Γεμάτα τα συναξάρια της Εκκλησίας μας από αγίους που δεν τους γνωρίζουμε. Η μελέτη της ζωής τους όμως είναι η καλύτερη παιδεία, για μικρότερους και μεγαλύτερους.
Ένας από αυτούς είναι ο όσιος Ιωσήφ ο Κρης, ο επονομαζόμενος "Γεροντογιάννης", που γιορτάζει στις 7 Αυγούστου κάθε χρόνο. Γεννημένος το 1799 κοντά στην Σητεία, αγράμματος, με μόνη γνώση των εκκλησιαστικών ακολουθιών, παρορμητικός ως προς τον χαρακτήρα θα μαλώνει συνεχώς με τους Τούρκους της περιοχής. Θα παντρευτεί, θα κάνει τέσσερα παιδιά και θα ξεχάσει την ευσέβεια της νιότης του. Μια Κυριακή πήγε να πουλήσει ξύλα σε ένα χωριό. Στο γυρισμό διαπιστώνει συγκλονισμένος ότι η μικρή του κόρη είχε καεί ζωντανή στο αλώνι μπροστά στο σπίτι του. θα μεταστραφεί. Η άνυδρη γη της ψυχής του θα φέρει πλήθος αρετών. Σε ένα όραμα που κράτησε σαράντα ώρες το 1841 άγγελος Κυρίου θα του δείξει τον Παράδεισο και την κόλαση. Από τότε θα ξεκινά να μιλά για την πίστη, να κάνει θαύματα και να γίνεται πηγή πνευματικής ζωής για τους ανθρώπους. Θα αποκληθεί "Γεροντογιάννης". Οι τουρκικές αρχές θα τον θεωρήσουν ύποπτο επανάστασης. Ο ίδιος όμως θα θεραπεύσει το γιο του πασά και θα τον αφήσουν ήσυχο. Ο Γεροντογιάννης θα γίνει μοναχός, αφήνοντας την οικογένειά του στην θεία πρόνοια. Θα εγκατασταθεί στα ερείπια της μονής Καψά. Εκεί θα αναμορφώσει το μοναστήρι και θα ηγηθεί αδελφότητας, παίρνοντας το όνομα Ιωσήφ. Ασκητικός, άνθρωπος προσευχής, έδινε την συμβουλή της χάριτος του Θεού μέχρι το τέλος της ζωής του. "Χωρίς την αγάπη όλα είναι μάταια" δίδασκε! Θα κοιμηθεί εν Κυρίω το 1874, ενώ τα λείψανά του θαυματουργούν μέχρι και σήμερα. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο θα τον αγιοκατατάξει το 2002.
Η ζωή αυτού του απλού ανθρώπου, ο οποίος ήταν θυμώδης και ακατέργαστος ψυχικά, θα αλλάξει όταν ζήσει ένα θλιβερό γεγονός, τον θάνατο της κόρης του, που θα τον αποδώσει στην ασέβειά του. Το πένθος δεν θα τον οδηγήσει στην κατάθλιψη και στην ψυχική συντριβή, αλλά στην συντριβής της καρδιάς που αμαρτάνει, αποτυγχάνει να ζήσει κατά Θεόν. Και θα αλλάξει. Θα μεταμορφωθεί μέσα από τον πόνο. Έτσι θέλησε ο Θεός. Και θα γίνει άνθρωπος αρετής, ανοιχτός σε χριστιανούς και μουσουλμάνους, άνθρωπος αγάπης και προσευχής, κυρίως όμως άνθρωπος άσκησης. Και ένας αντάρτης κατά του Θεού και κατά των ανθρώπων, ένας ακοινώνητος και ιδιότροπος, θα έχει ως κλειδί της ζωής του το ότι τα πάντα είναι αγάπη και Χριστός. Κι έτσι, χωρίς θόρυβο, θα γίνει γέροντας αληθινός, σοφός κατά Θεόν, που οδηγεί στην σωτηρία τους άλλους, ακόμη κι αυτούς που δεν τον καταλαβαίνουν.
Να ένα παράδειγμα αληθινής μεταμόρφωσης, αυτής που ζητά και δίνει ο Χριστός! Για να δούμε το φως το αληθινό χρειάζεται ταπείνωση, επίγνωση των ορίων μας, συναίσθηση ότι δεν είμαστε το κέντρο του κόσμου. Εμπιστοσύνη στην πρόνοια του Θεού, και άσκηση, πολλή άσκηση. Δύσκολος ο δρόμος αυτός σε εποχές θορύβου και επίδειξης. Η ιδιοτροπία σήμερα θεωρείται δικαίωμα και αποθεώνεται. Η τήρηση του Ευαγγελίου οπισθοδρόμηση. Οι δοκιμασίες που ο Θεός αφήνει να συμβούν στην ζωή μας, αφορμή απόρριψης της πίστης. Σοφία θεωρείται μόνο η γνώση. Και οι άνθρωποι ζητούμε συμβουλές από τους ειδικούς όχι για να αλλάξουμε, να βρούμε και να γίνουμε φως, αλλά για να περνάμε καλύτερα και να μην ταλαιπωριόμαστε από την απουσία νοήματος.
Η μεταμόρφωση του "Γεροντογιάννη" ας γίνει οδοδείκτης.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός