Αφού
απολαύσαμε τη φιλοξενία του Κυρίου, η οποία πλουσιοπάροχα μας παρέχεται
με τη Γέννησή Του, προσκαλούμαστε τώρα να τον ακολουθήσομε στην πορεία
Του προς τον Ιορδάνη, για να λουστούμε στα αγιασμένα, με τη Βάπτιση,
νερά του. Εκεί εμφανίζεται ένας επίγειος άγγελος, όχι κατευθείαν εξ
ουρανού, αλλά, μεγαλωμένος και «ψημένος» στην Έρημο, με τις σκληρότατες
συνθήκες ζωής: ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος και Βαπτιστής.
Η φωνή του Προδρόμου
«Αρχή του ευαγγελίου Ιησού Χριστού». Ξεκίνημα
παρουσίασης του πιο σπουδαίου, του πιο χαρμόσυνου μηνύματος που
ακούστηκε ποτέ στη γη. Όχι, όμως, ως μια καλή, αλλά, αβέβαιη υπόσχεση
για μια απροσδιόριστη μελλοντική, μεταθανάτια κατάσταση-όπως, εσφαλμένα,
νομίζουν πολλοί. Αντιθέτως, πρόκειται για ένα νέο, άμεσο ξεκίνημα, από
«εδώ και τώρα», στην καθημερινή μας ζωή, από τούτη τη στιγμή.
Όπως συχνά παρατηρούμε, οι Ευαγγελιστές παραπέμπουν στους Προφήτες, οι
οποίοι, φωτισμένοι από το Άγιο Πνεύμα, είδαν και περιέγραψαν-πολλές
φορές με καταπληκτικές λεπτομέρειες- τα γεγονότα της Καινής Διαθήκης.
Έτσι, λοιπόν, μας προειδοποίησαν και για τον ερχομό και το έργο του
Προδρόμου. Θα είναι ο αγγελιοφόρος, «φωνή βοώντος εν τη ερήμω, ετοιμάσατε την οδόν Κυρίου, ευθείας ποιείτε τας τρίβους αυτού».
Πολλοί μεγάλοι σοφοί και δάσκαλοι εμφανίστηκαν στην ιστορία της
ανθρωπότητας, επιδιώκοντας να νουθετήσουν, να οδηγήσουν τους άλλους στην
υποτιθέμενη αλήθεια, στο αναζητούμενο φως. Μα, τούτος ο Κήρυκας δε
μοιάζει με κανέναν άλλο. Όχι πως δεν ασκητεύουν άνθρωποι μακριά από το
Χριστό. Το ζήτημα είναι, στο όνομα τίνος και γιατί εγκρατεύονται, τί
λένε και γιατί μιλούν. Αν «ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός», τότε
χρειάζεται πολλή προσοχή στα λόγια και τη δράση όλων των σοφών και
δασκάλων που ενεργούν χωρίς το Πνεύμα του Θεού.
Ιδού, λοιπόν, ο Πρόδρομος, τραχύς, ασκητικός, «πτηνό της Ερήμου»:
βροντοφωνάζει, όχι μόνο στην περιοχή του Ιορδάνη, αλλά και στις ερήμους
που κυριαρχούν στις καρδιές και τις κοινωνίες μας, να ετοιμάσουν το
δρόμο, να ισιώσουν τα μονοπάτια τους, για να περάσει ο Κύριος. Όχι μόνο
οι Ιουδαίοι, που, κλεισμένοι στο νομικισμό και στα έργα τους, είχαν
απολέσει το αληθινό φως του Θεού, αλλά, και όλα τα έθνη και οι λαοί,
είχαν ανάγκη να ακούσουν το λόγο του Θεού, να αγιαστούν με το Αίμα που
θα χυνόταν στο Γολγοθά και να λυτρωθούν από τα δεινά της αμαρτίας, του
Διαβόλου και του θανάτου.
Με πολλή απλότητα οι ευαγγελιστές ζωγραφίζουν την ανεπανάληπτη
φυσιογνωμία του Βαπτιστή. Στο μεταίχμιο Παλαιάς και Καινής Διαθήκης,
προορισμένος «εκ κοιλίας μητρός» για το μοναδικό έργο της προετοιμασίας
του κόσμου να δεχτεί το Χριστό, συνδέεται με θαυμαστά, σημεία από τη
σύλληψη και τη γέννηση, ως το μαρτυρικό θάνατό του. Η λιτή,
ασκητικότατη ζωή, η υπακοή στην κλήση του Θεού και η συνειδητή πορεία
του στον θεαγγελτικό προορισμό του αντικατοπτρίζονται στο εξωκοσμικό
βλέμμα του, στο αξιοσέβαστο πρόσωπό του. Με τον τρόπο ζωής, την αίγλη,
τη χαρισματική του παρουσία προσελκύει κόσμο πολύ από την Ιουδαία και τα
Ιεροσόλυμα, που έρχονται για να τον ακούσουν και να δεχτούν το
«βάπτισμα μετανοίας» στον Ιορδάνη.
