Με βάση το ευαγγελικό κείμενο μπορεί κάποιος να εστιάσει το ενδιαφέρον του σε πολλά θέματα. Ορισμένα από αυτά είναι:
η υπερνίκηση των εμποδίων για τη συνάντηση με τον Χριστό, η βεβαιότητα
της πίστης και η υπέρβαση της λογικής, η σύνδεση σωματικής και ψυχικής
ασθένειας, ο φθοροποιός ρόλος της αμαρτίας, η τυπολατρική
θρησκευτικότητα των Γραμματέων και κυρίως το γεγονός ότι, κανείς δε
σώζεται μόνος του! Στην παρούσα συνάφεια θα αναφερθούμε ακροθιγώς στο πρώτο και το τελευταίο από αυτά.
Οι χριστιανοί σε κάθε εποχή βρίσκουν εμπόδια στην πορεία τους, προκειμένου να συναντήσουν το Σωτήρα Χριστό.
Αυτά προέρχονται από ενδογενείς αλλά και εξωγενείς παράγοντες. Άλλα
αφορούν τον ίδιο τον άνθρωπο, ενώ αλλα προέρχονται από το κοινωνικό
περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει. Όχι σπάνια τα εμπόδια αύτά μπορεί να
προέρχονται και από «χριστιανικά περιβάλλοντα». Ιδιαίτερα από εκείνα πού
αφήνουν, ίσως ανεπαίσθητα, να επωάζονται και να υφέρπουν στους κόλπους
τους η υποκρισία και ο φαρισαϊσμός. Έτσι όμως προκύπτουν δύο κακά. Οι
άνθρωποι μένουν καταρχάς ψυχικά άθεράπευτοι, αφού εφησυχάζουν μένοντας
στη θρησκευτική τους αύτάρκεια, και δεύτερον δημιουργούν στρεβλή εικόνα
για το χριστιανικό ήθος.
Τα κυριότερα όμως εμπόδια για τη συνάντηση με το πρόσωπο του Χριστού,
σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας και ειδικότερα τον άγιο Γρηγόριο
Παλαμά, προέρχονται από τους εσωτερικούς δεσμούς των παθών. Γι’ αύτό ο
θεοφόρος πατέρας επιμένει στην κάθαρση της καρδίας από αυτά και επικαλείται τη θεία βοήθεια για το φωτισμό του νοός.
Ο αγώνας για την κάθαρση από τα πάθη και τη μεταστοιχείωσή τους σε
άρετές, διεξάγεται κυρίως στην καρδιά του χριστιανού. Η καρδιά είναι «το
ταμείο των λογισμών και το πρώτο σαρκικό όργανο του λογιστικού» κατά
τον άγιο Γρηγόριο. Οπότε η πνευματική εγρήγορση και η μετάνοια, η
διόρθωση και η προσοχή συνδέονται με το «θρόνο της χάριτος», την καθαρή
καρδιά.
Η στροφή προς τον «έσω άνθρωπο» δεν καλλιεργεί την ατομική
σωτηρία, όπως νομίζουν ορισμένοι, αλλά παρέχει την ευκαιρία φιλάδελφου
ανοίγματος προς τον πλησίον. Το άνοιγμα αυτό δημιουργεί τις προϋποθέσεις υγιούς κοινωνικότητας, διότι προέρχεται από καθαρή καρδιά χωρίς εμπάθεια. Σε κάθε περίπτωση, ο άνθρωπος δε σώζεται μόνος του. Σώζεται με τους συνανθρώπους του εντός της Εκκλησίας.
Συχνά έχει ανάγκη από συνανθρώπους-συνοδούς, οι οποίοι εάν διαθέτουν
αποφασιστικότητα, θερμή πίστη στο Θεό και αγάπη στον πλησίον, είναι
ικανοί να οδηγήσουν στη σωτήρια συνάντηση με τον ιατρό των ψυχών και των
σωμάτων, τον Ζωοδότη Χριστό.
