ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ(ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ)

Ἡ σημερινή Κυριακή τῶν Ἁγίων Πάντων ἀποτελεῖ τήν τελευταία Κυριακή τοῦ Πεντηκοσταρίου, μέ τήν ὁποία κλείνει ὁ κύκλος τῶν κινητῶν ἑορτῶν μέ κέντρο τό Πάσχα.

Ταυτόχρονα ἡ σημερινή ἑορτή ἀφιερώνεται σέ ὅλους τούς Ἁγίους. Ἕνας ἑορτασμός ἀρχικά γιά ὅλους τούς Mάρτυρες, ὁ ὁποῖος προϊόντος τοῦ χρόνου συμπεριέλαβε καὶ ὅλους τούς Ἁγίους, καθώς Ὅλοι τους, μέ τήν ζωή, τήν διδασκαλία ἤ τό μαρτύριο τους ἔδωσαν τήν μαρτυρία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἔχουμε πολλούς Ἁγίους, γνωστούς καί φανερούς, ἀλλά καί ἀγνώστους καί ἀφανεῖς, τῶν ὁποίων οὔτε τά ὀνόματα γνωρίζουμε, οὔτε ἔχουμε στοιχεῖα γιά τήν ζωή τους. Γιά τόν λόγο αὐτό σήμερα ἑορτάζουν καί ὅλοι ἐκεῖνοι, πού φέρουν ὀνόματα, πού δέν ἔχουν κάποιον γνωστό ἑορταζόμενο Ἅγιο.

Ὅλοι οἱ Ἅγιοι φανερώνουν τόν τρόπο, μέ τόν ὁποῖο τό Ἅγιο Πνεῦμα καθιστᾶ τήν Ἐκκλησία Σῶμα Χριστοῦ. Ἄν τὸ Πάσχα ἀποτελεῖ τὸ ἔαρ, τὴν ἄνοιξη τῆς σωτηρίας καὶ τῆς βεβαίας ἐλπίδας, ποὺ δωρίζει ο ἀναστημένος Χριστός στὸν κόσμο, ἡ σημερινή ἑορτὴ σηματοδοτεῖ τήν πνευματική καρποφορία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μὲ τὴν ἀνάδειξη τῶν Ἁγίων στοὺς αἰῶνες. Εἶναι αὐτοὶ ποὺ καθιστοῦν ὀφθαλμοφανῆ τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ, πάνω στόν κόσμο καί ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους. Αὐτοί ποὺ εὐεργετικὰ παρατείνουν μὲ τήν ἄσκησή τους  τὴν παρουσία τοῦ Χριστοῦ στήν ἱστορία. Εἶναι γνωστή ἡ προφητεία τοῦ Ἠσαΐα, ἡ ὁποία διαβάζεται στίς μνῆμες τῶν μαρτύρων (βλ. Ἠσ. ΜΓ 10-14). Σέ αὐτήν ξεκάθαρα ἐπισημαίνεται, ὅτι ὁ Θεός δίδει τήν μαρτυρία του μέσα ἀπό τούς Ἁγίους Μάρτυρες κι ἐκεῖνοι μέ τή σειρά τους καθιστοῦν ζῶσα τήν παρουσία Του ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους. Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος μάλιστα στήν Ἀποκάλυψη περιγράφει μέ γλαφυρότητα τό πλῆθος τῶν ψυχῶν τῶν μαρτύρων, πού βρίσκονται κάτω ἀπό τό οὐράνιο θυσιαστήριο καί περιμένουν τήν δικαίωσή τους, γιά τήν μαρτυρία πού ἔδωσαν, ὁμολογώντας μέ τήν θυσία τους τήν πίστη τους στόν Χριστό. (βλ. Ἀποκ. ς΄ 9-10)

Ἡ σημερινή ἑορτή τῶν ἁγίων Πάντων ἦταν ἐκ τῶν πλέον ἀγαπημένων ἑορτῶν τῶν Ἁγίων Κολλυβάδων Πατέρων, ὅπως μποροῦμε νά καταλάβουμε ἀπό τήν ἐνασχόλησή τους μέ αὐτήν, μέχρι μάλιστα τῶν ἡμερῶν μας ἀπό τούς διαδόχους τους. Ὁ Νάξιος Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης ἐμπλούτισε τήν ἀσματική Ἀκολουθία τῶν Ἁγίων Παντων καί συνέγραψε ἕνα ὄμορφο ἀπολυτίκιο. Τά ἁγιογραφικά ἐργαστήρια τῶν Μοναστηριῶν τους ἱστόρησαν ὡραῖες εἰκόνες τῶν ἁγίων Πάντων καί πολλά παρεκκλήσια ἀνεγέρθηκαν πρός τιμήν τους, ὅπως στήν κορυφή τῆς Πάρου ἀπό τόν ὅσιο Γέροντα Φιλόθεο Ζερβᾶκο.