Βάπτισμα μετανοίας
Στο σημεία αυτό είναι ανάγκη να διευκρινιστεί ποιος ήταν ο
σκοπός του βαπτίσματος αυτού. Θα μας βοηθήσει ο ιερός Χρυσόστομος,
λέγοντας ότι δεν ήταν για να συγχωρηθούν οι αμαρτίες τους, αφού αυτό
ανήκει στην εξουσία του Χριστού, που, με τη θυσία Του παρέχει. Ο
Πρόδρομος ήθελε να φέρει τους αχάριστους Ιουδαίους σε επίγνωση των
αμαρτιών τους, ώστε να οδηγηθούν στην αναζήτηση του Λυτρωτή και στην
επιθυμία αφέσεως των αμαρτιών τους. Έτσι, τους προετοίμαζε να τον
πιστέψουν και να δεχτούν το βάπτισμα της Εκκλησίας. Ακόμα-μας
λέει-βοηθούσε να καταλάβει ο κόσμος που είχε σκοτιστεί, ότι δεν είχε
πεθάνει με τα νήπια ο Χριστός, αλλά έρχεται, για να φέρει τη Βασιλεία
του Θεού. Θέλοντας να τους χειραγωγήσει προς την κατεύθυνση αυτή, δεν
τους κρατούσε στην έρημο, αλλά τους άφηνε να φύγουν μετά το βάπτισμα
και τη διδαχή του για την πνευματική ζωή, για την οποία οφείλουν να
αγωνίζονται στην καθημερινή τους ζωή.
Είναι σαφής ο διαχωρισμός του Αγίου Ιωάννη από τον προορισμό και το
έργο του Χριστού. Με πλήρη αυτοσυνειδησία δίνει τα όρια του δικού του
βαπτίσματος-«στο νερό», ενώ το βάπτισμα του Ιησού θα είναι «εν Πνεύματι
Αγίω». Κι όταν ο Κύριος θα του ζητήσει να τον βαπτίσει, με μεγάλο δέος
και συντριβή καρδιάς θα τον ρωτήσει, «πώς θα φωτίσει ο λύχνος το φως,
πώς θα χειροθετήσει ο δούλος τον Δεσπότη»! Στεκόμαστε με άπειρο σεβασμό
και συμπάθεια μπροστά στην αγία μορφή του Βαπτιστή, τον οποίο ο Κύριος
χαρακτήρισε ως τον «μεγαλύτερο προφήτη» και «ανώτερο από όλους τους
ανθρώπους». Προφανώς, για να τονίσει την υψηλή κλήση του και τη σημασία
της για το κοσμοσωτήριο σχέδιο του Θεού. Μιαν αποστολή, που, όπως
ξέρομε, επισφραγίστηκε με τον αποκεφαλισμό του.
Φωνή Κυρίου επί των υδάτων
Από την αρχαιότητα, το νερό αποτελούσε, όχι μόνο την κυριότερη δύναμη
ζωής, αλλά και μια συνεχή πρόκληση για σωματική και ψυχική κάθαρση των
ανθρώπων. Ακόμα και σήμερα, σε διάφορες θρησκείες χρησιμοποιείται σε
πράξεις ιεροτελεστικές, με παράξενες ιδιότητες, με λόγια λατρείας και
ευχές!
Δεν είναι δύσκολο να διαγνώσει κανείς πνευματικές ανάγκες και
αναζητήσεις των ανθρώπων διαχρονικές. Το ζήτημα, όμως, είναι, σε ποιους
δρόμους και με ποιους τρόπους επιδιώκουν να τις ικανοποιήσουν και πού
μπορούν να οδηγηθούν. Είναι μεγάλος ο κίνδυνος που διατρέχουν πολλοί
να γίνουν θύματα κινήσεων και οργανώσεων που υπόσχονται τη «λύτρωση»
από τα δεινά, που, δυστυχώς, πολλαπλασιάζονται συνεχώς στη ζωή μας.
Προβάλλει, λοιπόν, έντονη η ανάγκη προστασίας από κείνους που μιλούν για
«αυτοκάθαρση», «εσωτερικότητα», «αυτοθεραπεία».
Μέρες άγιες, μέρες γιορτινές, η Εκκλησία , με την πανέμορφη λατρεία, μας
καλεί σε μετάνοια και πραγματικό αγιασμό, πέρα από τις ευκαιριακές
ευλογίες. Ανάμεσα στις διάφορες, ακατανόητες «φωνές» και τα δαιμονικά
πνεύματα, ας αφουγκραστούμε την αυθεντική, ελπιδοφόρα φωνή που
αγκαλιάζει όλο το Σύμπαν:
«Φωνή Κυρίου επί των υδάτων, βοά λέγουσα- δεύτε λάβετε πάντες, Πνεύμα
σοφίας, Πνεύμα συνέσεως, Πνεύμα φόβου Θεού, του επιφανέντος Χριστού».
