«Παιδί μου, μην περιφρονείς τη διαπαιδαγώγηση του Κυρίου, και μη χάνεις το θάρρος σου όταν ελέγχεσαι απ’ αυτόν».
Η Κυριακή της Ορθοδοξίας συμπίπτει φέτος με την εορτή των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, αυτών που έδωσαν τη ζωή τους για την πίστη στον Χριστό στην παγωμένη λίμνη της Σεβαστείας στην βόρεια Μικρά Ασία, πεθαίνοντας από το κρύο και από την κακία των ειδωλολατρών στις αρχές του 4ου αιώνα μ. Χ. Και είναι όμορφο να βλέπει κάποιος, ιδίως στους καιρούς μας, ότι η Ορθοδοξία δεν είναι θεωρία και λόγια, αλλά έμπρακτη απόδειξη της πίστης στον Χριστό, η αλήθεια που φθάνει και έως θανάτου, όχι των άλλων, ως γίνεται με φανατισμούς, αλλά του πιστού, ο οποίος προτιμά να απαρνηθεί τον εαυτό και τη ζωή του, παρά να αρνηθεί τον Χριστό.
Μια τέτοια πίστη χρειάζεται παιδεία πνευματική. Γι’ αυτό και ο απόστολος Παύλος, γράφοντας στους εξ Εβραίων χριστιανούς, τους υπενθυμίζει έναν λόγο της Παλαιάς Διαθήκης, από το βιβλίο των «Παροιμιών» (3,11): «υιέ μου, μη ολιγώρει παιδείας Κυρίου, μηδέ εκλύου υπ’ αυτού ελεγχόμενος». Η διαπαιδαγώγηση του Κυρίου στον άνθρωπο είναι παίδεμα, με την έννοια ότι ο Θεός δεν δίνει στον άνθρωπο άνεση, αγαθά, αφρόντιστο βίο, χαλαρότητα, αλλά προκλήσεις τις οποίες καλείται να μάθει να αντιμετωπίζει. Σταυρός είναι η οδός του Κυρίου και την ίδια στιγμή έλεγχος συνεχής διά της συνειδήσεως. Καλούμαστε οι άνθρωποι να γνωρίζουμε ποιο είναι το θέλημα του Θεού, όπως αυτό αποτυπώνεται στο Ευαγγέλιο και στη ζωή της Εκκλησίας, και να ακούμε τη συνείδησή μας, η οποία μας επισημαίνει την απόστασή μας από αυτό, όταν εμείς προχωρούμε σύμφωνα με το σαρκικό φρόνημα, τα πάθη μας και τις επιθυμίες μας.
Αυτή η παιδεία προϋποθέτει ανατροπή της σχέσης ανταμοιβής, με την οποία θα θέλαμε να μας αντιμετωπίζει ο Θεός. Επειδή προσπαθούμε να πράξουμε κατά το θέλημά Του ή έτσι νομίζουμε, θεωρούμε ότι δικαιούμαστε όλα στη ζωή μας να μας έρχονται κατά το θέλημά μας και κατά τις επιθυμίες μας. Όμως η πλαδαρότητα και το ευχάριστο στην πραγματικότητα ενέχουν τον κίνδυνο να είμαστε μακριά από τον Θεό, διότι επαναπαυόμαστε και δεν είμαστε έτοιμοι να δώσουμε αγώνες. Και αυτοί έχουν σχέση με την ανάγκη να κοπιάσουμε για τον Θεό, να κοπιάσουμε για την αγάπη, να κοπιάσουμε για να είμαστε στην οδό της Εκκλησίας, ακόμη κι αν όλα μοιάζουν δύσκολα.
Η Ορθοδοξία είναι η πίστη του αληθινού κόπου και της αυταπάρνησης. Οι περισσότερες θρησκείες είναι απλές στις εντολές τους και ζητούνε να κάνουν τον άνθρωπο θεό ή να λειτουργήσει ο άνθρωπος στη λογική της ανταμοιβής του από τον ουρανό για ό,τι κάνει για την πίστη του. Η Ορθοδοξία δεν υπόσχεται στον άνθρωπο παρά σταυρό, ταφή και ανάσταση. Μόνο έτσι έρχεται η βασιλεία του Θεού. Ο σταυρός είναι η αυταπάρνηση, η άσκηση, η παραίτηση από την προτεραιότητα, κάποτε και αποκλειστικότητα του «εγώ». Η ταφή είναι η άρνησή μας να συσσχηματιστούμε με τον παλαιό άνθρωπο που υπάρχει εντός μας, δηλαδή με την επιθυμία εμείς να είμαστε η αρχή και το τέλος της ζωής μας και να έχουμε πάντα δίκιο σε ό,τι σκεφτόμαστε, σε ό,τι ζητούμε, σε ό,τι μας ευχαριστεί, ακόμη κι αν μας βλάπτει. Και η ανάσταση είναι η αγάπη που νικά τον θάνατο, ακολουθώντας τον πρωτότοκο των νεκρών Κύριό μας, που είναι η ανάσταση και η ζωή. Όλα αυτά όμως θέλουν ανθρώπους με πίστη, που αποδέχονται κάθε παιδευτικό γεγονός της ζωής με την ωριμότητα εκείνου που εμπιστεύεται τον Θεό, ακόμη κι αν αυτό δεν είναι ευχάριστο.
Η Ορθοδοξία είναι η απόφασή μας να μην ολιγωρήσουμε μπροστά στην διαπαιδαγώγηση του Κυρίου. Είναι μια μαρτυρία ζωής και ένα μαρτύριο να μην αφήνουμε το θέλημά μας να μας κυβερνά, αλλά το θέλημα του Θεού. Κάποτε αυτό το μαρτύριο γίνεται και σωματικό. Όμως, όπως βλέπουμε και στο συναξάρι των Αγίων Τεσσαράκοντα, δεν ήταν μόνοι τους. Ο Χριστός είναι παρών στη ζωή εκείνων που Τον αποδέχονται, εκείνων που δεν φοβούνται να αφοσιωθούν σ’ Αυτόν, εκείνων που βλέπουν πίσω από τα γεγονότα της ζωής την ανάγκη να σπουδάσουμε τη δίψα για Θεό, για αλήθεια, για αγάπη και ανάσταση, ιδίως εκεί όπου όλα μοιάζουν δυσκόλως ερμηνεύσιμα, γιατί ο Θεός αφήνει να συμβούν.
Ο δρόμος της Ορθοδοξίας περνά μέσα από την Εκκλησία, χωρίς να εγκλωβίζεται στην ατομικότητά μας. Στην Εκκλησία συναντιόμαστε με τον Θεό και τον συνάνθρωπό και ξεκινούμε κάθε στιγμή από την αρχή. Στον δρόμο αυτό οι πρεσβείες των Αγίων μάς ενισχύουν και μάς επαναφέρουν εκεί όπου η αγάπη, ακόμη κι αν φαίνεται μάταιη, δεν χάνεται. Εκεί όπου ο χρόνος μπορεί να μοιάζει ότι καταπίνει τον δίκαιο και τον αληθινό και τον αγωνιζόμενο, αλλά η ανάσταση μάς περιμένει. Ας είμαστε ευγνώμονες προς τον Χριστό, την Εκκλησία, τους Αγίους και ας διαφυλάξουμε το σταυροαναστάσιμο ήθος της Ορθοδοξίας εντός μας και μέχρι τέλους.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
