«Νόμου καί προφητῶν σε Χριστέ, ποιητήν καί πληρωτήν ἐμαρτύρησαν, ὁρῶντες ἐν τῇ νεφέλῃ Μωυσῆς ὁ θεόπτης καί Ἠλίας ὁ ἔμπυρος ἁρματηλάτης καί ἄφλεκτος οὐρανοδρόμος ἐπί τῆς Μεταμορφώσεώς σου. Μεθ’ ὧν καί ἡμᾶς τοῦ σοῦ φωτισμοῦ ἀξίωσον, Δέσποτα, ὑμνεῖν σε εἰς τούς αἰῶνας» («Καί νῦν» τῶν Στιχηρῶν τῆς Λιτῆς τῆς ἑορτῆς τῆς Μεταμορφώσεως)
«Ἔδωσαν μαρτυρία κατά τήν Μεταμόρφωσή σου ὅτι ἐσύ Χριστέ εἶσαι ὁ δημιουργός καί ὁ ἐκπληρωτής τοῦ μωσαϊκοῦ νόμου καί τῶν προφητῶν, βλέποντάς σε στήν νεφέλη ὁ θεόπτης Μωυσῆς καί ὁ Ἠλίας, ὁ ὁποῖος ἀνέβηκε στόν οὐρανό ὁδηγῶντας πύρινο ἅρμα καί διέσχισε τόν δρόμο τοῦ οὐρανοῦ χωρίς νά καταφλεγεῖ. Μαζί τους ἀξίωσέ μας νά φωτιστοῦμε ἀπό σένα Δέσποτα, γιά νά σέ ὑμνοῦμε στούς αἰῶνες»
Γιορτές όπως η Μεταμόρφωση τοῦ Σωτήρος, περνούν ξώφαλτσα από την ζωή μας. Συνδέονται με κάποια έθιμα, όπως η διανομή των σταφυλιών, που οι νεώτεροι τα έχουν ήδη διαγράψει από την πορεία τους. Άλλοτε παραμένουν γιορτές των μοναστηριών, στα οποία οι μοναχοί και οι μοναχές πορεύονται με το όραμα της θέασης του Θεού και γι’ αυτό η γιορτή τους υπενθυμίζει τον τελικό τους στόχο. Για μας τους κοσμικούς ανθρώπους όμως η Μεταμόρφωση μοιάζει μια πρόκληση δύσκολη, συχνά αδιανόητη. Γιορτή φορτωμένη με συμβολισμούς, συχνά εξαντλείται σε ηθικές προτροπές, χωρίς να μπορούμε να την σπουδάσουμε στις αλήθειες που κρύβει για τον καθέναν μας.
«Καθώς ἠδύναντο», μας λέει το απολυτίκιο της εορτής για τους μαθητές του Χριστού ότι είδαν την δόξα του Κυρίου στο όρος Θαβώρ. Η Μεταμόρφωση μας δείχνει τα μέτρα μας. Πως χρειάζεται να ακολουθούμε τον Χριστό σε ένα πνευματικό ύψωμα. Να βλέπουμε την ζωή από κάποια απόσταση αναφορικά με την καθημερινότητα, τις σχέσεις μας, τα πάθη μας, τις αμαρτίες μας, τους στόχους μας. Μας λείπει μία άνοδος, αυτή στον τρόπο της Εκκλησίας. Άνοδος ησυχίας. Άνοδος σιωπής. Άνοδος ακολούθησης κάποιου που μας βγάζει από τις χίμαιρες ότι είμαστε το κέντρο του κόσμου και ότι τα πάντα περιστρέφονται γύρω από μας. Μας λείπει η μαθητεία όχι απλώς σε έναν δάσκαλο που παραδεχόμαστε ότι γνωρίζει, αλλά στον τρόπο του Θεού, που είναι όχι απλώς πρόταση, αλλά βίωση ενός άλλου νοήματος ζωής: λόγος, έργο, ελπίδα, θέαση των πάντων στην προοπτική της αγάπης και της ανάστασης, ακόμη κι αν πριν υπάρχει ο σταυρός. Πώς να δούμε κάπως έτσι τα πράγματα όταν ο πολιτισμός μας, η παιδεία μας, η εικονική μας πραγματικότητα φωνάζουν ότι εμείς είμαστε το παν; Ο λόγος μας, η εικόνα μας, οι ικανότητές μας, πραγματικές ή φαντασιακές; Για τον καθέναν μας πάντως το Θαβώρ μας είναι η Εκκλησία, ένας ναός και μια κοινότητα, η γωνιά μας. Και η αναζήτηση του Χριστού, μέσα από τα πρόσωπα των άλλων, καθώς δυνάμεθα.