Εἰρήσθω ἐν παρόδῳ, πώς οἱ Ἅγιοι Κολλυβάδες Πατέρες ἦταν ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι στά μέσα τοῦ 18^ου αἰῶνος ἐπέλεξαν νά ἀποχωρήσουν ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος ἐξαιτίας τῆς φιλονεικίας, πού ξέσπασε γιά τό ἄν θά ἔπρεπε τά μνημόσυνα  νά τελοῦνται μόνο τό Σάββατο ἤ καί τήν Κυριακή. Μέ ἀφορμή αὐτήν τήν ἔριδα καί ἀρνούμενοι νά νεκρολογοῦν τήν ἡμέρα τῆς Κυριακῆς, ὡς κατ’ ἐξοχήν ἡμέρας ἀνάστάσιμης χαρᾶς, ἀνανέωσαν καί διεφύλαξαν τήν Ὀρθόδοξη Παράδοση, τήν ὁποία καί μεταλαμπάδευσαν σέ ὅλο τό ὑπόδουλο Γένος, καθώς φεύγοντας ἀπό τόν Ἅγιον Ὄρος ἐγκαταστάθηκαν κυρίως στά Νησιά μας.

 Ἐμψύχωσαν τούς ὑπόδουλους Χριστιανούς χρησιμοποιώντας τίς ἀνεξάντλητες καί σωστικές δυνάμεις τῆς ὀρθόδοξης λατρείας καί πνευματικότητας, πού ἀνέδειξαν τούς Ἁγίους κάθε ἐποχῆς. Ἀνήγειραν Ναούς καί Μοναστήρια, τά ὁποῖα κατέστησαν κέντρα Ὀρθόδοξης πνευματικότητας. Προέβαλαν ἐναγωνίως ἀνάμεσα στ’ ἄλλα τή συχνή θεία Μετάληψη, τήν τιμή τῆς Κυριακῆς, ὡς κατ’ ἐξοχήν ἡμέρας Ἐκκλησιασμοῦ καί θείας Κοινωνίας, μαζί μέ τήν ἀδιάλειπτη προσευχή, καταρτίζοντας ἔτσι ἕνα πνευματικό τρίπτυχο, πού ὄφειλε νά τηρεῖ ὁ κάθε πιστός Χριστιανός. Προώθησαν τή μελέτη τῶν πατερικῶν, ἀσκητικῶν καί νηπτικῶν κειμένων, τά ὁποῖα ἐξέδωσαν πρός ὠφέλειαν τῶν πιστῶν μέ πολλούς κόπους καί θυσίες. Ἔδωσαν ἔμφαση στήν ἄθληση τῶν Νεομαρτύρων τῆς Τουρκοκρατίας καί ἐξέδωσαν πρός τιμήν τους Ἀκολουθίες.

Μέ τόν τρόπο αὐτό οἱ ὑποδουλοι Ἕλληνες πῆραν θάρρος, ἄρχισαν νά ἐκκλησιάζωνται περισσότερο, νά προσεύχωνται καλύτερα, νά διδάσκωνται τήν χριστιανική πίστη καί ζωή μέσα ἀπό τά ἱερά συναξάρια. Κατά συνέπειαν ξεκίνησαν νά ἀντιπαραβάλωνται μέ τούς Ἁγίους καί τούς μιμοῦνται, νά ἐξομολογοῦνται τίς ἁμαρτίες τους καί νά μετέχουν συνειδητά τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων, δημιουργώντας καί μεταξύ τους ἕνα εὐγενῆ ἀνταγωνισμό.  Ζοῦσαν «ὡς πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων» κατά τόν λόγο τοῦ Κυρίου, ἀλλ’ ὅμως βίωναν τήν ἐλευθερία Χριστοῦ καί ἔτσι πέτυχαν τήν ἀπελευθέρωσή τους ἀπό τήν Ὀθωμανική σκλαβιά. Καί τό σπουδαιότερο εἶναι πώς ἀντάλλαξαν τήν ἐφήμερη ζωή πάνω στή γῆ μέ τήν αἰώνια μακαριότητα τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν.

