Κάποτε, ο Άγιος Πορφύριος πήγε με τρία πνευματικά παιδιά στο μοναστήρι, για να τελέσουν τον εσπερινό.
Στην αρχή συμφώνησαν να πάνε. Αλλά επειδή είχαν περπατήσει αρκετή
απόσταση, και επειδή ο γέροντας Πορφύριος ήταν κουρασμένος, σκέφτηκαν,
αν το μοναστήρι ήταν μακριά, να βρουν μεταφορικό μέσο, αντί να
περπατήσουν. Εκείνη την ώρα βρέθηκε ένα ταξί από μακριά.
Τότε τα πνευματικά παιδιά είπαν στον γέροντα – τρεις από αυτούς
λαϊκοί, όχι ιερείς – να σταματήσει το ταξί στο σταθμό, και να ρωτήσει
τον οδηγό αν μπορούσε να τους πάει στο μοναστήρι.
«Μην φοβάστε», τους είπε, ο οδηγός του ταξί θα σταματήσει μόνος του.
Αλλά όταν μπαίνουμε σε ταξί, κανείς σας δεν μιλάει στον οδηγό, μόνο εγώ μιλάω σε αυτόν”.
Αυτό ακριβώς συνέβη. Ο οδηγός του ταξί σταμάτησε, μπήκαν στο
αυτοκίνητο χωρίς βιασύνη, και ο πατήρ Πορφύριος είπε στον οδηγό τον
προορισμό τους.
Όταν έφυγαν, ο οδηγός του ταξί άρχισε να μιλάει εναντίον των ιερέων και να τους κατηγορεί για δύο χιλιάδες πράγματα.
Και κάθε φορά που έλεγε κάτι, γύριζε προς τους τρεις Μιρτζένιους, που κάθονταν στο πίσω μέρος ενός ταξί, και τους ρωτούσε:
“Δεν είναι σωστό, καλοί άνθρωποι; Τι νομίζετε;”.
Αλλά δεν είπαν τίποτα, με εντολή του Γέροντα. Όταν ο οδηγός είδε ότι δεν του απάντησαν, γύρισε στον Γέροντα Πορφύριο και είπε:
“Δεν είναι σωστό, γέροντα; Τι λες; Δεν είναι αλήθεια αυτό που γράφουν οι εφημερίδες; «.
Τότε ο γέρων Πορφύριος της είπε:
«Παιδί μου, θα σου πω μια σύντομη ιστορία, θα σου την πω μια φορά και δεν θα τη χρειαστείς ξανά». Και άρχισε να του λέει:
«Μια φορά κι έναν καιρό, ένας άντρας από αυτό το μέρος (ο
Γέρος ανέφερε το όνομα του μέρους), είχε έναν γέρο γείτονα, και ο
γείτονας είχε ένα μεγάλο κτήμα. Ένα βράδυ ένας άντρας σκότωσε τον
γείτονά του και τον έθαψε. Έπειτα, με διάφορα πλαστά έγγραφα, πήρε το
κτήμα του γείτονα και το πούλησε.
Ξέρεις τι αγόρασε με τα χρήματα που απέκτησε πουλώντας αυτό το κτήμα; Αγόρασε ένα ταξί».
Όταν ο ταξιτζής άκουσε αυτή την ιστορία, σοκαρίστηκε τόσο πολύ που σταμάτησε το αυτοκίνητο στην άκρη του δρόμου και φώναξε:
«Μην το πεις σε κανέναν, μόνο εγώ το ξέρω αυτό και εσύ».
«Και ο Θεός το ξέρει αυτό», απάντησε ο γέρος από τον Πορφύριο.
Μου είπε, άσε με να σου πω. Και πρόσεχε να αλλάξεις τη ζωή σου από τώρα και στο εξής».
Να
δεχθούμε τον εαυτό μας όπως είναι, ότι είναι έτσι, είναι άλλιώς. Ούτε
να τον ωραιοποιούμε, ούτε να αισθανόμαστε αμηχανία. Το «γνώθι σαυτόν»
πού έλεγε και ο Σωκράτης. Να τον γνωρίσουμε ποιος είναι, αλλά και να τον
ανεχθούμε. Εμείς δεν θέλουμε να τον γνωρίσουμε, γιατί τον φοβόμαστε.
Είναι μεγάλη αρετή κάποιος να γνωρίσει τον εαυτό του και να τον σηκώσει.
Εμείς προσπαθούμε να τον κρύψουμε. Δεν κρύβεται ούτε από τον Θεό ούτε
από τους ανθρώπους. Να κοιτάμε τον εαυτό μας. Όταν όλη μέρα κοιτάμε τους
άλλους, δεν μάς μένει χρόνος για τον εαυτό μας.
Οι
άλλοι μάς βλέπουν και μάς ξέρουν πολύ καλύτερα. Όπως κι εμείς ξέρουμε
τούς άλλους. Τον εαυτό μας είναι που δεν ξέρουμε. Τού δίνουμε μία εικόνα
πλασματική, ψεύτικη. Ενώ αν πούμε ότι είμαι έτσι, θα τον δεχτούμε και
προχωράμε.
Ως
μεταπτωτικοί άνθρωποι έχουμε ένα σωρό πάθη. Ούτε θα τα χάνουμε, ούτε θα
άπογοητευόμαστε. Είμαι αυτός και θα το παλέψω. Άμα μάς λένε μία
κουβέντα οι άλλοι, να την ελέγχουμε γιατί μάς την είπανε. Φαίνεται ότι
κάτι έχω. Να βρίσκω μία ευκαιρία να διορθώνω κάτι σ’ αυτά πού μού είπαν.
Ψάξε να βρεις γιατί σού είπαν αυτό το πράγμα, κάτι υπάρχει. Είναι
ευκαιρίες να βρούμε τον εαυτό μας, να τον γνωρίσουμε και να παλέψουμε.
Τη μνήμη των Αγίων Μηνά του Καλλικέλαδου, Ερμογένους και Ευγράφου
τιμά σήμερα, 10 Δεκεμβρίου, η Εκκλησία μας. Ο Μηνάς ήταν Αθηναίος και
από την οικογένεια του ειδωλολάτρης. Όταν όμως εκπαιδεύτηκε και
μορφώθηκε αρκετά, διαπίστωσε ότι η πολυθεΐα ήταν μάλλον ψέμα και πλάνη.
Στη μελέτη των φιλοσόφων επίσης, δεν μπόρεσε να βρει κάτι το αληθινό.
Τότε προχώρησε στη μελέτη χριστιανικών συγγραμμάτων.
Έπειτα του Ευαγγελίου, όπου και βρήκε αυτό πού τον γέμιζε ψυχικά, δηλαδή το φως και την αλήθεια. Έτσι, ο Μήνας έγινε χριστιανός.
Αργότερα, ο βασιλιάς Μαξιμίνος (311 – 313 μ.Χ.) (κατ’ άλλους ο
Μαξιμιανός [286 – 305 μ.Χ]) , μη γνωρίζοντας ότι είναι χριστιανός, τον
έκανε έπαρχο Αλεξανδρείας. Αλλά όταν ο βασιλιάς αυτός διέταξε διωγμούς
στην πόλη αυτή, ο Μηνάς όχι μόνο δεν εξετέλεσε τη διαταγή, αλλά και
συνετέλεσε να πληθυνθούν οι χριστιανικές τάξεις.
Τότε ο Μαξιμίνος έστειλε νέο έπαρχο, τον Αθηναίο λόγιο Ερμογένη.
Αυτός, τηρώντας το γράμμα του νόμου, βασάνισε σκληρά το Μηνά και τον
έκλεισε στη φυλακή, για να πεθάνει εκεί μέσα από τις πληγές του. Μετά
από καιρό, όταν ο Ερμογένης έστειλε να διαπιστώσουν αν και πότε πέθανε ο
Μηνάς, διαπίστωσαν ότι όχι μόνο δεν είχε πεθάνει, αλλά και οι πληγές
του θεραπεύθηκαν. Τότε δημόσια τον ρώτησε πως έγινε αυτό.
Ο Μηνάς απάντησε ότι θεραπεύθηκε την ώρα πού πεσμένος στο έδαφος
έψαλλε: «Εάν πορευθώ εν μέσω σκιάς θανάτου, ου φοβηθήσομαι κακά, ότι σύ
μετ᾿ εμού εί Κύριε» (Ψαλμός κβ’ 4). Εάν δηλαδή αντικρίσω το θάνατο, δε
θα φοβηθώ μήπως πάθω κακό, διότι συ είσαι μαζί μου, Κύριε. Η απάντηση
είχε σαν αποτέλεσμα να γίνει χριστιανός ο Ερμογένης και ο Εύγραφος που
ήταν γραμματικός του Μηνά. Αργότερα, όλους μαζί τους αποκεφάλισαν.
Απολυτίκιο: Ήχος γ’. Την ωραιότητα.
Η καλλικέλαδος, θεόφρον γλώσσα σου, λαμπρώς κηρύξασα, Χριστού την
σάρκωσιν, συναθλητάς σοι ευκλεείς, ειλκύσατο εν σταδίω, Μηνά
παμμακάριστε, Ερμογένην τον ένδοξον, και τον θείον Εύγραφον, μεθ’ ων
χαίρων ηγώνισαι. Καί νυν την Παναγίαν Τριάδα, υπέρ ημών εκδυσωπείτε.
