«Καταλιπὼν τὴν Ναζαρὲτ ἐλθὼν κατῴκησεν εἰς Καπερναοὺμ τὴν παραθαλασσίαν ἐν ὁρίοις Ζαβουλὼν καὶ Νεφθαλείμ, ἵνα πληρωθῇ τὸ ῥηθὲν διὰ ῾Ησαΐου τοῦ προφήτου» (Ματθ. 4, 13-14)
«Ἐγκατέλειψε ὅμως τὴ Ναζαρὲτ καὶ πῆγε κι ἔμεινε στὴν Καπερναούμ, πόλη ποὺ βρίσκεται στὶς ὄχθες τῆς λίμνης, στὴν περιοχὴ τῶν φυλῶν Ζαβουλὼν καὶ Νεφθαλείμ. ῎Ετσι πραγματοποιήθηκε ἡ προφητεία τοῦ ῾Ησαΐα».
Συχνά στα Ευαγγέλια διαβάζουμε την φράση «για να πραγματοποιηθεί ο λόγος που ειπώθηκε από τον προφήτη». Οι προφήτες στην περίοδο της Παλαιάς Διαθήκης φανέρωσαν στους ανθρώπους το θέλημα του Θεού, κηρύττοντας μετάνοια και επιστροφή σε περιόδους κατά τις οποίες ο λαός του Ισραήλ είχε ξεφύγει από την σχέση με τον Θεό των πατέρων του, ενώ πολλές προφητείες είχαν μεσσιανικό χαρακτήρα, δηλαδή προέλεγαν τον ερχομό του Χριστού στον κόσμο, όπως επίσης και το απολυτρωτικό Του έργο.
Οι προφήτες προφανώς δεν ήταν μάντεις, όπως στους αρχαίους Έλληνες και γενικότερα στους ειδωλολάτρες και προ και μετά Χριστόν. Οι μάντεις προσπαθούσαν να δούνε το μέλλον, χρησιμοποιώντας ως αφορμή της μαντείας τους τα σπλάχνα των σφαγμένων ζώων, την πορεία του καπνού της φωτιάς, τα όνειρα, σημάδια τα οποία δεν έχουν βεβαίως καμία λογική σύνδεση με την πραγματικότητα, αλλά αξιοποιούνταν είτε με δαιμονικούς συνειρμούς είτε για να εξαπατούν τους ανθρώπους. Κάποτε οι μάντεις έβλεπαν τα περιστατικά τα οποία συνέβαιναν στον κόσμο και προσπαθούσαν να τα συνδέσουν με την βουλή των θεών ή της μοίρας, αξιοποιώντας την ευφυΐα τους και την πίστη των ανθρώπων ότι τίποτα στον κόσμο δεν είναι τυχαίο, όπως επίσης και το σχήμα «παράβαση-τιμωρία». Στον λαό του Ισραήλ όμως οι προφήτες δεν λειτουργούσαν έτσι. Γνώμονάς τους ήταν ο λόγος του Θεού, όπως αυτός είχε παραδοθεί στον Μωυσή, αλλά και είχε βιωθεί από τους προπάτορες. Ο λόγος αυτός αποτελούσε παράδοση, που είχε ιερότητα. Οι όποιες προβλέψεις για το μέλλον ήταν στηριγμένες στο σχήμα «παράβαση-τιμωρία», που είναι ένα από τα σχήματα της Παλαιάς Διαθήκης, ωστόσο στον προφητικό λόγο δεσπόζει η εμπιστοσύνη στην αγάπη του Θεού και το θέλημά Του. Οι προφήτες όμως δεν διστάζουν, καθώς έχουν φωτισμό από τον Θεό εν Αγίω Πνεύματι, ακούνε την φωνή του Θεού και βιώνουν την κλήση Του, να προλέγουν τον ερχομό του Λυτρωτή.
