Γεώργιος Αραμπατζόγλου
Η αλήθεια
είναι ότι η κρίση ξεβόλεψε πολλούς, εκτός από κάποιους καιροσκόπους που
την εκμεταλλεύονται. Αυτά πάντα υπήρχαν, όσο υπάρχουν άρρωστοι άνθρωποι.
Θα ήταν όμως αρκετά ωφέλιμο να προσεγκίσουμε τον τρόπο με τον οποίο ένας σύγχρονος άνθρωπος διαχειρίζεται τις ανάγκες του και αν αυτό το ξεβόλεμα, αφορά πραγματικές ανάγκες ή «ψεύτικα θελήματα».
Ζούμε η αλήθεια να λέγεται, σε χρόνια δύσκολα. Ποιό δύσκολα τουλάχιστον, από αυτά που μάθαμε να ζούμε, μέσα σε μια πλασματική ευημερία που ήταν χαρακτηριστικό των προηγούμενων ετών. Υποκατάστατα ευχαρίστησης χωρίς ουσία.
Σε αυτό το κλίμα μεγαλώσαμε τα παιδιά μας (πολλές φορές ανεπίγνωστα), δηλαδή να γίνουν καλοί καταναλωτές και να καταναλώνουν πέραν των αναγκών τους.
Να μην τους λείπει τίποτα. Να τα έχουν όλα χωρίς να στερούνται.
Παρενθετικά θα ρώταγε κανείς: αλήθεια τελικά... πόσο εύκολο είναι μετά να μιλήσεις σ' αυτά τα παιδιά για νηστεία, όταν κυριαρχεί μέσα τους ένας απολυτοποιημένος ατομικισμός;
Ανάγκες εικονικές και κατανάλωση προϊοντων πέραν των αναγκαίων, ακόμη και μετά από κάποια χρόνια λιτότητας που έχουμε ήδη διανύσει.
Το ερώτημα που γεννάται είναι το εξής:
Μια οικογένεια που έχει βγάλει το Χριστό απ' τη ζωή της, αλήθεια τι έχει βάλει στη θέση Του;
Η απάντηση δεν είναι δύσκολη αν κοιτάξουμε λίγο τον τρόπο ζωής μας.
Δεν είναι υπερβολή να νιώθουμε το «μετακατοχικό σύνδρομο» μέχρι σήμερα;
Ένα σύνδρομο το οποίο δεν περιορίζεται μόνο στην λήψη της τροφής (όπως τουλάχιστον βλέπαμε μέχρι πριν από λίγα χρόνια), αλλά επεκτείνεται και σε αγαθά που είναι περιττά.
Θα μπορούσε να πει κανείς απερίφραστα ότι δεν υπάρχει (μέχρι στιγμής) σε πολλούς ανθρώπους, η συναίσθηση της κατάστασης που επικρατεί.
Και τα τελευταία χρόνια που αυτό αναγκαστικά περιορίζεται λόγω της οικονομικής κρίσης, νιώθουμε ότι έχει χαθεί η γη κάτω από τα πόδια μας.
Η ειδωλοποίηση του υπέρμετρου καταναλωτισμού, ανέδειξε ότι το είδωλο που φτιάξαμε ήταν ένα χάρτινο οικοδόμημα που κατέρρευσε. Ο «ψευτο-θεός» της κατανάλωσης που φανταστήκαμε, απεδείχθη όντως παραμύθι.
Χαρακτηριστικό γνώρισμα επίσης της παράλογης αυτής κατάστασης, η ραγδαία άνοδος σ' αυτή τη ψυχική νόσο που λέγεται κατάθλιψη.
Κάτι νιώθει ότι δεν έχει ο καταθλιπτικός, αλλά δυσκολεύεται να το προσδιορίσει και πραγματικά ασφυκτιά.
Μήπως θα ήταν φρονιμότερο να κοιτάξουμε τις ανάγκες μας όσο γίνεται πιο αυστηρά πλέον; Η στέριση αγαθών που τα θεωρούσαμε αναγκαία, (ενώ δεν ήταν) θα μας βοηθήσει να είμαστε ολιγαρκείς. Και μην ξεχνάμε ποτέ τις πατερικές αναφορές που μας θυμίζουν, πως οτιδήποτε επιπλέον έχουμε ως αγαθό, στην ουσία το έχει στερηθεί ο φτωχός.
Η υπαρξιακή ανασφάλεια δεν ικανοποιείται με ανούσια και περιτά αγαθά.
Όσο ποιό γρήγορα συνέλθουμε τόσο το καλύτερο. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να οχυρωθούμε, στα ακόμη δυσκολότερα που έρχονται.
Από τη στιγμή που θα αγνοήσουμε τα «κελεύσματα» του σύγχρονου μάρκετινγκ που μας ζαλίζουν και μας θολώνουν, υπάρχει ελπίδα να απεμπλακούμε από αυτή τη νοσηρή κατάσταση.