Έχω
ένα φίλο μοναχό στο Αγ. Όρος Είμαι πολύ τυχερός…Ευγνωμονώ το Θεό γι’
αυτό το δώρο… Είναι νεαρός σχετικά στην ηλικία και στην ψυχή μικρό παιδί
ανέμελο λες και ανέφελο. Ζει στην Σκήτη της Αγ. Άννης στο επικλινές του
Άθωνος περιβόλι το ευωδιαστό νοητώς και αισθητώς τω όντι.
Σε
ένα προσκύνημα μου εκεί του μίλησα κάποια στιγμή που μείναμε μόνοι για
ένα πρόβλημα αδελφών μου αγαπημένων από αυτά τα δύσκολα και πολύπλοκα
προβλήματα που συνήθως βασανίζουν όλους εμάς στον κόσμο. Και του ζήτησα
να προσευχηθεί. Με άκουσε με πολλή προσοχή και για κάποια δευτερόλεπτα
έμεινε σιωπηλός. Ένιωσα ότι ένιωσε βαθιά μέσα του το πρόβλημα των
αδελφών μας. Και σαν να ξέχασε για λίγο εμένα.
«Θα το πω στη γιαγιά και θα το κανονίσει» μονολόγησε ψιθυριστά και αναστέναξε ανάλαφρα.
Εγώ
έμεινα και τον κοίταζα με απορία…Το βλέμμα του ήταν σοβαρό αλλά πολύ
φωτεινό και πολύ γαλήνιο. Όταν με πρόσεξε πως τον κοιτάζω μου χαμογέλασε
με το συνηθισμένο του χαμόγελο με σκούντηξε στον ώμο και μου είπε
«Έτσι
κάνουμε εδώ π. Ηλία! Ό,τι πρόβλημα έχουμε το λέμε στη γιαγιά μας την Αγ.
Άννα τα λάθη και τα πάθη μας τις αταξίες και τις ανοησίες μας όλα μας
τα παράπονα κι ό,τι λαχταρά η καρδιά μας τα λέμε όλα στη γιαγιά μας και
αυτή όλα τα φροντίζει… αλήθεια, π. Ηλία… δεν μας χαλά χατήρι μας έχει
σαν γιαγιά μεγάλη αδυναμία. Να της ζητάς κι εσύ που είσαι παπάς με
θάρρος πολύ όταν θέλεις να σου κάνει μια χάρη… Γιατί άραγε νομίζεις στην
απόλυση στο τέλος κάθε ακολουθίας μετά από όλους τους αγίους είναι
πάντα η Αγ. Άννα; Αγ. Άννα και τελειώνει η συζήτηση με την αμφιβολία.
Καταφεύγουμε στη γιαγιά για να είμαστε σίγουροι ότι θα γίνει η δουλειά
μας Είναι σαν να λέμε… το δυνατό μας χαρτί»
μου είπε τέλος ο φίλος μου και μου χαμογέλασε πάλι με ένα άλλο χαμόγελο ακόμα πιο φωτεινό ακόμα πιο παιδικό απ’ το συνηθισμένο.
«Γιατί δεν κοινωνείς σήμερα;» μπορεί να ρωτήσεις μια άλλη γυναίκα.
«Δεν είμαι έτοιμη σήμερα.»
– «Γιατί δεν κοινωνείς;»
– «Ούτε εγώ είμαι έτοιμη.»
– «Για τι ετοιμάζεσαι τέλος πάντων;! Εντάξει, δεν είσαι
έτοιμη τη Δευτέρα, ούτε την Τρίτη… Αλλά την Κυριακή; Πού μετά; Είναι η
τελευταία μέρα της εβδομάδας!
«Έξι μέρες θα εργάζεσαι και θα κάνεις όλη σου τη δουλειά,
αλλά η έβδομη μέρα είναι για τον Κύριο.» Εσύ, άνθρωπε, αφιέρωσε την
έβδομη μέρα σε Εμένα… Άλλωστε, ο Θεός το πρόσταξε αυτό. Σου έδωσε 24
ώρες την ημέρα, οπότε πώς μπορείς να Του αφιερώσεις έστω και μια ώρα
στην προσευχή;! Ο ίδιος ο Δημιουργός του σύμπαντος είναι έτοιμος να
συνομιλήσει μαζί σου, αρκεί να στραφείς σε Αυτόν.
Ο Κύριος μας
επέτρεψε να Τον αποκαλούμε Πατέρα. Σε εμάς, που είμαστε σκόνη και
στάχτη, μας κληροδότησε την προσευχή «Πάτερ ημών».
Εμείς οι Χριστιανοί είμαστε του Χριστού. Έχυσε το Αίμα Του
για εμάς… Αλλά αυτή, βλέπετε, δεν είναι έτοιμη για Κοινωνία… Τι
ετοιμάζεστε λοιπόν;”
Ναι, όλη σας η ζωή πρέπει να είναι μια προετοιμασία για την
Κοινωνία. Σιγά σιγά, πρέπει να αφιερώνετε όλο και περισσότερο χώρο στον
Θεό στη ζωή σας. Ο εχθρός δεν θα σας αφήσει να φύγετε εύκολα. Αλλά με τη
βοήθεια του Θεού, όλα είναι δυνατά. Ο Παράδεισος μας περιμένει. Όλοι
πρέπει να επιστρέψουμε εκεί – στη ζωή για την οποία δημιουργηθήκαμε,
αλλά από την οποία εκδιωχθήκαμε – στον Παράδεισο.
“Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον με”. Εις τας λέξεις αυτάς υπάρχει ολόκληρη η θρησκεία μας.
Λέγοντας “Κύριε”, πιστεύομεν ότι ημείς είμεθα δούλοι του Θεού
και Εκείνος κύριός μας· και αυτό τιμά τον Χριστόν, που Τον κάνομεν
κύριόν μας, αλλά τιμά και ημάς, όπου είμεθα υπηρέται ενός τοιούτου
κυρίου, ο οποίος είναι Θεός.
Λέγοντας “Ιησού”, που είναι το ανθρώπινον όνομα του Θεού, μας
έρχεται εις τον νούν όλη η επί της γης ζωή του Χριστού, από την
γέννησιν μέχρι την ανάληψίν Του.
Λέγοντας “Χριστέ” που σημαίνει κεχρισμένος από τον Θεόν,
βασιλεύς του ουρανού και της γης, δηλαδή σημαίνει Θεός με άλλους λόγους,
ομολογούμεν και πιστεύομεν, ότι ο Χριστός είναι ο Θεός μας, όστις
εδημιούργησε τα πάντα και είναι εις τον ουρανόν και θα έλθη πάλι να
κρίνη τον κόσμον.
Λέγοντας “ελέησόν με”, παρακαλούμεν τον Θεόν να στείλη εις
ημάς την βοήθειάν Του και το έλεός Του, διότι παραδεχόμεθα ότι χωρίς την
θείαν βοήθειαν είναι αδύνατον να κάμνωμεν τίποτε.
Πολλοί ρωτούν τα ζευγάρια τι δώρο έκαναν αυτές τις μέρες στα παιδιά τους.
Συνηθίζω να ρωτάω τα ζευγάρια τι δώρο θα κάνει ο ένας στον άλλον.
Με τα χρόνια πολλά ζευγάρια χάνουν την ομορφιά της συζυγίας. Πολλά
χρόνια γάμου σου λένε, παιδιά, μέριμνες κλπ. Κάντε ένα μικρό δωράκι ο
ένας στον άλλον αυτές τις μέρες. Δεν χρειάζονται λεφτά. Καρδιά που
σπαρταράει από αγάπη, αυτό χρειάζεται.
Ένα γράμμα έστω, ένα λουλούδι, ακόμα και μια σοκολάτα. Είτε είστε
νέοι, είτε με ρυτίδες. Να του πεις ή να της πεις ότι είναι το καλύτερο
δώρο που έφερε ο Θεός στη ζωή σου. Κάτι τέτοιες στιγμές γίνονται
Χριστούγεννα όλο τον χρόνο στις σχέσεις των ανθρώπων. Κάτι τέτοιες
στιγμές αξίζουν περισσότερο από όλα τα αναμμένα λαμπάκια στις
μεγαλουπόλεις του κόσμου και από όλα τα φαγητά σε όλα τα τραπέζια του
κόσμου. Μην ξεχνάς τον άνθρωπό σου και μην νομίζεις ότι δεν χρειάζεται
ένα σ’ αγαπώ. Σε αυτές τις στιγμές ποτίζεις τον γάμο με αγιασμό και
συνεχίζει να ανθίζει.
Για τη μητέρα της Θεοτόκου Άννα, δεν αναφέρουν τίποτα σχετικό τα
Ευαγγέλια, ούτε τα υπόλοιπα βιβλία της Καινής Διαθήκης. Σύμφωνα όμως με
την παράδοση της Εκκλησίας, ο Ιερέας Ματθάν, κάτοικος της Βηθλεέμ,
απέκτησε τρεις θυγατέρες: τη Μαρία, τη Σοβή και την Άννα.
Η Μαρία, αφού παντρεύτηκε στη Βηθλεέμ, γέννησε εκεί την Ελισάβετ, τη μητέρα του Ιωάννη του Βαπτιστή.
Η Άννα παντρεύτηκε τον Ιωακείμ από τη Γαλιλαίο. Μετά από πολλά χρόνια ατεκνίας, απέκτησε κόρη, την Παρθένο Μαρία.
Η παράδοση αναφέρει ότι οι γονείς της την αφιέρωσαν στην υπηρεσία του
Ναού της Ιερουσαλήμ, σε ηλικία τριών ετών. Αυτοί δε μετά από λίγα
χρόνια πέθαναν.