Στην Μεταμόρφωση ο νόμος βρίσκει τον δωρητή του και οι προφήτες αυτόν που εκπληρώνει το κήρυγμά τους. Ο μωσαϊκός νόμος βάζει τα μέτρα στις ανθρώπινες σχέσεις και στο τι ζητά ο Θεός από τον άνθρωπο. Χρειαζόμαστε αυτόν τον νόμο, διότι η ζωή και η σκέψη μας είναι περίπλοκες. Ο άνθρωπος δεν πορεύεται εν απλότητι, αλλά αναλύει τα πάντα. Και ο εσωτερικός μας κόσμος, η ψυχή μας, όπως φανερώνουν όλες οι επιστήμες, έχει τέτοιες διεργασίες που δεν μπορεί να δει την ζωή μέσα από αρχές, αξίες και τρόπους που λειτουργούν με ευλογημένη απλότητα. Ζούμε παλαιοδιαθηκικά και ψαχνόμαστε παλαιοδιαθηκικά. Όμως στην Μεταμόρφωση φάνηκε ότι όποιος ακολουθεί τον Χριστό έχει μέσα του έναν άλλον νόμο: αυτόν της αγάπης για τον Θεό και τον συνάνθρωπο, που ακόμη κι αν έχει σταυρό, μας δίνει την χαρά της απλότητας και μας κάνει να υπερβαίνουμε το εργαστήρι των λογισμών, των σεναρίων, της παραμόρφωσης της κακίας. Το ίδιο και η προφητεία. Στην Παλαιά Διαθήκη οι προφήτες κήρυτταν μετάνοια. Η μετάνοια προϋπέθετε απόφαση για ταπείνωση και εκζήτηση της χάριτος του Θεού. Δεν ήταν αρκετή όμως για σωτηρία, χωρίς την ενανθρώπηση του Χριστού. Τι να πούμε στην αμετανοησία όλων μας, στην έπαρση, στο αίσθημα ότι τα ξέρουμε όλα στους καιρούς μας, στην σεναριολογία, στην μελλοντολογία; Η μετάνοια θέλει Χριστό. Θέλει επίγνωση ότι τα πάντα είναι δικά Του. Θέλει καινούργια ξεκινήματα. Για να μπορούμε να συζητήσουμε με τον Θεό, χρειάζεται να βρούμε την εικόνα Του μέσα μας.
Η Μεταμόρφωση μας δείχνει τον δρόμο του φωτισμού. Το φως δεν περιορίζεται μόνο στην γνώση ή στην βελτίωση της ποιότητας ζωής που η επιστήμη παρέχει ή στην εξυπνάδα και την σοφία. Φως είναι η κοινωνία με τον Θεό. Είναι η χαρά της αγάπης. Φως είναι να αφηνόμαστε ως ψυχή και σώμα στην ευλογία της αιωνιότητας μέσα από την επίγνωση ότι ο Χριστός βαδίζει μαζί μας και μας ανοίγει τον δρόμο για την βασιλεία Του. Φως είναι η ελπίδα στο σκοτάδι κάθε μορφής θανάτου. Φως είναι να βλέπουμε μέσα από απλές κινήσεις, όπως το μοίρασα η υπομονή, η ταπείνωση, η άσκηση, ότι κληθήκαμε να αγιάσουμε όχι αφήνοντας την ζωή, αλλά ζώντας την ως το μεδούλι της, που είναι η αγάπη. Φως είναι όμως και η αλήθεια. Η επίγνωση του σωστού και η απόφαση να το υπηρετήσουμε. Οδοδείκτης το Ευαγγέλιο. Προσδοκία να αλλάξουν χρώμα το πρόσωπο και τα ρούχα μας. Να γίνει ο Χριστός το νόημά μας.
Εκεί, στην άκρη του ναού ο καθένας μας ας αφήσει τον εαυτό του καθώς δύναται να ξαναδεί τα μέτρα του, να διαλέξει την απλότητα, να κάνει πίσω σε ό,τι τον θεοποιεί και να αποκτήσει ως κριτήριό του την αγάπη. Δηλαδή να συμπορευθεί στο επίγειο και το ουράνιο Θαβώρ ως μαθητής με τον μεταμορφωθέντα Χριστό, ελπίζοντας στην ανάσταση και την αγιότητα.
Χρόνια πολλά!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
