Κάθε περίοδος του χρόνου που καταλήγει σε μια μεγάλη γιορτή για την Εκκλησία είναι ευκαιρία νηστείας. Η νηστεία περιλαμβάνει την αλλαγή του διατροφικού κανόνα, μολονότι στους καιρούς μας οι vegeterian και vegan τροφές έχουν προσδώσει στη νηστεία τον χαρακτήρα της αφθονίας της τροφής. Μπορεί να μην είναι ίσως η πιο νόστιμη, υπάρχει όμως σε ποικιλία και ποσότητα. Γι’ αυτό και αρκετοί πιστοί αισθάνονται ότι η νηστεία σήμερα είναι μία πολύ πιο εύκολη υπόθεση σε σχέση με το παρελθόν.
Δεν είναι όμως μόνο αυτή η θεώρηση της νηστείας επαρκής. Η νηστεία έχει μέσα της τον χαρακτήρα της πείνας. Η πείνα δεν σχετίζεται μόνο με τρόφιμα τα οποία έχουν νοστιμιά, θρεπτικότητα, γίνονται έκφραση της αφθονίας και του καταναλωτισμού του καιρού μας. Η νηστεία έχει να κάνει και με τη στέρηση, αλλά, κυρίως, με την εύρεση ενός αισθήματος πείνας για νόημα. Πείνας να φύγουν οι αμαρτίες του ανθρώπου από το προσκήνιο και να έρθουν στην καρδιά μας η πίστη στον Θεό, η σχέση μαζί Του και η αγάπη. Αυτή η πείνα λείπει συχνά από την απόφασή μας να νηστέψουμε. Ακολουθούμε τη συνήθεια, την ανάγκη της διατροφικής αποτοξίνωσης, χωρίς όμως να νιώθουμε την ψυχή μας να λαχταρά μιαν άλλη πορεία.
Η νηστεία, σύμφωνα με τον ασκητικό λόγο, όταν συνοδεύεται από την πείνα για αλήθεια, νόημα, αγάπη, Θεό μάς κάνει να συνειδητοποιήσουμε ότι έχουμε εχθρούς που δεν τους νιώθουμε. Αυτοί έχουν να κάνουν με το πνεύμα του κακού και την έκφρασή του στον κόσμο. Είναι ο μέσα κόσμος μας, ο οποίος ζητά αυτοδικαίωση, δόξα, απόλαυση χωρίς να δώσει, να θυσιάσει, να στερηθεί. Χωρίς να παλέψει να γίνει «εμείς». Είναι ένας πολιτισμός, ο οποίος μένει στο σήμερα και στις στιγμές του, σε έναν βομβαρδισμό πληροφορίας και, ταυτόχρονα, κατάκρισης. Ούτε οι δαίμονες πλάστηκαν δαίμονες, ούτε ο εαυτός μας είναι κακός από τη φύση του, ούτε ο πολιτισμός είναι καταστροφικός. Χωρίς Θεό όμως, χωρίς αγάπη και ταπείνωση, όλα διαβάλλονται, αλλοιώνονται, λειτουργούν στην προοπτική του «εγώ και μόνον εγώ».
Γι’ αυτό και η νηστεία, μαζί με την πείνα, όταν αποσκοπούν στο να νιώσουμε τις εξαρτήσεις μας, είτε αυτές είναι απ’ την τροφή είτε από την εικόνα είτε από ουσίες είτε από την επιθυμία για δόξα και δικαίωση, είτε από την ικανοποίηση του ποιοι είμαστε, είναι μεγάλη αλλαγή στη ζωή μας κι ας φαίνεται ότι κρατά για λίγο. Η νηστεία συνδυάζεται με τη γιορτή. Και η γιορτή που έχει μαζί της τής πίστης το κλειδί γίνεται αρχή για να ξαναβρούμε το ήθος της Εκκλησίας, της κοινότητας, του «μαζί». Νηστεύουμε όχι για να κοινωνήσουμε, αλλά επειδή κοινωνούμε. Νηστεύουμε όχι για να επιτελέσουμε ένα θρησκευτικό καθήκον, αλλά επειδή θέλουμε να γιορτάσουμε. Νηστεύουμε τελικά για να ξεκινήσουμε να παλεύουμε για την πείνα που αλλάζει τον κόσμο μας και, την ίδια στιγμή, και τον κόσμο των όσων βρίσκονται γύρω μας.
Όσο μπορούμε, ας ξαναβρούμε το νόημα της νηστείας, συνδυάζοντάς την με την πείνα. Κι αν δεν μπορούμε να φτάσουμε στο τέρμα, ας προσπαθήσουμε. Κάθε χρόνος, κάθε στιγμή είναι ένα λιθαράκι στο μονοπάτι της βασιλείας του Θεού, της αγάπης, της ζωής που χορταίνει Χριστό. Τον απόντα από τις γιορτές του καταναλωτικού κόσμου, αλλά παρόντα για πάντα στον χρόνο και στην υπέρβασή του.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
