Λίγοι είναι εκείνοι που έχουν ακουστά την Παναγία Έλωνα, τη μονή στην Αρκαδία που κόβει την ανάσα, έτσι όπως είναι σφηνωμένη σε έναν κατακόρυφο, πορφυρό βράχο στη νότια πλευρά του Πάρνωνα. Μοιάζοντας γαντζωμένη σαν αετοφωλιά, συναντάται σε απόσταση 15 χλμ. περίπου από τον Κοσμά και άλλο τόσο από το Λεωνίδιο και αποτελεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά και επιβλητικά αξιοθέατα της περιοχής.
Η εικόνα που αντικρίζει κανείς μόλις φτάσει στη μονή είναι τόσο συγκλονιστική που το μόνο που του προκαλεί είναι, αδιαμφισβήτητα, θαυμασμός και δέος. Η πάλλευκη κουκκίδα στην τραχιά, επιφάνεια του πορφυρού βράχου μοιάζει με σφηνωμένη αετοφωλιά, ενώ πρόκειται για μία εικόνα που θυμίζει πολύ και το επιβλητικό «ιερό δάσος» των περίφημων Μετεώρων.
Η μονή είναι ιδιαιτέρως διάσημη για την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, κάτι που την έχει καταστήσει σε έναν από τους πιο δημοφιλείς προσκυνηματικούς προορισμούς της Αρκαδίας.
Μονή Έλωνα: Οι εικασίες για την προέλευση της ονομασίας της
Όσον αφορά στην ονομασία της μονής υπάρχουν αρκετές εικασίες, με μία από αυτές να υποστηρίζει ότι το όνομά της οφείλεται στο κοντινό σπήλαιο «Ελώνη», ενώ μια άλλη αποδίδει την ονομασία της στην παράγωγη λέξη της «εούνης» που σημαίνει Ελεούσα. Τέλος, υπάρχει και μια εκδοχή που λέει ότι την εποχή της Ενετοκρατίας, Λάκωνες από το Έλος και τα Ελοχώρια μετακίνησαν την εικόνα της Παναγίας από τα μέρη τους και την έφεραν στη Μονή, δίνοντάς της έτσι και το όνομα, Παναγία της Έλωνας.
Η ίδρυση και η ιστορία της
Η μονή, σύμφωνα με όσα υποστηρίζει η παράδοση, ιδρύθηκε το 1300 μ.Χ. όταν βοσκοί της περιοχής έβλεπαν σε ένα αρκετά δύσβατο σημείο του Πάρνωνα ένα φως. Στην ουσία επρόκειτο για ένα καντήλι που ήταν αναμμένο μπροστά από μία εικόνα, με το ύψος όπου συναντιούνταν να καθιστούσε αδύνατη την προσέγγισή του. Μετά από προσευχές η εικόνα κατέβηκε χαμηλότερα και οι παράτολμοι που σκαρφάλωσαν στο βουνό για να δούνε τι είναι διαπίστωσαν ότι ήταν μια εικόνα της Παναγίας Βρεφοκρατούσας. Στην αρχή έχτισαν ένα μικρό ξύλινο εκκλησάκι, το οποίο αργότερα μετατράπηκε σε ένα μικρό εκκλησάκι με δύο κελιά. Με τη σειρά του, το μικρό εκκλησάκι με το πέρασμα του χρόνου και μετά από δωρεές εξελίχθηκε στη σημερινή Μονή της Παναγίας Έλωνας.
