχουμε τον τελευταίο λόγο και όχι ο Θεός, όταν αρνούμαστε στον Θεό να έχει οποιονδήποτε λόγο στην ζωή μας, όταν αντιστεκόμαστε στην αγάπη και ζητούμε τα πάντα να είναι για τον εαυτό μας, τότε ζούμε την αμαρτία στις ποικίλες της πτυχές. Ο Χριστός ήρθε για να μας δείξει ότι μέσα από την σχέση μαζί Του, δεν είμαστε μόνοι αν θέλουμε να αγωνιστούμε πνευματικά, και θα νικήσουμε το κακό. Με την ανάσταση των νεκρών μάλιστα, θα νικήσουμε οριστικά και την φθορά του χρόνου!
Το ερώτημα της Παναγίας δεν παύει να αποτελεί το ερώτημα κάθε ανθρώπου: πώς μπορώ από την απορία να περάσω στην αναγέννηση; Για να γίνουν τα Χριστούγεννα η ευκαιρία να γνωρίσουμε τον δικό μας Λυτρωτή και Θεό.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