Την Αγία Άννα τιμούσαν από τα αρχαία χρόνια. Το συμπεραίνουμε αυτό
από διάφορους Πατέρες της Εκκλησίας, αλλά και από αρχαίους
εκκλησιαστικούς ύμνους, που υπάρχουν προς τιμήν της μητέρας της
Θεοτόκου. Επίσης, το έτος 550 μ.Χ., ο αυτοκράτωρ Ιουστινιανός, αφιέρωσε
ναό στην Κωνσταντινούπολη προς τιμήν της Αγίας Άννας.
Απολυτίκιον
Ήχος δ’.
Σήμερον της ατεκνίας δεσμά διαλύονται· του Ιωακείμ γαρ και της Άννης
εισακούων Θεός, παρ᾽ ελπίδα τεκείν αυτούς σαφώς, υπισχνείται θεόπαιδα·
εξ ης αυτός ετέχθη ο απερίγραπτος, βροτός γεγονώς, δι᾽ Αγγέλου κελεύσας
βοήσαι αυτή· Χαίρε Κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου.
Όταν ασχολούμαι με το γιατί αυτός συμπεριφέρεται έτσι και γιατί εκείνος έτσι, γίνομαι ένα ντουβάρι, ένα αναίσθητο αντικείμενο.
Δεν συλλαμβάνω το βαθύτερο είναι του ανθρώπου και δεν
ανακαλύπτω μέσα του το Πνεύμα το Άγιο, το οποίο περιμένει την στιγμή της
αναστάσεώς του.
Η διόραση όμως με κάνει να ανακαλύπτω και να γνωρίζω τον άνθρωπο. Όταν δεν γνωρίζω κάποιον, δεν μπορώ να τον αγαπήσω.
Πρέπει να σε γνωρίσω, για να σε αγαπήσω. Όσοι προσπαθούν με
τα λόγια και με την συναναστροφή να αγαπήσουν τον άλλον ή να αγαπηθούν,
αυτοί υψώνουν οχυρά τείχη μοναξιάς.
Αντίθετα η σιωπή, η όραση του ανθρώπου ως αγγέλου, ως υιού
του Θεού, πλασθέντος διά των χειρών Αυτού, μου δίνει τα αισθητήρια, τα
οποία μου γνωστοποιούν, μου φανερώνουν το βαθύτερο είναι του ανθρώπου
και με κάνουν να τον αγαπήσω.
Αυτή η όραση είναι μία κοινωνία, μία συναίσθηση, κάτι το αληθινό, γι’ αυτό οδηγεί στην αγάπη.
Να
μπούμε μέσα στο γάμο με τα σωστά κριτήρια και τα σωστά δεδομένα. Να
δούμε τον άλλο άνθρωπο σαν άνθρωπο. Να τον αποδεχτούμε. Να καταλάβουμε
ποιες είναι οι ανάγκες του άλλου ανθρώπου. Να καταλάβουμε ότι στο γάμο
δίδουμε, δεν παίρνουμε. Να καταλάβουμε ότι το δικό μας μερίδιο είναι να
δώσουμε τον εαυτό μας και να μην απαιτούμε από τον άλλο να μας δώσει
εκείνος τον δικό του εαυτό.
Να
μην λέμε στο γάμο μας: "'Εγώ το μόνο που θέλω από σένα είναι να με
αγαπάς". Τι τεράστιο λάθος είναι αυτό, όσο κι αν φαίνεται
δικαιολογημένο! Το ακούμε καμιά φορά, λένε τα νέα ζευγάρια. Το μόνο που
θέλω από σένα είναι να με αγαπάς. Εγώ τους λέω: "Παιδιά μου, ήδη βάλατε
το θεμέλιο λάθος!" Όταν ζητάς από τον άλλο, τότε είναι αφορμή να
φιλονικήσεις.
Θα
πεις της γυναίκας σου: "Το μόνο που θέλω είναι να σε αγαπώ, όχι να με
αγαπάς. Εγώ πρέπει να σε αγαπώ, εγώ πρέπει να κάμω το πρώτο βήμα να σε
αγαπήσω, να σου δώσω τον εαυτό μου". Το άλλο είναι επόμενο, το άλλο θα
έλθει σαν επακόλουθο.
Όταν
θέτεις στον άλλο σαν όρο να σε αγαπά, "το μόνο που θέλω από σένα είναι
να μ' αγαπάς, να μ' εκτιμάς, να είσαι τίμια, να είσαι καλή σύζυγος",
τέλειωσε! 'Υπεγράφη ο μελλοντικός καβγάς, διότι μετά θα πεις: "Κοίταξε,
δεν είσαι αυτά που ζήτησα". Δεν καταλαβαίνεις ότι πρώτα δίδεις στον άλλο
άνθρωπο και ύστερα παίρνεις; Όταν από την αρχή θέλεις να πάρεις, τότε
τα πράγματα είναι λάθος.
… Φτάνοντας πια στο σημείο να αποκαλούμε το Θεό πατέρα μας, με την
έννοια που αναπτύξαμε, βρισκόμαστε στη Σιών, στην κορφή του όρους.
Και εκεί βρίσκουμε τον Πατέρα, τη θεία αγάπη, την αποκάλυψη της Αγίας
Τριάδος. Και λίγο έξω από τα τείχη συναντάμε το μικρό λόφο που
ονομάζεται Γολγοθάς με την ιστορία και την αιωνιότητα σφιχτοδεμένες σ’ ένα κοινό όραμα.
Από δω μπορούμε να στραφούμε και να κοιτάξουμε ολόγυρα και πίσω.
Αυτό είναι το σημείο απ’ όπου πρέπει ν’ αρχίζει κανείς τη ζωή
του σαν χριστιανός – αφού έχει ολοκληρώσει αυτή την ανάβαση – και ν’
αρχίσει να λέει το «Πάτερ ημών», όπως ο Θεός μας άφησε εντολή να
κάνουμε.
Δηλαδή να το λέει σαν την προσευχή του Μονογενούς Υιού, την προσευχή
της Εκκλησίας, την προσευχή του καθενός μας, στην κοινή σύναξή μας.
Να το λέει ακόμα σαν πρόσωπο, το οποίο είναι «Υιός εν τω Υιώ».
Και τότε μόνο μπορούμε να κατεβούμε από την κορφή του όρους, βήμα –
βήμα, για να συναντήσουμε εκείνους που ακόμα βρίσκονται στην πορεία ή
εκείνους που ακόμα δεν έχουν ξεκινήσει.
Τη μνήμη του Οσίου Παταπίου τιμά σήμερα, 8 Δεκεμβρίου, η Εκκλησία
μας. Ο Όσιος Πατάπιος γεννήθηκε στην Αίγυπτο και από μικρό παιδί είχε
«πνεύμα αγάπης και σωφρονισμού» (Β’ προς Τιμόθεον, α’ 7).
Δηλαδή, πνεύμα αγάπης και πνεύμα που σωφρονίζει, ώστε φρόνιμα και
συνετά να κυβερνά τον εαυτό του, αποφεύγοντας κάθε ηθική παρεκτροπή,
διατηρώντας την αγνότητα, αλλά συγχρόνως παραδειγμάτιζε και τους
συνανθρώπους του. Και αυτό το απέδειξε ακόμα περισσότερο, όταν μεγάλωσε.
Αφού διαμοίρασε την κληρονομιά του στους φτωχούς, αποσύρθηκε στην
έρημο. Εκεί γέμιζε το χρόνο του με προσευχή, μελέτη και αγαθοεργίες.
Σε κάθε κουρασμένο οδοιπόρο που περνούσε από το κελί του, πρόσφερε
ανάπαυση και φιλοξενία. Αλλά εκμεταλλευόμενος την ευκαιρία του παρείχε
με διάκριση και πνευματικές οδηγίες και συμβουλές, χρήσιμες για τη
σωτηρία της ψυχής του. Έτσι, η φήμη του Παταπίου εξαπλώθηκε γρήγορα και
κάθε μέρα πολλοί έφθαναν στο κελί του για να ακούσουν από τα χείλη του
επωφελή διδασκαλία.
Μετά από καιρό, ο Πατάπιος πήγε στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί, θέλοντας
να μείνει άγνωστος, εξέλεξε ένα ησυχαστήριο στις Βλαχερνές. Όμως, η
ταπεινή και καθαρή ζωή του Παταπίου, τον αξίωσε να θαυματουργεί. Έτσι
και πάλι έγινε γνωστός και πέθανε θεραπεύοντας αρρώστους.
Απολυτίκιο: Ήχος γ’. Θείας πίστεως.
Θείας κλήσεως, ιχνηλατήσας, εκ νεότητας, τας επιδόσεις, δι’ ασκήσεως τω
κόσμω εξέλαμψας, και δοξασθείς απάθειας ταίς χάρισι, πάθη ποικίλα ίασαι
Πατάπιε, Πάτερ Όσιε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε, δωρήσασθαι ημίν το μέγα
έλεος.
Η θρησκείαμπορεί να είναι κάλυψηγια
να μην αντιμετωπίσεις τη ζωή και τα προβλήματα της, μπορεί και
αυτοδικαίωση, μπορεί να είναι του κόσμου η παθολογία. Αλλά να το
θυμάστε: το μέτρο της αληθινής πίστης είναι η αγάπη. Ο άνθρωπος που
είναι κοντά στον Θεό έχει απέραντη αποδοχή για το συνάνθρωπο και καημό
για τον άλλον. Μπορεί να τον δέχεται χωρίς όρους και προϋποθέσεις, και
να μεταδίδει μια γλυκύτητα που συνήθως τη μεταδίδουν οι «αμαρτωλοί» και
όχι οι ευσεβείς. Οι ευσεβείς είναι απορριπτικοί, κι αυτό δεν μπορεί να
αποτελεί έκφραση πίστεως.