Γι’ αυτό και ο προφητικός λόγος είναι λόγος λυτρωτικός. Είναι ελπιδοφόρος. Δεν συνδέεται με τις ικανότητές των ιδίων, όσο με την προσδοκία του ερχομού του Υιού και Λόγου του Θεού. Και αυτή η προσδοκία αποκαλύπτει το φως και την ανάσταση που ο Χριστός θα φέρει. Οι προφήτες δεν είναι διαχειριστές της ανθρώπινης καθημερινότητας, αλλά αυτοί που πιστεύουν στην υπέρβασή της. Δεν είναι μάντεις των όσων θα συμβούν στην ζωή, για να περάσουν οι ίδιοι καλά, αλλά είναι έτοιμοι να θυσιαστούν για την αλήθεια του Θεού και γι’ αυτό το τέλος τους τις περισσότερες φορές ήταν μαρτυρικό. Δεν ήταν ιερά πρόσωπα και άγγιχτα, όπως οι μάντεις, αλλά άνθρωποι που έβγαιναν από τον λαό, με ένθεο ζήλο, οι οποίοι έλεγαν την αλήθεια ανεξαρτήτως συνεπειών για τους ίδιους και την ίδια στιγμή έφερναν στην ανθρωπότητα το μήνυμα ότι ο έσχατος εχθρός μας, ο θάνατος, θα καταργηθεί διά της παρουσίας του Χριστού.
Μετά την βάπτισή Του από τον τελευταίο προφήτη της Παλαιάς Διαθήκης, τον Τίμιο Πρόδρομο, ο οποίος λειτουργούσε ακριβώς όπως όλοι οι προφήτες της Βίβλου, δηλαδή κήρυττε μετάνοια, επιστροφή στο θέλημα του Θεού και στην αγάπη Του και προέλεγε τον ερχομό του Χριστού, ο οποίος θα βάπτιζε τους ανθρώπους «εν Πνεύματι και πυρί», καθαρίζοντας τους όχι μόνο από τις αμαρτίες τους, αλλά και λυτρώνοντάς μας από τον θάνατο, ο Χριστός θα νικήσει τους τρεις πειρασμούς στην έρημο, μετά από τεσσαρακονθήμερη νηστεία. Θα δείξει στον διάβολο και σε όλους μας ότι δεν ήρθε για να καλύψει τις υλικές μας ανάγκες, αλλά να μας φανερώσει τι θέλει ο Θεός από εμάς με τον λόγο Του. Δεν ήρθε για να δοκιμάζει τον Θεό, κατά πόσον μπορεί να υπερβεί τους φυσικούς νόμους, διότι δεν τον ενδιαφέρει η πρόσκαιρη δόξα ούτε η θαυματοποιΐα, αλλά ήρθε για να μας δώσει την μεγάλη και αναφαίρετη νίκη της αναστάσεως, που θα σώσει την ύπαρξή μας από τον πνευματικό θάνατο. Δεν ήρθε για να γίνει επίγειος βασιλιάς και να έχει τα υλικά αγαθά σα να πρόκειται να ζει για πάντα στον κόσμο αυτό, αλλά για να μας δείξει ότι η αγάπη στον Θεό είναι η προτεραιότητα που μεταμορφώνει την ζωή μας, για πάντα. Και ξεκινά την επίγεια διδασκαλία Του με τον λόγο του Πρόδρομο «μετανοείτε», αλλά και εκπληρώνοντας τον λόγο του προφήτη Ησαΐα, ότι ο ίδιος είναι το μέγα Φως που φωτίζει τους ειδωλολάτρες που μένουν στη γη Ζαβουλών και στην γη Νεφθαλείμ, αυτούς που ψάχνουν στις μαντείες το μέλλον τους και νιώθουν νικημένοι από τον θάνατο, όλους εμάς δηλαδή που εξακολουθούμε να μένουμε μακριά από την αλήθεια και νομίζουμε ότι είμαστε άτρωτοι στον κόσμο αυτό.
Ο Χριστός εκπληρώνει τις προφητείες, ως ένα ακόμη σημάδι της θεϊκής Του παρουσίας ανάμεσά μας, αλλά και ως επιβεβαίωση ότι οι προφήτες ήταν δικά Του παιδιά. Δεν μας χρειάζεται η μαντεψιά του μέλλοντος, όπως δυστυχώς οι δήθεν ορθολογιστές άνθρωποι εξακολουθούν να πράττουν, με αστρολογίες, ονειρομαντείες, στοιχήματα, προβλέψεις, τυχερά παιχνίδια, χαρτοπαιξία, γούρια και δεισιδαιμονίες. Φως Μέγα μας χρειάζεται, που νικά τον θάνατο. Ας Τον αναζητήσουμε στην Εκκλησία, στον καινούργιο δηλαδή κόσμο της βασιλείας του Θεού που μας ενώνει, μας αγιάζει, μας φωτίζει και μας κάνει αγαπώντες.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
