Ένας από τους μεγάλους φόβους μας σε ό,τι κι αν ξεκινούμε ή επιθυμούμε να ξεκινήσουμε είναι η αποτυχία. Σε κανέναν δεν αρέσει να χάνει. Άλλωστε, υπάρχει το δόγμα ότι «ο πρώτος είναι τα πάντα, ο δεύτερος τίποτα». Ο πολιτισμός μας, εξάλλου, δεν είναι με τον νικημένο. Μας ζητά να είμαστε αισιόδοξοι, να έχουμε θετική διάθεση, να λέμε «όλα θα πάνε καλά», για να μπορέσουμε να παλέψουμε χωρίς να το βάλουμε κάτω. Δεν είναι απαραίτητα κακό αυτό. Κανείς δεν ξεκινά μια προσπάθεια για να χάσει. Ούτε και μια σχέση. Θέλει να ελπίζει ότι η πορεία θα έχει θετική έκβαση.
Ο φόβος όμως της αποτυχίας συχνά παραλύει αυτόν που θέλει να προχωρήσει. Τον αγχώνει σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μην θέλει καν να προσπαθήσει. Είναι η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η αίσθηση δηλαδή ότι δεν αξίζει και ότι ο όποιος αγώνας είναι καταδικασμένος εκ των προτέρων, που καθιστά τον στόχο άνευ αντικειμένου. Λησμονεί όμως αυτός που σκέφτεται έτσι ότι δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην έχει μοναδική αξία. Αν μάλιστα βλέπουμε τα πρόσωπά μας στα πλαίσια της πίστης, τότε δεν μπορούμε να μη θυμόμαστε ότι είμαστε πλασμένοι ως εικόνες Θεού, ότι για τον καθένα μας ο Χριστός έγινε άνθρωπος, ότι η ανάσταση είναι κοινή για όλους μας. Επομένως, πώς μπορούμε να είμαστε χωρίς χαρίσματα, χωρίς αξία, χωρίς δυνατότητες;
Αυτό δεν σημαίνει ότι είμαστε όλοι ικανοί για όλα. Είναι άλλο η αυτοεκτίμηση και άλλο η αυτογνωσία. Όποιος γνωρίζει τον εαυτό του, τις δυνατότητές του, τα ενδιαφέροντά του, την όρεξή του να προσπαθήσει για κάτι, είναι βέβαιο ότι θα διαλέξει το ταξίδι. Δεν θα κρυφτεί μπροστά στην δοκιμασία, προκειμένου να πετύχει στον στόχο του, αλλά και ότι δεν θα συντριβεί εάν το αποτέλεσμα του αγώνα του δεν είναι το επιθυμητό. Όπως ο ποιητής αναφέρει, «η Ιθάκη» είναι η βάση που μας δίνει την ευκαιρία να παλέψουμε στη ζωή, ασχέτως αν θα φτάσουμε εκεί.
Εδώ έρχεται ένας σπουδαίος παράγοντας. Είναι η ωριμότητα που αποκτιέται, ακόμη κι αν αποτύχουμε. Ο άνθρωπος, όταν διαλέγει έναν στόχο σύμφωνα με αυτά που μπορεί ή και λίγο παραπέρα, τότε μαθαίνει τι σημαίνει κόπος. Τι σημαίνει επένδυση αγάπης. Τι σημαίνει να δίνεις τον εαυτό σου για κάτι ή για κάποιον. Συμβόλαιο με την επιτυχία δεν έχουμε. Όμως μπορούμε, ακόμη και μέσα από την ταπείνωση της ήττας, να νιώσουμε τι μας ταιριάζει, τις μας αξίζει, πώς θα προσπαθήσουμε από την αρχή να βρούμε ένα καινούργιο μονοπάτι.
Κλειδί είναι η ταπεινότητα και στη νίκη και στην ήττα. Κλειδί είναι η αίσθηση ότι υπάρχουμε όχι μόνο για τον εαυτό μας αλλά και για τον άλλο. Ο γονέας που γίνεται παράδειγμα συνεχούς προσπάθειας και κόπου για το καλύτερο, ακόμη και στις αποτυχίες του, κάνει το παιδί του να νιώθει τι σημαίνει αγάπη. Στη σχέση αυτός ή αυτή που ζητά την ανανέωση, την έκπληξη, για να κάνει την αγάπη να μη μαραθεί, ακόμη κι αν δεν τα καταφέρει να γοητεύσει, αφήνει στον άλλο την αίσθηση ότι δεν συμβιβάστηκε. «Είναι ωραία η θάλασσα γιατί κινείται πάντα», λέει το τραγούδι. Όποιος βάζει αρχή και στην ήττα του, ακολουθεί τον δρόμο που θέλει ο Θεός, για να νικηθεί οριστικά ο φόβος.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