Τώρα
θυμήθηκα τον Γιάννη Τσαρούχη, έναν άνθρωπο που είχε μια αρκετά
περιπετειώδη ζωή, αλλά που μετέδιδε αυτήν τη γλυκύτητα της αποδοχής του
άλλου. Αν κάποιος είναι πραγματικά πιστός, δεν θα χρησιμοποιήσει την
πίστη ως άλλοθι.
Ένας μεγάλος άγιος λέει: «Αυτός που έχει φτάσει σε υψηλό επίπεδο πνευματικής ανάπτυξης, βλέπει όλους τους ανθρώπους σαν αγίους».
Επειδή δεν έχει την ανάγκη της αυτοδικαιώσεως, όταν βλέπει τον άλλον να
κάνει κακό, αναρωτιέται γιατί το κάνει, και τελικά φτάνει στο σημείο να
τον συμπονά για το κακό που έκανε. Το άλλοθι το ζητάει ο άνθρωπος όταν
θέλει να εμφανίζεται τέλειος.
«Ὅταν τὴν
εἶδε ὁ ᾿Ιησοῦς, τὴ φώναξε καὶ τῆς εἶπε· «Γυναίκα, ἀπαλλάσσεσαι ἀπὸ τὴν ἀρρώστια
σου».῎Εβαλε πάνω της τὰ χέρια του κι ἀμέσως ἐκείνη ὀρθώθηκε καὶ δόξαζε τὸν Θεό».
Μια κίνηση τρυφερότητας, ευλογίας και
μετάδοσης της δικής Του θεϊκής ενέργειας κάνει ο Χριστός στη συναγωγή των
Ιουδαίων, ημέρα Σάββατο. Στο ακροατήριο της διδαχής Του ήταν και μια
συγκύπτουσα, μια κυρτωμένη επί δεκαοκτώ χρόνια γυναίκα. Μπορεί να βίωνε το
μαρτύριο της ασθένειας, όμως δεν έχασε την πίστη της στον Θεό. Γι’ αυτό και,
παρά το οικτρό θέαμα της όψης της, το οποίο συνδυαζόταν με την πεποίθηση που
είχαν οι πολλοί ότι κάποια αμαρτία έπρεπε να είχε κάνει για να τιμωρούνταν τόσο
πολύ, η γυναίκα παραμένει στη συναγωγή, παραμένει κοντά στον Θεό. Και η
παρουσία του Χριστού της δίνει την υγεία, τη λύτρωση, την αποκατάσταση. Δεν το
ζήτησε από τον Χριστό. Ο Κύριος βλέπει τη δύναμη της πίστης της και την υπομονή
της, το αγόγγυστο για τον Θεό, και θαυματουργεί.
Ο
Χριστός αποκαθιστά το σώμα της γυναίκας με τα χέρια Του. Δείχνει έτσι ότι για
τον Θεό ο άνθρωπος δεν είναι μόνο ψυχή. Και η κίνηση του Κυρίου να βάλει τα
χέρια Του στη γυναίκα, μπορεί και πάνω στην κυρτωμένη πλάτη της, είναι μία
κίνηση πατρική, κίνηση αγκαλιάσματος του τραύματος του ανθρώπου, ίασής του,
αλλά και αναγνώρισης από την πλευρά του Θεού ότι όταν ο άνθρωπος έχει την
υπομονή στις δοκιμασίες που δεν έχουν να κάνουν με την ψυχική του κατάσταση,
αλλά είναι απότοκες της φθοράς και του χρόνου, τότε έρχεται η ώρα της ίασης και
της σωτηρίας. Χρειαζόμαστε όμως πίστη γνήσια και όχι την τυπολατρία του
αρχισυναγώγου, ο οποίος είχε πλάσει στον νου του έναν Θεό τιμωρό, ένα Θεό
τηρητή διατάξεων που είχαν δοθεί για λόγους οριοθέτησης της ζωής, όχι για να
καταργήσουν τη ζωή. Χρειαζόμαστε αγάπη, για να δούμε ότι ο Θεός είναι αγάπη,
αυτή μας δίνει, αυτή μας ζητά.
Ας
αναζητήσουμε στη σχέση με τον Χριστό εν τη Εκκλησία την πατρότητα του Θεού. Το
αγκάλιασμα που μας ενισχύει και μας παρηγορεί. Και ας μη νικηθούμε σε όποιαν
δοκιμασία κι αν μας βρίσκει στη ζωή μας.
Τη μνήμη του Αγίου Αμβροσίου του Επισκόπου Μεδιολάνων τιμά σήμερα, 7 Δεκεμβρίου, η Εκκλησία μας. Ο Άγιος Αμβρόσιος ήταν διακεκριμένος Ρωμαίος πολίτης και γεννήθηκε το 340 μ.Χ. Σπούδασε ρητορική, φιλοσοφία και νομικά.
Στα Μεδιόλανα ασχολήθηκε με το επάγγελμα του δικαστή. Φύλασσε με
λόγια και έργα την αλήθεια και απέδιδε αντικειμενικά τη δικαιοσύνη, αν
και δεν είχε βαπτισθεί ακόμα χριστιανός.
Όσον αφορά σ’ αυτό όμως, απαντά ο θεόπνευστος λόγος της Αγίας Γραφής:
«Αλλ᾿ εν παντί έθνει ο φοβούμενος αυτόν καί εργαζόμενος δικαιοσύνην
δεκτός αυτώ εστι» (Πράξεις, ι’ 35).
Δηλαδή, σε κάθε έθνος, όποιος σέβεται το Θεό και πολιτεύεται στη ζωή
του με δικαιοσύνη, είναι δεκτός απ’ Αυτόν και είναι δυνατόν να αρέσει σ’
Αυτόν.
Και πράγματι, ο Αμβρόσιος με τη ζωή του άρεσε στο Θεό. Γι’ αυτό και
τον αξίωσε να βαπτισθεί χριστιανός, να γίνει έπειτα αναγνώστης, και αφού
μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα πέρασε όλους τους εκκλησιαστικούς
βαθμούς, μετά από απόφαση του βασιλιά Ουαλεντιανού του Α’, χειροτονήθηκε
επίσκοπος Μεδιολάνων.
Σαν επίσκοπος, ο Αμβρόσιος ποίμανε άριστα το ποίμνιό του, αγωνίστηκε
κατά των αιρέσεων, αλλά και το βασιλιά Θεοδόσιο δεν επέτρεψε να εισέλθει
στο ναό, παρά μόνο όταν μετάνιωσε ειλικρινά για τους φόνους που έκανε
στον Ιππόδρομο της Θεσσαλονίκης. Ο Αμβρόσιος πέθανε ειρηνικά το έτος 397
μ.Χ., σε ηλικία 57 χρονών.
Απολυτίκιο: Ήχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Ως θείος διδάσκαλος και ιεράρχης σοφός, δογμάτων ακρίβειαν μυσταγωγείς
τους πιστούς, Αμβρόσιε όσιε, λύεις αιρετιζόντων την αχλύν τοις σοίς
λόγοις, φαίνεις της ευσεβείας την θεόσδοτον χάριν, εν η τους σε
γεραίροντας συντήρει απήμονας.
Ο Χριστός ένα
Σάββατο μπήκε σε μια εβραϊκή συναγωγή και δίδασκε. Μεταξύ των ακροατών του ήταν
και μια άρρωστη γυναίκα. Επί δέκα οκτώ χρόνια ήταν «συγκύπτουσα».
Διπλωμένη στη μέση, χωρίς να μπορεί να σηκώσει εντελώς το κεφάλι της. Χωρίς καν
να το ζητήσει η ίδια, ο Χριστός τη θεράπευσε. Η γυναίκα αυτή δεν ήταν απλώς
ασθενής. Είχε «πνεύμα ασθενείας». Ήταν άρρωστη από επήρεια δαιμονικού
πνεύματος. Τη γυναίκα αυτή «έδησεν ο σατανάς δέκα και οκτώ έτη». Όμως ο
Χριστός ήλθε στον κόσμο για ένα συγκεκριμένο λόγο. «Εις τούτο εφανερώθη ο
Υιός του Θεού, ίνα λύση τα έργα του διαβόλου» (Α΄ Ιω. 3, 8). Γι’
αυτό και λύνει την θυγατέρα του Αβραάμ από τα δεσμά του σατανά θεραπεύοντάς την
(Κυριακή Ι΄ Λουκά).
Ώστε έχουμε και
αρρώστιες που προκαλούνται από τον διάβολο; Καθόλου παράξενο. Εξ αρχής ο
διάβολος στοχεύει αταλάντευτα στην καταστροφή του ανθρώπου. Δεν αντέχει να
βλέπει δημιούργημα από ύλη, με σάρκα και οστά, να ζει στον Παράδεισο, από όπου
αυτός, πνεύμα με πολύ ανώτερες προοπτικές, εξέπεσε. Με τη σατανική του μαεστρία
λοιπόν σχεδιάζει την πτώση του ανθρώπου, την έξωσή του από τον Παράδεισο, για
να οδηγήσει στη φθορά, την αρρώστια και τον θάνατο το θεόπλαστο και θεόμορφο
σώμα του. Αίτιος λοιπόν για να αρρωσταίνουν τα ανθρώπινα σώματα «ο αλιτήριος
γέγονε σατανάς» (αγ. Κύριλλος Αλεξανδρείας, Εξήγησις υπομνηματική εις το
Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον, εν ΠΑΤΕΡΙΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ, Θεσ/νίκη
2005, τ. 26, σ. 26).
