Οι άνθρωποι των καιρών μας έχουμε σκληρύνει καρδιακά. Δεν είναι μόνο ο
ατομοκεντρισμός ο οποίος μας κάνει να σκεφτόμαστε με γνώμονα το «εγώ»
μας. Δεν είναι πάλι μόνο τα τεχνολογικά μέσα, τα οποία και μας
εξυπηρετούν και μας δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι όλος ο κόσμος
περιστρέφεται γύρω από την εικόνα μας. Είναι και το ότι έχουμε χάσει
την δίψα για σωτηρία, είτε διότι δεν πιστεύουμε στον Θεό και έχουμε
ορίσει ως το πέρας της ύπαρξής μας τον θάνατο, είτε διότι δεν πιστεύουμε
ότι υπάρχουν εμπόδια στην πορεία μας προς τον Θεό και την αιώνια ζωή
κοντά Του, δεν πιστεύουμε δηλαδή ότι αμαρτάνουμε, ότι χρειαζόμαστε
ανακαίνιση της ύπαρξής μας, μετάνοια, αλλαγή πορείας. Δεν πιστεύουμε
ότι υπάρχουν εντός μας υποστρώματα παθών, τα οποία μας οδηγούν και σε
σκέψεις και σε πράξεις και σε σύνολη στάση ζωής διά των οποίων η
κοινωνία με τον Θεό δεν είναι εφικτή. Το κυριότερο όμως είναι ότι έχουμε
πάψει να κατανοούμε την ανάγκη μετοχής μας στην Εκκλησία και στην ζωή
της, δεν θεωρούμε ότι δεν έχει νόημα μια ζωή στην οποία δεν είμαστε
ενεργά μέλη του σώματος του Χριστού, αλλά έχουμε μετατρέψει την
εκκλησιαστική ζωή σε συνήθεια εορταστική, παράδοση, πιστή εφαρμογή
διατυπώσεων, αλλαγή εξωτερικής συμπεριφοράς και καλές πράξεις, χωρίς
όμως να ζούμε τον τρόπο της ανακαίνισης της ύπαρξής μας και μιας
συνεχούς αναγέννησης εν Πνεύματι Αγίω. Γι’ αυτό και η καρδιά μας
σκληραίνει έτι περισσότερο. Διότι αν δεν γεννιόμαστε πάλιν και πολλάκις,
πώς να μπορέσουμε να γίνουμε ένα με Θεό και συνάνθρωπο πραγματικά;
Η Εκκλησία, μέσα από τις μεγάλες Δεσποτικές εορτές δεν παύει να
μας υπενθυμίζει αυτόν τον δρόμο και αυτόν τον τρόπο. Για παράδειγμα,
καθώς εορτάζουμε τα άγια Θεοφάνια του Σωτήρος Χριστού διαβάζουμε στο
αποστολικό ανάγνωσμα της εορτής: «κατά τον αυτού έλεον έσωσεν ημάς
διά λουτρού παλιγγενεσίας και ανακαινώσεως Πνεύματος Αγίου, ου εξέχεεν
εφ’ ημάς πλουσίως διά Ιησού Χριστού του σωτήρος ημών, ίνα δικαιωθέντες
τη εκείνου χάριτι κληρονόμοι γενώμεθα κατ’ ελπίδα ζωής αιωνίου» (Τίτ. 3,
5-7). «Μας έσωσε ο Θεός με το βάπτισμα της αναγέννησης και της
ανανέωσης που χαρίζει το Άγιο Πνεύμα, που το σκόρπισε πλούσια πάνω μας
διά του Ιησού Χριστού του σωτήρα μας, για να δικαιωθούμε με την δική Του
χάρη και να κληρονομήσουμε την αιώνια ζωή, που την προσδοκούμε». Δι’
αυτών των λόγων μας υπενθυμίζει ότι η σχέση μας με τον Θεό δεν
στηρίζεται στις δικές μας ικανότητες ή στα καλά μας έργα. Αν συνέβαινε
κάτι τέτοιο, δεν θα χρειαζόταν η ενανθρώπιση του Χριστού και θα ήταν
αρκετή μία ανθρωπιστική διάσταση στην ζωή μας, όπως ο πολιτισμός μας
επικαλείται σήμερα. Όμως Θεό δεν θα βλέπαμε και ο θάνατος θα μας
κατάπινε, ενώ όσο κι αν προσπαθήσει κανείς, η ανθρώπινη ύπαρξη έχει μέσα
της αντιστάσεις που ονομάζονται «θελήματα» και οι οποίες μας
ταλαιπωρούν και μας κάνουν να στρεφόμαστε περισσότερο προς το δικό μας
όφελος και όχι προς την αγάπη που αγκαλιάζει δοτικά και θυσιαστικά τους
πάντες.
Γι’ αυτό και η Εκκλησία μας υπενθυμίζει το μυστήριο της σωτηρίας
μας, όπως αυτό βιώνεται μέσα από την σχέση με τον Χριστό, τον Σωτήρα
μας. Το μυστήριο είναι βάπτισμα παλιγγενεσίας και ανακαινώσεως.