Μην ξεχνάμε ποτέ, πως η πληρότητα της ύπαρξης του ανθρώπου αναδύεται μέσα από τη σύνδεσή του με το Θεό και αφού ξεπεράσει τα αναχώματα της ατομικής του ιδιοτέλειας, τα οποία στην πραγματικότητα του κρύβουν τη θέα προς την όντως ζωή.
Ο άνθρωπος «επινοήσε» τρόπους για να μην νιώθει την απουσία του Θεού από τη ζωή του, χωρίς να καταλαβαίνει πως αν δεν επικεντροποιήσει την ύπαρξή του προς Εκείνον, πραγματικά ολισθαίνει.
Η στροφή του προς την προοπτική της εν Χριστώ θέωσης, δεν σηματοδοτεί απλά μία λύση στο αδιέξοδο της κατάντιας που τον έχει οδηγήσει η κρίση, ούτε φυσικά μπορεί να λειτουργήσει ως ψυχοχαλαρωτικό μέσο για να αποφύγει την κατάθλιψη, αλλά αποτελούσε πάντοτε τον βασικό υπαρξιακό του προορισμό, που βρίσκεται θεμελιωμένος στην οντολογία του.
Ας ακολουθήσουμε όσο μπορούμε την διδασκαλία των Πατέρων και ας προσπαθήσουμε να τη βιώσουμε, γιατί όπως τόνιζε και ο π. Ιωάννης ο Ρωμανίδης, αν μία μέθοδος θεραπεύει ή όχι, κρίνεται από το αποτέλεσμα και η αλήθεια είναι ότι ο άνθρωπος είναι ασθενής και η θεραπεία του είναι εντός της Εκκλησίας του Χριστού μυστηριακά. [1]
Αυτό φαίνεται περίτρανα από τους αγίους που «γέννησε» η Εκκλησία μας αιώνες τώρα. Ο θεραπευμένος και ανακαινισμένος άνθρωπος που βρίσκεται σε πορεία θεώσεως, δεν έχει ανάγκη να αναλώνεται υπαρξιακά σε όλα αυτά τα ψεύτικα που προαναφέρθηκαν, τα οποία μας κούρασαν χρόνια τώρα. Η νοηματοδότηση της ζωής μας σε πορεία προς την όντως ζωή, μπορεί να γίνει το κύριο ζητούμενο μέσα από μία υπαρξιακή επανατοποθέτηση. Εδώ και τώρα.
Θα ήταν όμως αρκετά ωφέλιμο να προσεγκίσουμε τον τρόπο με τον οποίο ένας σύγχρονος άνθρωπος διαχειρίζεται τις ανάγκες του και αν αυτό το ξεβόλεμα, αφορά πραγματικές ανάγκες ή «ψεύτικα θελήματα».
Ζούμε η αλήθεια να λέγεται, σε χρόνια δύσκολα. Ποιό δύσκολα τουλάχιστον, από αυτά που μάθαμε να ζούμε, μέσα σε μια πλασματική ευημερία που ήταν χαρακτηριστικό των προηγούμενων ετών. Υποκατάστατα ευχαρίστησης χωρίς ουσία.
Σε αυτό το κλίμα μεγαλώσαμε τα παιδιά μας (πολλές φορές ανεπίγνωστα), δηλαδή να γίνουν καλοί καταναλωτές και να καταναλώνουν πέραν των αναγκών τους.
Να μην τους λείπει τίποτα. Να τα έχουν όλα χωρίς να στερούνται.
Παρενθετικά θα ρώταγε κανείς: αλήθεια τελικά... πόσο εύκολο είναι μετά να μιλήσεις σ' αυτά τα παιδιά για νηστεία, όταν κυριαρχεί μέσα τους ένας απολυτοποιημένος ατομικισμός;
Ανάγκες εικονικές και κατανάλωση προϊοντων πέραν των αναγκαίων, ακόμη και μετά από κάποια χρόνια λιτότητας που έχουμε ήδη διανύσει.
Το ερώτημα που γεννάται είναι το εξής:
Μια οικογένεια που έχει βγάλει το Χριστό απ' τη ζωή της, αλήθεια τι έχει βάλει στη θέση Του;
Η απάντηση δεν είναι δύσκολη αν κοιτάξουμε λίγο τον τρόπο ζωής μας.
Δεν είναι υπερβολή να νιώθουμε το «μετακατοχικό σύνδρομο» μέχρι σήμερα;
Ένα σύνδρομο το οποίο δεν περιορίζεται μόνο στην λήψη της τροφής (όπως τουλάχιστον βλέπαμε μέχρι πριν από λίγα χρόνια), αλλά επεκτείνεται και σε αγαθά που είναι περιττά.