Ως όπλο του για
τον σκοπό αυτό χρησιμοποιεί την αμαρτία, στην οποία και είναι άριστα
εκπαιδευμένος, αφού με πείσμονα τρόπο «απ’ αρχής ο διάβολος αμαρτάνει» (Α΄
Ιω. 3, 8), όντας ο κατ’ εξοχήν εργάτης
της αμαρτίας. Χωρίς αυτήν δεν θα γινόταν ποτέ φθαρτός και θνητός ο
άνθρωπος. Η αμαρτία είναι η μοναδική αιτία και πηγή του θανάτου, γι’ αυτό και
όλη η δύναμή του βρίσκεται σ’ αυτήν. Είναι το φαρμακερό του κεντρί. «Το δε
κέντρον (κεντρί) του θανάτου η αμαρτία» (Α΄ Κορ. 15, 56). Ο
θάνατος είναι η αμοιβή, ο μισθός, «τα οψώνια» που χαρίζει η αμαρτία.
Γενικά λοιπόν, σε
όλους μας ανεξαιρέτως αιτία της φθοράς, της αρρώστιας, του θανάτου, είναι η
αμαρτία που εισήλθε με την πτώση των πρωτοπλάστων στον κόσμο. Ειδικά όμως για
τον καθένα μας, είναι χίλιες-δυο οι επί μέρους αιτίες των ασθενειών μας. Και
φυσικά, η έμμεση ή και άμεση επήρεια του διαβόλου. Και η μεν έμμεση
διενεργείται ακαταπαύστως σε όλους μας. Η άμεση όμως, μεμονωμένα και ενίοτε.
Όταν υπάρχει δαιμονική κατοχή πάνω στον άνθρωπο.
Στο μέτρο που
επιτρέπει ο Θεός, ο διάβολος επιφέρει ασθένεια και ταλαιπωρία στον άνθρωπο.
Άμεσο παράδειγμα οι δαιμονισμένοι, που υποφέρουν σε υπέρτατο βαθμό, με πάμπολλα
αλγεινά συμπτώματα, ψυχικά και σωματικά. Αλλά και κάθε Χριστιανός και ιδιαίτερα
οι άγιοι. Θέλεις να πάρεις τον Θεό στα σοβαρά; Περίμενε άγριες δαιμονικές
επιθέσεις. «Ετοιμάζου προς επαγωγάς δαιμόνων και καρτερώς τας μάστιγας
υπόμενε. Ως γαρ θήρες άγριοι επελεύσονταί σοι και παν σου κακώσουσι το σώμα»
(αγ. Νείλος ο ασκητής, Περί προσευχῆς, 91, Φιλοκαλία, ἐκδ. ΑΣΤΗΡ, Αθήναι 1974,
τ. Α΄, σ. 184).
Οι κακώσεις αυτές
είναι αρρώστιες, αλλά και άμεσες πληγές. Ο άγιος Ιάκωβος (Τσαλίκης) δέχτηκε και
τα δυο. Αρρώστιες και δαιμονικά χτυπήματα στο σώμα του. Στα χέρια, για να μη
μπορεί να κάνει τον σταυρό του, στο στόμα, στο σαγόνι, στο στήθος. Περνούσαν μήνες
για να γίνει καλά, να φύγουν τα σημάδια. Μια δαιμονισμένη τού είπε: «Έχεις
ταπείνωση και έχεις μέσα σου τον Χριστό. Αλλιώς θα σε είχα διαλύσει. Τόσες
αρρώστιες (σου έβαλα) κι εσύ επιμένεις… Δες τα πόδια σου. Σαπίσανε…» (είχε
μεγάλο πρόβλημα κυκλοφοριακό). (Στυλ. Παπαδόπουλος, Ο
μακαριστός Ιάκωβος Τσαλίκης, εκδ. ΑΚΡΙΤΑΣ, Αθήνα 2003, σ. 86-87, 149).
Ο Χριστός νικά
τον πρωτεργάτη της αμαρτίας. Και θα αποκαταστήσει οριστικά τον άνθρωπο στην
τέλεια μορφή ζωής για την οποία πλάστηκε.
Η ζωή του Αγίου Νικολάου, η πίστη και η γενναιοδωρία του
αποτελούσαν μεγάλη πηγή έμπνευσης για τους χριστιανούς παλαιότερα. Τι
μπορεί όμως να μας διδάξει για τη ζωή μας σήμερα;
Στις 6 Δεκεμβρίου, η Ανατολική και η Δυτική Εκκλησία γιορτάζουν τον
Άγιο Νικόλαο. Είναι μια πολύ αγαπητή μορφή σε όλο τον κόσμο. Και η
γιορτή του για την Γαλλία είναι περισσότερο διαδεδομένη σε ορισμένες
περιοχές της όπως η Αλσατία και η Λωρραίνη! Ωστόσο, τα ιστορικά αρχεία
μάς δίνουν ελάχιστες βιογραφικές πληροφορίες από το συναξάρι του για τον
πραγματικό άνθρωπο. Η ιστορική του ύπαρξη είναι επαληθεύσιμη.
Μπορείτε σήμερα να δείτε τα λείψανα του στη Βασιλική στο Μπάρι της
Ιταλίας. Το πρόσωπό του τιμόταν από τους πολύ παλαιούς χρόνους στα Μύρα
της Λυκίας (απέναντι από την Ρόδο) όπου υπάρχουν ακόμα τα ερείπια
μεγάλης Βασιλικής προς τιμήν του. Από εκεί εκλάπησαν στις Σταυροφορίες
τα λείψανα. Το 2014, οι ειδικοί χρησιμοποίησαν ακόμη και διαδραστική
τρισδιάστατη τεχνολογία και ανακατασκευή προσώπου για να δείξουν πώς θα
μπορούσε να μοιάζει με βάση τη δομή των οστών του. Ωστόσο, η παλαιότερη
βιογραφία του αγίου γράφτηκε σχεδόν 500 χρόνια μετά τον θάνατό του,
οπότε είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς τις υπερβολές από την
πραγματικότητα.
Ωστόσο, όσα γνωρίζουμε για τη ζωή του είναι ουσιαστικά και
εμπνευσμένα. Ο Άγιος Νικόλαος ήταν ένας εξαιρετικός άνθρωπος, του οποίου
η καλοσύνη εξακολουθεί να αναγνωρίζεται, περισσότερους από 16 αιώνες
μετά τον θάνατό του, και του οποίου η γενναιοδωρία έχει γίνει σημείο
αναφοράς σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο. Μπορείτε να απευθυνθείτε σε
αυτόν για να ζητήσετε την ουράνια μεσιτεία του, αλλά το σπουδαιότερο και
για να ακολουθήσετε το παράδειγμα της αγιότητάς του!
Αυτός λοιπόν ο ουσιαστικά μεγάλος αδελφός μας, μας διδάσκει ότι:
1: ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΤΕΛΕΙΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΆΓΙΟΣ.
Μια από τις ιστορίες που έχουν επιβιώσει στους αιώνες είναι αυτή της
Συνόδου της Νίκαιας το 325. Μια μέρα ο Νικόλαος, όντας μέλος της
Συνόδου, θύμωσε πολύ και, χάνοντας την υπομονή του, χαστούκισε τον
αιρετικό Άρειο! Είναι συναρπαστικό να φανταστεί κανείς τις συνθήκες που
μπορεί να οδήγησαν στο ξέσπασμα του αγίου: Προφανώς, τα πράγματα στις
εκκλησιαστικές συνόδους ήταν λίγο πιο δραματικά αλλά και αληθινά από
ό,τι σήμερα, που βασανιζόμαστε όλοι από το political Correct.
Αν και ορισμένοι μελετητές αμφισβητούν τη γνησιότητα αυτού του
περιστατικού, οι περισσότεροι το υπερασπίζονται, ισχυριζόμενοι, έλλογα
και βασίμως, ότι οι αγιογράφοι δεν θα επινοούσαν μια τέτοια ιστορία για
να δώσουν στον άγιο μια κακή εικόνα!!
Κάθε άνθρωπος που δυσκολεύεται να ελέγξει την ψυχραιμία του ή που
μπήκε στον πειρασμό να διαφωνήσει με κάποιον που του «έσπασε» πραγματικά
τα νεύρα, μπορεί να βρει μια μορφή αλληλεγγύης σε αυτή την ιστορία του
Αγίου Νικολάου!! Η χριστιανική ιστορία δείχνει ότι ορισμένοι άγιοι
μπορεί να έχασαν την ψυχραιμία τους κατά τη διάρκεια της ζωής τους, αλλά
μας υπενθυμίζει ότι, παρά τα λάθη τους, η χάρη και η συγχώρεση του
Χριστού είναι πάντα παρούσες.
2: ΌΤΑΝ ΑΚΟΎΤΕ ΓΙΑ ΚΆΠΟΙΟΝ ΠΟΥ ΈΧΕΙ ΑΝΆΓΚΗ, ΒΡΕΊΤΕ ΤΡΌΠΟΥΣ ΝΑ ΤΟΝ ΒΟΗΘΉΣΕΤΕ.
Μια άλλη διάσημη ιστορία για τον Άγιο Νικόλαο είναι αυτή για το πώς
βοήθησε κρυφά μια φτωχή οικογένεια. Οι ακριβείς λεπτομέρειες της
ιστορίας διαφέρουν, αλλά λέγεται ότι μια φτωχή οικογένεια δεν μπορούσε
να πληρώσει την προίκα, (εποχιακός θεσμός με μεγάλο βάρος για τους
γονείς! Αλ. Παπαδιαμάντης- Φόνισσα), για τις τρεις κόρες της και
βρισκόταν σε μεγάλη δυσκολία. Έτσι, ο Άγιος Νικόλαος τους έριξε από την
καμινάδα πουγκιά με χρυσά νομίσματα για να τους βοηθήσει. Η πράξη
γενναιοδωρίας του, έδωσε το έναυσμα για την παράδοση να γεμίζουν
κάλτσες, που κρέμονται από την καμινάδα με δώρα!