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Στή σύγχρονη ἐποχή ὅλα δείχνουν πώς μᾶλλον ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό μιά τέτοια πνευματική ἀνανέωση στήν πίστη καί τήν ζωή μας, ὅπως τότε ἐπιχειρήθηκε ἀπό τούς ἁγίους Κολλυβᾶδες. Καί στά Νησιά μας εὐτυχῶς ἔχουμε ἀκόμη ζῶσα αὐτήν τήν παράδοση. Ἡ Ἐκκλησία μας ὡς σῶμα τοῦ Χριστοῦ δέν εἶναι μουσειακό ἔκθεμα, ὅπως τήν ἀντιμετωπίζουν κάποιοι. Εἶναι κοινωνία Ἁγίων, δηλαδή σχέση μέ τόν κατ’ ἐξοχήν καί στήν ἀπόλυτη ἔννοια Ἅγιο, πού εἶναι ὁ Θεός. Ἡ Ἁγιότητα εἶναι ὁ σκοπός τῆς ζωῆς μας.  Ὅμως δέν ἐπιτυγχάνεται μέ τίς ἐπιταγές τοῦ κόσμου, ὅπως τίς θεωρεῖ ἡ σύγχρονη κοινωνία μας. Σ’ ἐμᾶς ὁ Θεός χαρίζει τήν Ἁγιότητα ὡς δωρεά. Ἡ ἁγιότητα λοιπόν ἑνός ἑκάστου πηγάζει ἀπό τήν σχέση του μέ τόν Θεό. Ὅλοι οἱ Ἅγιοι διεφύλαξαν τήν σχέση μέ τόν Θεό, ὡς τόν πολύτιμο θησαυρό τῆς ζωῆς τους. Δέν ἔβαλαν τίποτε πάνω ἀπό τόν Θεό στή ζωή τους. Καί ὅ,τι ἐρχόταν σέ ἀντίθεση μέ αὐτήν τήν φροντίδα, τό ἀπέρριπταν, γιά νά μήν χάσουν τήν κοινωνία μέ τόν Θεό, ἀκόμη κι ὅταν  τούς ἀπειλοῦσαν ἤ τούς ἔταζαν πλούτη καί ἀξιώματα.

Δυστυχῶς ἐμεῖς μάθαμε νά ἀξιολογοῦμε τή ζωή μας πιό πολύ μέ τά κριτήρια τοῦ κόσμου, παρά μέ τά κριτήρια τοῦ Θεοῦ. Πόσοι ἀλήθεια λένε: «Τί θά πεῖ ὁ κόσμος;» Πότε ὅμως ἀναρωτήθηκε κάποιος: «Τί θά πεῖ ὁ Θεός;» Ἀκόμη κι αὐτή τήν σχέση μας μέ τόν Θεό μέσα ἀπό τή λατρευτική ζωή τῆς Ἐκκλησίας τήν «κόβουμε καί τήν ράβουμε στά μέτρα μας» πολλές φορές κατά τήν λαϊκή ἔκφραση. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κροστάνδης, λέει: «Μήν πτοεῖσαι ἀπό τό τί λένε οἱ ἄνθρωποι γιά σένα, αὐτός εἶναι διαβολικός φόβος. Συλλογίσου τί ὁ Θεός λέει γιά σένα, τί οἱ Ἄγγελοι καί οἱ Ἅγιοι λένε γιά σένα» Γι’αὐτό μᾶς χρειάζεται νά ἐντρυφήσουμε στή ζωή καί τήν πολιτεία τῶν Ἁγίων καί νά βγάλουμε χρήσιμα συμπεράσματα γιά τήν δική μας διαγωγή. Ὁ ἄρτι ἀναδειχθείς Ὅσιος Γέροντας Ἰωσήφ ὁ Ἡσυχαστής, πού καταγόταν ἀπό τίς Λεῦκες τῆς Πάρου, ἔλεγε, πώς οἱ Ἅγιοι εἶναι ἕνα καθρέφτης γιά νά βλέπουμε τίς ἐλλείψεις καί τίς ἀδυναμίες μας καί νά ἀγωνιζόμαστε στό δρόμο τῆς ἀρετῆς. 

Ἀκολουθώντας τό παράδειγμα τῶν Ἁγίων μας, νά δίνουμε τήν μαρτυρία μας, μέ μόνο στόχο νά ἀρέσουμε στόν Χριστό καί μόνο σκοπό νά ζοῦμε αἰωνίως μαζί Του. Καί τοῦτο μέ ὁποιοδήποτε τίμημα, ἀδιαφορώντας γιά τίς «προσφορές» ἤ τίς ἀπειλές τοῦ κόσμου, ποθώντας μιά θέση, ἐκεῖ κάτω ἀπό τό θυσιαστήριο τοῦ Οὐρανοῦ μαζί μέ ὅλους ἐκείνους, πού ἔδωσαν τήν μαρτυρία τους γιά τόν Χριστό, πού, ἄν καί μᾶς πρόλαβαν, μᾶς περιμένουν. (βλ. Ἑβρ. ια΄ 40) Ἀμήν.