Παλιγγενεσία είναι μία καινούργια ύπαρξη. Ένα ξαναγέννημα του ανθρώπου
μέσα από μία επιπλέον προοπτική: αυτή της κοινωνίας με τον Χριστό, που
σημαίνει την γνωριμία του με τον Θεό και την αναγνώριση του Θεού από τον
άνθρωπο. Γιατί το βάπτισμα καθαρίζει τα μάτια του σώματος και της
ψυχής, δηλαδή ολόκληρη την ύπαρξη, όχι μόνο υλικά ή εξωτερικά όπως με το
νερό, αλλά και πνευματικά, δηλαδή γεννά τις προϋποθέσεις ο άνθρωπος να
αναγνωρίσει τη καταγωγή του από τον Θεό και την πορεία του προς Αυτόν.
Να αναζητεί τον Θεό παντού, στον κόσμο, στον συνάνθρωπο, στον εαυτό του,
και να κατέχει εντός του τα κλειδιά με τα οποία μπορεί να ξεκλειδώσει
το μυστήριο της σωτηρίας και αιωνιότητας: την πίστη και την αγάπη. Η
παλιγγενεσία γίνεται στην ζωή της Εκκλησίας, διότι μόνο σ’ αυτήν υπάρχει
το Άγιο Πνεύμα. Και Εκκλησία δεν είναι μόνο οι ναοί, οι θεσμοί, τα
πρόσωπα, τα τυπικά, οι παραδόσεις, ούτε καν το τυπικό μέρος των
μυστηρίων, αλλά η ζωή που ξεκινά από αυτά. Χωρίς Άγιο Πνεύμα τα πάντα
είναι θρησκεία, δηλαδή ένα σύστημα πίστης και λατρείας σε κάποιον θεό,
το οποίο όμως εγκλωβίζεται στον παρόντα αιώνα και χρόνο, διότι είναι
ιδέα και κανόνες, όχι όμως κοινωνία με τον Αποκαλυφθέντα και μόνο
αληθινό Θεό.
Το μυστήριο όμως είναι και ανακαινωτικό. Τελείται άπαξ στην ζωή
του ανθρώπου, και μάλιστα ο άνθρωπος λαμβάνει ως σφραγίδας δωρεάς
Πνεύματος Αγίου το χρίσμα κατά την βάπτισή του. Το μυστήριο όμως
επαναλαμβάνεται ως προς την δύναμή του και ανανεώνεται κάθε φορά που ο
άνθρωπος συμμετέχει ενεργά στην ζωή της Εκκλησίας. Όταν καταθέτει την
επιθυμία του να κοινωνεί τον Θεό και να βλέπει τον συνάνθρωπο στο
μυστήριο της Ευχαριστίας. Όταν καταθέτει την επιθυμία του οι αμαρτίες
του να μην είναι εμπόδιο στην αγάπη στο μυστήριο της μετανοίας και
εξομολογήσεως. Όταν ενώνει την ζωή του με τον όμοιο με αυτόν βοηθό του
στο μυστήριο του γάμου. Όταν αποφασίζει να διακονήσει τους συνανθρώπους
του είτε λαμβάνοντας το ιερατικό υπούργημα είτε μέσα από το μυστήριο της
αγάπης, κάθε φορά δηλαδή που συγχωρεί προσφέρει, μοιράζεται τα
χαρίσματά του, δεν νικιέται από την εμπάθεια στις σχέσεις του με τους
άλλους. Όταν στις δοκιμασίες, τον πόνο και την φθορά, ζητά την χάρη του
Αγίου Πνεύματος διά του μυστηρίου του ευχελαίου, για να πάρει και να
δώσει ελπίδα και κουράγιο. Όταν κάθε στιγμή της ζωής του έχει ως αρχή
και σκοπό την πορεία σύμφωνα με το Ευαγγέλιο.
Γι’ αυτό και η γιορτή εκτός της Εκκλησίας δεν έχει νόημα. Γι’ αυτό
και η ζωή εκτός της Εκκλησίας είναι φτωχή. Διότι ο άνθρωπος ζει με τον
πλησίον του και ζει με τον Θεό και αυτό αποτυπώνεται στο σώμα του
Χριστού. Και αυτή η ζωή νικά τον θάνατο, διότι η παρουσία του Θεού δεν
σταματά στον χρόνο, αλλά τον υπερβαίνει. Και όλα αυτά τα ζούμε και τα
αισθανόμαστε ως βάση της πορείας μας σπουδάζοντας την Θεοφάνεια του
τριαδικού Θεού στον Ιορδάνη ποταμό, στην φωνή του Πατρός, στο βάπτισμα
του Υιού, στην παρουσία του Αγίου Πνεύματος «εν είδει περιστεράς» , στην
μαρτυρία της Εκκλησίας.
Αυτήν την Θεοφάνεια ας ζούμε στην δική μας πορεία, εντός της
Εκκλησίας! Για να έχει κάθε γιορτή νόημα παλιγγενεσίας και ανακαινώσεως,
επίγνωση ότι κληθήκαμε να μην παραμείνουμε στον χρόνο αυτού του κόσμου
μόνο, αλλά να εμπιστευθούμε τα πάντα, ακόμη και τα πάθη και τα θελήματά
μας σ’ Αυτόν που μας ανακαινίζει και μας λυτρώνει επειδή μας Αγαπά!
Χρόνια πολλά κι ευλογημένα!