Αν και σήμερα θα ήταν ασυνήθιστο να πετάξουμε χρυσό από το παράθυρο,
όμως όλοι μπορούμε να ακολουθήσουμε το παράδειγμα του Αγίου Νικολάου και
να βοηθήσουμε όσους έχουν ανάγκη. Όταν άκουσε για μια οικογένεια που
είχε ανάγκη, δεν έμεινε αδιάφορος, αλλά βρήκε έναν συγκεκριμένο τρόπο
(στις συνθήκες και συνήθειες της εποχής) να τους βοηθήσει, και μάλιστα
κρυφά, για να μην γνωστοποιηθεί και γίνει αφορμή να καυχηθεί για τις
καλές του πράξεις.
Όταν εμείς ακούμε για κάποιον που έχει ανάγκη, μπορούμε να
αφιερώσουμε χρόνο για να σκεφτούμε συγκεκριμένους τρόπους για να τον
βοηθήσουμε. Θα μπορούσαμε να κάνουμε ψώνια σε έναν άρρωστο φίλο. Να
παραδώσουμε ένα γεύμα σε μια νεαρή μητέρα ή σε έναν ηλικιωμένο γείτονα ή
να αγοράσουμε χριστουγεννιάτικα δώρα για φτωχά παιδιά.
3: ΕΜΠΙΣΤΟΣΎΝΗ ΣΤΗ ΘΕΊΑ ΠΡΌΝΟΙΑ
Η χριστιανική ιστορία μας δείχνει το παράδειγμα αγίων ανδρών και
γυναικών που, παρά τις δοκιμασίες της ζωής τους, συνέχισαν να
εμπιστεύονται τον Κύριο! Αυτή άλλωστε είναι η ποιότητα της επιδιωκόμενης
πίστης που αποκτιέται με αυτοπαράδοση. Ο Θεός τους αντάμειψε για την
πίστη τους και τους πλημμύρισε με άφθονες ευλογίες. Η ιστορία του Αγίου
Νικολάου είναι ένα θαυμάσιο παράδειγμα αυτού.
Σύμφωνα με μια διήγηση, ο Νικόλαος βρισκόταν στην πατρίδα του, τα
Μύρα, κατά τη διάρκεια λιμού. Ένα πλοίο ήρθε στο λιμάνι, φορτωμένο
σιτάρι με κατεύθυνση – προορισμό τον αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης. Ο
Νικόλαος ζήτησε λίγο σιτάρι για να ταΐσει τους πεινασμένους ανθρώπους.
Οι ναύτες αρνήθηκαν αρχικά, αλλά ο Νικόλαος τους διαβεβαίωσε ότι δεν θα
είχαν κανένα πρόβλημα εξαιτίας αυτής της μοιρασιάς. Όταν το πλοίο έφτασε
στον προορισμό του, οι ναύτες ανακάλυψαν έκπληκτοι ότι, αν και είχε
αφαιρεθεί σιτάρι, το βάρος του φορτίου δεν είχε αλλάξει. Το εκπληκτικό
ήταν ότι υπήρχε αρκετό σιτάρι για να τροφοδοτήσει ολόκληρη την πόλη για
δύο ολόκληρα χρόνια.
Η ιστορία αυτή θυμίζει το θαύμα του Ιησού για τον πολλαπλασιασμό των
άρτων και των ψαριών, καθώς και τους πολλούς αγίους που είδαν τρόφιμα να
πολλαπλασιάζονται θαυματουργικά για να βοηθήσουν όσους είχαν ανάγκη.
Κάνοντας μια πράξη πίστης στον Κύριο μπορεί να παράγει μια άφθονη
πνευματική συγκομιδή και στη δική σας ζωή. Ακριβώς όπως ο Άγιος Νικόλαος
εμπιστεύτηκε τον Θεό να παράσχει σιτηρά για τους ανθρώπους που υπέφεραν
από πείνα, έτσι και εμείς μπορούμε να στραφούμε στον Θεό σε όλες τις
δοκιμασίες της ζωής μας, έχοντας εμπιστοσύνη ότι θα μας παράσχει – ίσως
όχι με τον τρόπο που εμείς θέλουμε, αλλά με τον τρόπο που είναι ο
καλύτερος για τη ζωή μας.
Ας τον παρακαλέσουμε να ζητήσει από τον Χριστό αύξηση,
δυναμισμό και αντοχή της πίστης μας ιδίως στους πειρασμούς ασθενειών και
συνθηκών καθημερινότητας με ανάγκες, όχι απαραιτήτως οικονομικές!
Αιώνες πριν ο
αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Αριστοτέλης θα μας διατρανώσει ότι: "ἡ ἠθικὴ
ἐξ ἔθους παραγίγνεται," δηλ. "η ηθική έχει τις ρίζες της στις
συνήθειες."
Πράγματι, ο κάθε άνθρωπος μέσα από τον τρόπο ζωής του φανερώνει και τις συνήθειές του.
Χαρακτηρίζεται από τις αντιδράσεις του σε μια δυσκολία ή δοκιμασία.
Προσδιορίζεται
από τις καθημερινές του πράξεις. Και γενικά αποκαλύπτεται ως άνθρωπος
μέσα απ' όλη την παρουσία του στο κοινωνικό γίγνεσθαι.
Γι' αυτό και
στην αρχαιότητα δεν γίνεται λόγος περί του ενός "ήθους", αλλά για πολλά
"ήθη", δηλ. τον τρόπο ζωής, τα έθιμα, τις συνήθειες και την συμπεριφορά
των ανθρώπων στην καθημερινότητα.
Όμως τι σχέση υφίσταται μεταξύ του ήθους και της Εκκλησίας;
Η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία μας διδάσκει το δικό της ήθος, το ορθόδοξο χριστιανικό ήθος.
Πρώτος
Διδάσκαλος αυτού του ήθους υπήρξε από τη στιγμή της Σάρκωσής Του μέχρι
και την εις Ουρανούς Ανάληψή Του, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός.
Και βεβαίως το ήθος Του αντέγραψαν η Παναγία Μητέρα Του και οι αναρίθμητοι άγιοι μάρτυρες και όσιοι της Εκκλησίας μας.
Αναζητώντας λοιπόν πρότυπα ορθόδοξου χριστιανικού ήθους, η εκκλησιαστική ιστορία βρίθει πολλών παραδειγμάτων.
Σε τι όμως
συνίσταται το χριστιανικό ήθος; Σύμφωνα με τον άγιο Ιωάννη της
Κρονστάνδης δεν είναι παρά "η εν Χριστώ ζωή", το χριστοβίωμα, το να ζει
κάποιος τη ζωή του Θεανθρώπου Κυρίου.
Όχι απλά να Τον μιμείται, αλλά και να Τον βιώνει διαρκώς στην ύπαρξή του.
Ο μαθητής του Κυρίου οφείλει να νοιώθει μέσα του ότι κατοικεί ο ίδιος ο Χριστός.
Δικαίως ο
άγιος Αναστάσιος Σιναΐτης θα γράψει: "ὁ τέλειος χριστιανός ἐστί ἀληθινὸς
οἶκος Χριστοῦ, δι' ἔργων ἀγαθῶν καὶ δογμάτων εὐσεβῶν συνιστάμενος"(PG
789, 329).
Ο πραγματικός
χριστιανός είναι το αληθινό σπίτι μέσα στο οποίο ενοικεί ο Χριστός και
φανερώνεται από τα αγαθά έργα του και τη διαφύλαξη των δογμάτων της
Εκκλησίας.
Επομένως
αυτός που καλλιεργεί το χριστοκεντρικό ήθος στη ζωή του, αποπνέει και
στους άλλους το άρωμα του Χριστού και την ευωδία του Αγίου Πνεύματος.
Ένας άνθρωπος
του Θεού που διακρίθηκε για το χριστιανικό του ήθος, είναι ο εν αγίοις
πατήρ ημών Νικόλαος, αρχιεπίσκοπος Μύρων της Λυκίας.
Όλος του ο βίος δεν ήταν παρά μια ακολουθία της Θεανθρώπινης ζωής.
Δεν είναι
τυχαίο που ο ιερός υμνογράφος τον χαρακτηρίζει "μυροθήκη του Αγίου
Πνεύματος", η οποία μοσχοβολά τα αρώματα του Χριστού.
Εξάλλου ο
Ιησούς στην Αγία Γραφή λέγεται "μῦρον ἐκκενωθὲν" (Ασμ. α',3), το μύρο
που χύθηκε σαν από αλαβάστρινο δοχείο και γέμισε τα πάντα ευωδία.
Εάν μάλιστα
ανατρέξουμε στην ιερά υμνογραφία, θα διαπιστώσουμε πως οι άγιοι Πατέρες
της Εκκλησίας μας χαρακτηρίζονται ως "μυρίπνοα άνθη" τα οποία
αρωματίζουν τη ζωή του κόσμου.
Άρα δεν θα
μπορούσε από τη χορεία των αγίων Πατέρων να εξαιρείται και ο άγιος
Νικόλαος, όταν εν ζωή και μετά θάνατον γέμισε και γεμίζει με πνευματική
χάρη την ανθρωπότητα.