Θα μπορούσε να πει κανείς απερίφραστα ότι δεν υπάρχει (μέχρι στιγμής) σε πολλούς ανθρώπους, η συναίσθηση της κατάστασης που επικρατεί.
Και τα τελευταία χρόνια που αυτό αναγκαστικά περιορίζεται λόγω της οικονομικής κρίσης, νιώθουμε ότι έχει χαθεί η γη κάτω από τα πόδια μας.
Η ειδωλοποίηση του υπέρμετρου καταναλωτισμού, ανέδειξε ότι το είδωλο που φτιάξαμε ήταν ένα χάρτινο οικοδόμημα που κατέρρευσε. Ο «ψευτο-θεός» της κατανάλωσης που φανταστήκαμε, απεδείχθη όντως παραμύθι.
Χαρακτηριστικό γνώρισμα επίσης της παράλογης αυτής κατάστασης, η ραγδαία άνοδος σ' αυτή τη ψυχική νόσο που λέγεται κατάθλιψη.
Κάτι νιώθει ότι δεν έχει ο καταθλιπτικός, αλλά δυσκολεύεται να το προσδιορίσει και πραγματικά ασφυκτιά.
Μήπως θα ήταν φρονιμότερο να κοιτάξουμε τις ανάγκες μας όσο γίνεται πιο αυστηρά πλέον; Η στέριση αγαθών που τα θεωρούσαμε αναγκαία, (ενώ δεν ήταν) θα μας βοηθήσει να είμαστε ολιγαρκείς. Και μην ξεχνάμε ποτέ τις πατερικές αναφορές που μας θυμίζουν, πως οτιδήποτε επιπλέον έχουμε ως αγαθό, στην ουσία το έχει στερηθεί ο φτωχός.
Η υπαρξιακή ανασφάλεια δεν ικανοποιείται με ανούσια και περιτά αγαθά.
Όσο ποιό γρήγορα συνέλθουμε τόσο το καλύτερο. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να οχυρωθούμε, στα ακόμη δυσκολότερα που έρχονται.
Από τη στιγμή που θα αγνοήσουμε τα «κελεύσματα» του σύγχρονου μάρκετινγκ που μας ζαλίζουν και μας θολώνουν, υπάρχει ελπίδα να απεμπλακούμε από αυτή τη νοσηρή κατάσταση.
Μην ξεχνάμε ποτέ, πως η πληρότητα της ύπαρξης του ανθρώπου αναδύεται μέσα από τη σύνδεσή του με το Θεό και αφού ξεπεράσει τα αναχώματα της ατομικής του ιδιοτέλειας, τα οποία στην πραγματικότητα του κρύβουν τη θέα προς την όντως ζωή.
Ο άνθρωπος «επινοήσε» τρόπους για να μην νιώθει την απουσία του Θεού από τη ζωή του, χωρίς να καταλαβαίνει πως αν δεν επικεντροποιήσει την ύπαρξή του προς Εκείνον, πραγματικά ολισθαίνει.
Η στροφή του προς την προοπτική της εν Χριστώ θέωσης, δεν σηματοδοτεί απλά μία λύση στο αδιέξοδο της κατάντιας που τον έχει οδηγήσει η κρίση, ούτε φυσικά μπορεί να λειτουργήσει ως ψυχοχαλαρωτικό μέσο για να αποφύγει την κατάθλιψη, αλλά αποτελούσε πάντοτε τον βασικό υπαρξιακό του προορισμό, που βρίσκεται θεμελιωμένος στην οντολογία του.
Ας ακολουθήσουμε όσο μπορούμε την διδασκαλία των Πατέρων και ας προσπαθήσουμε να τη βιώσουμε, γιατί όπως τόνιζε και ο π. Ιωάννης ο Ρωμανίδης, αν μία μέθοδος θεραπεύει ή όχι, κρίνεται από το αποτέλεσμα και η αλήθεια είναι ότι ο άνθρωπος είναι ασθενής και η θεραπεία του είναι εντός της Εκκλησίας του Χριστού μυστηριακά. [1]
Αυτό φαίνεται περίτρανα από τους αγίους που «γέννησε» η Εκκλησία μας αιώνες τώρα. Ο θεραπευμένος και ανακαινισμένος άνθρωπος που βρίσκεται σε πορεία θεώσεως, δεν έχει ανάγκη να αναλώνεται υπαρξιακά σε όλα αυτά τα ψεύτικα που προαναφέρθηκαν, τα οποία μας κούρασαν χρόνια τώρα. Η νοηματοδότηση της ζωής μας σε πορεία προς την όντως ζωή, μπορεί να γίνει το κύριο ζητούμενο μέσα από μία υπαρξιακή επανατοποθέτηση. Εδώ και τώρα.
