Οι φωστήρες τής οικουμένης, οι κήρυκες τής μετανοίας, οι υπέρμαχοι τής Αληθείας, οι βράχοι τής πίστεως. Εξαίρετα πνεύματα, πολυδύναμες καί χαρισματικές προσωπικότητες, πού συνεχίζουν νά λάμπουν ακόμη καί θά λάμπουν μέχρι τή συντέλεια τών αιώνων.
Τούς τιμούμε, τούς θαυμάζουμε, συνάμα καί απορούμε:
Πώς κατάφεραν τόσα πολλά; Πώς έφθασαν τόσο ψηλά; Πώς διέπρεψαν σ όλους τούς τομείς τής κοινωνικής ζωής, στή φιλανθρωπία, στήν ιεραποστολή, στό κήρυγμα, στή συγγραφή; Ποιό ήταν τό μυστικό τους; Πού οφείλεται η επιτυχία τους;
Μήπως στήν ευγενική καταγωγή τους, στίς γνώσεις τους, στίς ικανότητές τους ή στό αξίωμα τής αρχιερωσύνης τους;
Ένα βλέμμα προσεκτικό στήν αγία βιοτή τους θά μάς βοηθήσει νά καταλάβουμε πώς μία ήταν η μυστική τους δύναμη. Από κεί αντλούσαν έμπνευση, φωτισμό, χάρη. Κι αυτή ήταν η προσευχή! Η ώρα τής ενώσεώς τους μέ τόν Θεό στίς κατανυκτικές μυστικές ικεσίες τους. Τό βεβαιώνουν οι ίδιοι λέγοντας: «Ουδέν γλυκύτερον προσευχής» (Ιωάννης Χρυσόστομος) «προσευχής καιρός έστω άπας ο βίος» (Μέγας Βασίλειος) «μνημονευτέον τού Θεού μάλλον ή αναπνευστέον» (Γρηγόριος Θεολόγος).
Καί οι τρείς τους γεννήθηκαν καί ανατράφηκαν μέσα σέ οικογενειακά περιβάλλοντα πού γνώριζαν τήν προσευχή. Καθοδηγούμενοι κυρίως από τίς μητέρες τους, πού ήταν άνθρωποι πολλής προσευχής. Πλησίαζε ο θάνατος γιά τήν αγία Νόννα, καί εκείνη τόν περίμενε προσευχόμενη. Γιά νά γράψει ο γιός της Γρηγόριος: «Λίγη πνοή τής είχε απομείνει, καί αυτή τήν έδινε στό Θεό, στήν προσευχή».
Στήν προσευχή στήριξαν τίς αποφάσεις τους γιά τό μέλλον τής ζωής τους. Γι αυτό, πρίν ξεκινήσουν νά εργασθούν μέσα στήν κοινωνία, διάλεξαν τήν έρημο τής Συρίας, τού Πόντου. Σκοπός τους ένας: νά μάθουν τήν προσευχή, νά ενωθούν μέ τόν Θεό, νά αποκτήσουν τήν εμπειρία τής ενώσεως μαζί Του καί έτσι νά προχωρήσουν στή ζωή τους.
Αφήνουν τήν έρημο γιά νά διακονήσουν τήν Εκκλησία κοντά στούς ανθρώπους σέ μιά δύσκολη εποχή. Στάθηκαν δίπλα στόν ανθρώπινο πόνο, υπερασπίστηκαν τούς αδικημένους, προστάτευσαν τούς πτωχούς. Σύμμαχός τους κανένας επίγειος βασιλιάς, μόνο ο επουράνιος Βασιλέας καί Πατέρας. Κατέφευγαν σ Αυτόν πάντοτε, καί μάλιστα στίς πιό δύσκολες ώρες τών διωγμών, τών συκοφαντιών καί τής εξορίας.
Ταυτόχρονα μέσα από τήν προσευχή μάς προσέφεραν τή θεολογία τους. Σέ μιά εποχή πού η αίρεση τού Αρειανισμού κατασπάραζε τήν Εκκλησία παρασύροντας καί πολλούς επισκόπους, εκείνοι στάθηκαν βράχοι στά μανιασμένα κύματα τών αιρέσεων, προσευχόμενοι. Μέ τόν φωτισμό τού Αγίου Πνεύματος ανέλυαν βαθύτατα τά δόγματα τής Εκκλησίας γιά τήν Τριαδικότητα τού Θεού καί τή θεότητα τού Υιού καί τού Αγίου Πνεύματος.
Απαύγασμα τών προσευχών τους είναι καί τά ιερά κείμενα τών θείων Λειτουργιών, πού καί οι τρείς αξιώθηκαν νά συγγράψουν. Μέσα από τίς ευχές τής Λειτουργίας καταλαβαίνουμε τό μυστικό τους βάθος καί τόν πλούτο τής διαρκώς προσευχόμενης ψυχής τους. Ζούσαν τή θεία Λειτουργία, ενεπνέοντο από αυτήν καί ενέπνεαν όσους τούς έζησαν ως λειτουργούς τού ιερού Θυσιαστηρίου.
Αυτοί πού γεννήθηκαν, ανατράφηκαν, εργάσθηκαν, θεολόγησαν μέ προσευχή καί συνέγραψαν πλήθος προσευχών, αναχώρησαν από τόν μάταιο αυτό κόσμο μέ λόγια προσευχής στά χείλη. Χαρακτηριστικό τό παράδειγμα τού ιερού Χρυσοστόμου, πού επισφραγίζει τήν επίγεια πορεία του μέ τά δοξολογητικά λόγια: «Δόξα τώ Θεώ πάντων ένεκεν».
Δυστυχώς στήν εποχή μας η εορτή τους συνεχώς υποβαθμίζεται, καί επιθυμία πολλών είναι νά καταργηθεί, οι εκδηλώσεις πρός τιμήν τους είναι ελάχιστες κι αυτές τυπικές, τά ονόματά τους δύσκολα ακούονται, καί τά πρόσωπά τους δέν προβάλλονται πιά ως πρότυπα ζωής γιά μικρούς καί μεγάλους.
Αυτοί όμως παραμένουν μεγάλοι, δυνατοί, Άγιοι! Τό παράδειγμά τους πάντοτε θά εμπνέει, τό φώς τους θά λάμπει, καί η προσευχή τους θά μάς στηρίζει.
Άς γίνουν πρότυπα προσευχής γιά όλους μας μέ τό εξαίρετο παράδειγμά τους. Ν αγαπήσουμε τήν προσευχή καί σ αυτή νά καταφεύγουμε πάντοτε, καί αυτή νά είναι καί η δική μας δύναμη καί ζωή!