Ο πνευματικός
πατέρας των Μυρέων τόσο με τις αρετές του, όσο και με τα έργα
φιλανθρωπίας του εφήρμοσε το ευαγγέλιο του Χριστού στην πράξη.
Δεν έμεινε σε αίολα λόγια, αλλά προχώρησε στην έμπρακτη διακονία του αναγκεμένου αδελφού.
Στα πρόσωπα
των πονεμένων, των πτωχών, των ορφανών, των χηρών και γενικά των
εμπερίστατων συνανθρώπων του έβλεπε την "εικόνα του Θεού".
Γι' αυτό και γίνονταν θυσία προκειμένου να τους ελαφρώσει από το βάρος των δυσκολιών.
Και το
διαπιστώνει κανείς μελετώντας τον θεάρεστο βίο του. Από τότε που
ορφάνεψε από τους γονείς του και μοίρασε την πατρική του περιουσία στους
πένητες αδελφούς, μέχρι και το τέλος της επίγειας διαδρομής του κατέστη
φιλάνθρωπος και φιλελεήμων σε υπερθετικό βαθμό.
Ο άγιος Νικόλαος λοιπόν έγινε "τοις πάσι τα πάντα" για να κερδίσει τον Χριστό στη ζωή του.
Βεβαίως, ο αρχιεπίσκοπος Μύρων της Λυκίας αναδείχθηκε και εγκρατής διδάσκαλος και θεματοφύλακας των "θείων δογμάτων".
Ήταν ένας εκ
των 318 θεοφόρων πατέρων της Α' Οικουμενικής Συνόδου που με θέρμη
υπερασπίστηκε το δόγμα περί του προσώπου του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού,
όταν ο αιρετικός Άρειος το πολεμούσε μανιωδώς.
Όπως και στην αρχιερατική του διακονία αναλώθηκε στη διδαχή και μεταλαμπάδευση της ευαγγελικής αλήθειας στο ποίμνιό του.
Εύστοχα ο
ιερός υμνογράφος θα τον παρομοιάσει ως "στύλο και εδραίωμα" της
Εκκλησίας, εφόσον στερέωσε και υπεραμύνθηκε τα των δογμάτων της.
Οι άγιοι ακολουθώντας τα χνάρια του Κυρίου μας πέτυχαν το χριστοβίωμα, την "ενχρίστωση" κατά τον άγιο Ιουστίνο Πόποβιτς.
Εμείς άραγε
το έχουμε θέσει σκοπό στη ζωή μας; Έχουμε προτεραιότητα την απόκτηση του
ορθόδοξου χριστιανικού ήθους ή μήπως μας παρασύρει το κοσμικό φρόνημα;
Επιδιώκουμε
τη βίωσή του μέσα στον κατεξοχήν χώρο και χρόνο του, στον ορθόδοξο ναό
και στην εκκλησιαστική λατρεία αντίστοιχα ή μένουμε άγευστοι της Θείας
Χάριτος εξαιτίας της καθημερινής ρουτίνας;
Βάζουμε στόχο την φιλανθρωπία στη ζωή μας ή μένουμε στην αυτάρκειά μας που μας οδηγεί στην πνευματική αποξένωση;
Και τέλος
αγωνιζόμαστε για την κατά Χριστόν διαπαιδαγώγησή μας και την διαφύλαξη
των "θείων δογμάτων" ή μένουμε απλά σε μια εθιμοτυπική βίωση της πατρώας
μας παράδοσης και της εκκλησιαστικής ζωής;
Ο άγιος
Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης συνοψίζει για το χριστιανικό ήθος τα εξής:
"Όταν αγαπήσουμε το Χριστό, ζούμε τη ζωή του Χριστού. Αν το κατορθώσουμε με τη χάρη του Θεού αυτό, τότε ζούμε μια άλλη κατάσταση. Για εμάς δεν υπάρχει φοβία. Ούτε θάνατος, ούτε διάβολος, ούτε κόλαση. Όλα αυτά υπάρχουν για τους ανθρώπους που είναι μακριά απ' το Χριστό."
Είθε διαρκώς
το ορθόδοξο χριστιανικό ήθος να συνέχει τη ζωή μας και να αποτελεί
βασική προϋπόθεση για την κατάκτηση της Επουράνιας Βασιλείας του Θεού.
Γένοιτο!
Εκείνο
τον καιρό, ένα Σάββατο δίδασκε ο Ιησούς σε μια συναγωγή. Εκεί βρισκόταν
και μια γυναίκα, δεκαοχτώ χρόνια άρρωστη από δαιμονικό πνεύμα. Ήταν
κυρτωμένη και δεν μπορούσε καθόλου να ισιώσει το σώμα της. Όταν την είδε
ο Ιησούς, τη φώναξε και της είπε: «Γυναίκα, απαλλάσσεσαι από την
αρρώστια σου». Έβαλε πάνω της τα χέρια του κι αμέσως εκείνη ορθώθηκε και
δόξαζε το Θεό. Ο αρχισυνάγωγος όμως, αγανακτισμένος που ο Ιησούς έκανε
τη θεραπεία το Σάββατο, γύρισε στο πλήθος και είπε: «Υπάρχουν έξι μέρες
που επιτρέπεται να εργάζεται κανείς· μέσα σ’ αυτές, λοιπόν, να έρχεστε
και να θεραπεύεστε, και όχι το Σάββατο». Ο Κύριος του απάντησε:
«Υποκριτή! Ο καθένας σας δε λύνει το βόδι του ή το γαϊδούρι του από το
παχνί το Σάββατο και πάει να το ποτίσει; Κι αυτή, που είναι απόγονος του
Αβραάμ, και ο σατανάς την είχε δεμένη δεκαοχτώ χρόνια, δεν έπρεπε να
λυθεί απ’ αυτά τα δεσμά το Σάββατο;» Με τα λόγια του αυτά ντροπιάζονταν
όλοι οι αντίπαλοί του κι ο κόσμος χαιρόταν για όλα τα θαυμαστά που έκανε
ο Ιησούς.
Αδελφοί, ως τέκνα φωτός περιπατείτε: ο γάρ καρπός του Πνεύματος
εν πάση αγαθωσύνη και δικαιοσύνη και αληθεία, δοκιμάζοντες τί εστιν
ευάρεστον τω Κυρίω. Και μή συγκοινωνείτε τοις
έργοις τοις ακάρποις του σκότους, μάλλον δέ και ελέγχετε: τα γάρ κρυφή
γινόμενα υπ’ αυτών, αισχρόν εστι και λέγειν. Τα δέ πάντα ελεγχόμενα
υπό του φωτός φανερούται: πάν γάρ το φανερούμενον, φώς εστι. Διό
λέγει: «έγειρε ο καθεύδων και ανάστα εκ των νεκρών, και επιφαύσει σοι ο
Χριστός.»
Βλέπετε ούν πώς ακριβώς περιπατείτε, μή ως άσοφοι, αλλ’ ως σοφοί,
εξαγοραζόμενοι τον καιρόν, ότι αι ημέραι πονηραί εισι. Δια τούτο μή
γίνεσθε άφρονες, αλλά συνιέντες τί το θέλημα του Κυρίου. Και μή
μεθύσκεσθε οίνω, εν ώ εστιν ασωτία, αλλά πληρούσθε εν Πνεύματι,
λαλούντες εαυτοίς ψαλμοίς και ύμνοις και ωδαίς πνευματικαίς, άδοντες και
ψάλλοντες εν τη καρδία υμών τω Κυρίω.
Απόδοση.
• Αδελφοί, να ζείτε, λοιπόν, σαν άνθρωποι που ανήκουν στο φως. Γιατί η
ζωή εκείνων που οδηγούνται από το Άγιο Πνεύμα διακρίνεται για την
αγαθότητα, τη δικαιοσύνη και την αλήθεια. Να εξετάζετε τι αρέσει στον
Κύριο. Και να μη συμμετέχετε στα σκοτεινά κι ανώφελα έργα των άλλων,
αλλά να τα ξεσκεπάζετε. Γι’ αυτά που κάνουν εκείνοι στα κρυφά είναι
ντροπή ακόμα και να μιλάμε. Όταν όμως όλα αυτά έρχονται στο φως,
δείχνουν τι είναι. Γιατί ό,τι φανερώνεται γίνεται και το ίδιο φως. Γι’
αυτό λέει ένας ύμνος:
«Ξύπνα εσύ που κοιμάσαι,
αναστήσου από τους νεκρούς,
και ο Χριστός θα σε φωτίσει».
Προσέχετε, λοιπόν, καλά πώς ζείτε• μη ζείτε ως ασύνετοι αλλά ως
συνετοί. Να χρησιμοποιείτε σωστά το χρόνο σας, γιατί ζούμε σε πονηρούς
καιρούς. Γι’ αυτό μην είστε άφρονες, αλλά ν’ αντιλαμβάνεστε τι θέλει ο
Κύριος από σας. Και μη μεθάτε με κρασί, που οδηγεί στην ασωτία, αλλά να
γεμίζετε με το Πνεύμα του Θεού. Να τραγουδάτε στις συνάξεις σας ψαλμούς
και ύμνους και πνευματικές ωδές, να ψάλλετε με την καρδιά σας στον
Κύριο.
Τη μνήμη του Αγίου Νικολάου του Αρχιεπισκόπου Μύρωνος της Λυκίας τιμά σήμερα, 6 Δεκεμβρίου, η Εκκλησία μας.
Ο Άγιος Νικόλαος γεννήθηκε τον 3ο αιώνα μ.Χ. στα Πάταρα της Λυκίας,
από γονείς ευσεβείς και πλουσίους και έδρασε την εποχή των αυτοκρατόρων
Διοκλητιανού (284 – 304 μ.Χ.), Μαξιμιανού (286 – 305 μ.Χ.) και Μεγάλου
Κωνσταντίνου. Σε νεαρή ηλικία έμεινε ορφανός και κληρονόμος μιας μεγάλης
περιουσίας.
Αλλά ο Νικόλαος, εμπνεόμενος από φιλάνθρωπα συναισθήματα, διέθετε την
περιουσία του για να ανακουφίζει άπορα, ορφανά, φτωχούς, χήρες,
στενοχωρημένους οικογενειάρχες.
Ένας μάλιστα, θα διέφθειρε τις τρεις κόρες του, προκειμένου να
εξασφαλίσει χρήματα. Όταν το έμαθε αυτό ο Νικόλαος, μυστικά σε τρεις
νύκτες εξασφάλισε την προίκα των τριών κοριτσιών, αφήνοντας 100 χρυσά
φλουριά στην κάθε μία. Έτσι, οι τρεις κόρες αποκαταστάθηκαν και γλίτωσαν
από βέβαιη διαφθορά.
Στην συνέχεια αφιερώθηκε στον ασκητικό βίο, λόγω όμως της ξεχωριστής
αρετής του τιμήθηκε, χωρίς να το επιδιώξει, αρχικά με το αξίωμα του
Ιερέα στα Πάταρα και συνέχεια με το αξίωμα του αρχιεπισκόπου Μύρων. Από
τη θέση αυτή καθοδηγούσε με αγάπη το ποίμνιό του και ομολογούσε με
παρρησία την αλήθεια. Για το λόγο αυτό συνελήφθη από τους τοπικούς
άρχοντες και ρίχτηκε στη φυλακή.
Όταν όμως ανήλθε στον αυτοκρατορικό θρόνο ο Μέγας Κωνσταντίνος
ελευθερώθηκαν όλοι οι χριστιανοί και έτσι ο Νικόλαος επανήλθε στο
αρχιεπισκοπικό θρόνο. Μάλιστα έλαβε μέρος στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο,
όπου ξεχώρισε για τη σοφία και την ηθική του τελειότητα.
Ο Άγιος Νικόλαος ήταν προικισμένος και με το χάρισμα της
θαυματουργίας με το οποίο έσωσε πολλούς ανθρώπους και όσο ήταν εν ζωή
αλλά και μετά την κοίμησή του το 330 μ.Χ. Για παράδειγμα όταν κάποτε
κινδύνευσε κάποιος στη θάλασσα – λόγω σφοδρών ανέμων – και επικαλέστηκε
το όνομα του αγίου σώθηκε και μάλιστα ενώ βρισκόταν στη μέση του
πελάγους βρέθηκε αβλαβής στο σπίτι του. Το θαύμα έγινε αμέσως γνωστό
στην Πόλη και ο λαός προσήλθε αμέσως σε λιτανεία και αγρυπνία
προκειμένου να τιμήσει το θαυματουργό Άγιο.
Απολυτίκιο: Ήχος δ’.
Κανόνα πίστεως και εικόνα πραότητος, εγκρατείας Διδάσκαλον, ανέδειξέ σε
τη ποίμνη σου, η των πραγμάτων αλήθεια· διά τούτο εκτήσω τη ταπεινώσει
τα υψηλά, τη πτωχεία τα πλούσια. Πάτερ Ιεράρχα Νικόλαε, πρέσβευε Χριστώ
τω Θεώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών.
Ρωτάει ενας κύριος τον Γέροντα της Μονης: -Πάτερ,πως να προσεύχομαι; -Τι ρωτάς ευλογημένε; Δηλαδή άμα είναι να φας εναν γύρο με τζατζίκι, ή μια τούρτα, θα με ρωτήσεις πως θα την φας;Βάλε την καρδιά σου μπροστά και ακόλουθα.
Άλλη μια μεσόκοπη κυρια τότε, ρωτά τον Ηγούμενο. Και εμείς Γέροντα κάθε πότε πρέπει να εξομολογούμαστε; -Εεε όποτε βγαίνει η ρίζα απο τα μαλλιά και θέλει βάψιμο ,τότε ας ποτίζετε και τις ρίζες της ψυχής με την Αγία Εξομολογηση.
Δυστυχώς
,ενώ για τα εφήμερα γινόμαστε πρόθυμοι, για τα πνευματικά είμαστε
αδιάφοροι σε σημείο να απορούμε και να ρωτάμε για τα αυτονόητα.
Αν δεν θέλουμε να μας στεναχωρήσουν, ας μην στεναχωρήσουμε τον άλλο εμείς πρώτοι,
αν θέλουμε να μας κατανοήσουνε σε αυτό που πρεσβεύουμε, ας
κατανοήσουμε τους άλλους πρώτοι, αν θέλουμε να μας σέβονται, ας
σεβαστούμε εμείς τους άλλους πρώτα,
Aν θέλουμε να μην μας κρίνουν, ας μην κρίνουμε εμείς τους άλλους πρώτα, αν θέλουμε να μας φροντίζουν, ας φροντίζουμε εμείς τους άλλους πρώτα, αν θέλουμε να μας νοιάζονται, ας νοιαζόμαστε εμείς πρώτα για τους άλλους,
αν θέλουμε καλούς γονείς, ας είμαστε εμείς πρώτα καλά παιδιά, αν θέλουμε καλά παιδιά, ας είμαστε εμείς πρώτα καλοί γονείς, αν θέλουμε να έχουμε φίλους, ας είμαστε εμείς πρώτα φίλοι,
αν θέλουμε να έχουμε καλούς συντρόφους, ας είμαστε εμείς πρώτα εμείς καλοί σύντροφοι, αν θέλουμε καλούς συναδέλφους, ας είμαστε εμείς πρώτα καλοί συνάδελφοι, αν θέλουμε ο ερωτικός μας σύντροφος να μας σέβεται, ας τον σεβαστούμε εμείς πρώτα.
αν θέλουμε ο ερωτικός μας σύντροφος να μας είναι πιστός, ας είμαστε πιστοί εμείς πρώτα. αν θέλουμε να μην μας θυμώνουν οι άλλοι, ας μην θυμώνουμε εμείς πρώτα με τους άλλους,
αν θέλουμε να μας συγχωρούνε, ας ζητάμε εμείς πρώτοι συγγνώμη, αν θέλουμε να μας χαμογελάνε, ας χαμογελάμε εμείς πρώτοι, αν θέλουμε να μας αγαπάνε, ας αγαπάμε εμείς πρώτοι…
Γι’ αυτό, “Θου Κύριε, φυλακή τω στόματί μου …”
Να μην πω, η γράψω αυτή τη λέξη, γιατί πληγώνει. Να μην υπενθυμίζω εκείνο το γεγονός, γιατί στεναχωρεί. Να μην μιλήσω απότομα, γιατί θα μετανιώσω. Να μην πω κακό για τον άλλο, γιατί είναι κουτσομπολιό.
Να μην διακόψω τον άλλο, όταν μιλάει, γιατί είναι αγενές. Να μην πω αυτό το αστείο, γιατί είναι χυδαίο. Να μην πετιέμαι σαν τον κόρακα, γιατί αυτό λέγεται προπέτεια. Να μη φλυαρώ, γιατί αυτό δείχνει ελαφρότητα.
Να μη μεταφέρω μια ανεξέλεγκτη πληροφορία, γιατί υπάρχει φόβος να μην είναι αληθινή και οι άλλοι να την πιστέψουν. Να μη χρησιμοποιώ υπονοούμενα, γιατί αυτό δεν είναι ευθύ. Να μη μιλάω, και να μην γράφω όταν είμαι θυμωμένος, γιατί θα μετανιώσω για όσα πω. Να φροντίζω να μιλάω και να γράφω, όταν πρέπει και όσο πρέπει.
Να λέω εύκολα κάτι καλό για τον άλλο. Να δικαιολογώ κάπως τους διπλανούς μου στο φταίξιμό τους. Να βρίσκω πάντα ένα ενισχυτικό λόγο για τους μειονεκτικούς, αδύναμους, τους πονεμένους. Να προσπαθώ να μιλάω, και να γράφω ευγενικά σε όλους.
Να κάνω ότι μπορώ για να δημιουργώ ευχάριστη ατμόσφαιρα. Να μιλάω με ειλικρίνεια, καθαρά, σταράτα, αθόρυβα. Να αγωνιστώ να ακούω περισσότερο και να μιλάω και να γράφω λιγότερο. Να μην πω αυτή τη λέξη η λόγο, η να μην γράψω κάτι, γιατί ότι λέμε και γράφουμε δεν μπορούμε να το πάρουμε πίσω.
Να προσπαθώ να μιλάω και με τη σιωπή μου. Και όχι με τα γραπτά μου. Να εκφράζομαι πάντοτε με γλυκύτητα, με μετριοφροσύνη, με σύνεση, με αγάπη. Ποτέ με θυμό, με νεύρα, με φθόνο, με φιληδονία, με εξουσιαστικότητα, με αυτό δικαίωση. Με το λόγο και την γραφή, άλλες φορές χτίζουμε γέφυρες, και άλλες φορές τις γκρεμίζουμε.
Να σκέφτεσαι με Αγάπη, να μιλάς με Αγάπη, να βλέπεις με
Αγάπη, να αισθάνεσαι με Αγάπη, να ενεργείς με Αγάπη προς όλα όσα σε
περιβάλλουν, σε οποιοδήποτε βασίλειο της δημιουργίας και αν ανήκουν.