Μία από τις κύριες ανάγκες που έχουμε οι άνθρωποι είναι να αισθανόμαστε ασφάλεια και σιγουριά, όχι μόνο στις σχέσεις μας, αλλά και σε κάθε κατάσταση στην ζωή μας που την θεωρούμε σημαντική, όπως για παράδειγμα η εργασία μας ή η πορεία της κοινωνίας μας. Ακούμε για την οικονομική ανασφάλεια που δεν επιτρέπει την σταθερότητα και την ανάπτυξη μιας χώρας. Βλέπουμε τους νεώτερους να μην θέλουν να κάνουν οικογένεια, διότι αισθάνονται ανασφαλείς είτε οικονομικά είτε στην προοπτική της όποιας σχέσης έχουν, καθώς δεν είναι βέβαιοι ότι με τον χαρακτήρα του άλλους θα μπορέσουν να συμβιώσουν για πάντα. Οι αντιδράσεις των πολλών στην περίοδο της πανδημίας μαρτυρούν φόβο, ανασφάλεια και άγχος. Κάποτε βέβαια και μια ανεμελιά, σαν να μην τρέχει τίποτα ή μια σιγουριά που βαφτίζεται «πίστη», η οποία όμως οδηγεί σε άρνηση της πραγματικότητας.
Η πνευματική μας παράδοση θεωρεί την ανασφάλεια κατάσταση που πηγάζει από τον πονηρό. Συνήθως αισθανόμαστε ανασφαλείς εξαιτίας των επιλογών μας, οι οποίες δεν στηρίζονται σε υγιή βάση. Άλλοτε, είμαστε αναποφάσιστοι, με αποτέλεσμα να συσσωρεύεται άγχος σε όποια επιλογή και να γινόμαστε αναβλητικοί. Άλλοτε πάλι περιμένουμε από τους άλλους να μας δώσουν ασφάλεια, χωρίς να ξεκινάμε από τον ίδιο τον εαυτό μας, να είμαστε δηλαδή σε θέση εμείς με τις επιλογές, την προσωπικότητα, τον χαρακτήρα και, κυρίως, την αγάπη μας έναντι των άλλων να προσφέρουμε ασφάλεια. Ό,τι (δεν )δίνεις, συνήθως και (δεν) παίρνεις. Ο πονηρός θέλει να μας κάνει να πιστέψουμε ότι το μόνο υγιές κριτήριο είναι το θέλημά μας. Ότι οι άλλοι δεν θα μείνουν κοντά μας μέχρι τέλος. Ότι κι εμείς κάποτε θα κουραστούμε. Ότι ο Θεός είτε δεν υπάρχει είτε δεν ασχολείται μαζί μας. Ότι οι αμαρτίες μας είναι τέτοιες που μας πρέπει τιμωρία. Ότι δεν χρειάζεται να μοιραζόμαστε, αλλά να μαζεύουμε για τον εαυτό μας. Ότι στο απώτερο μέλλον θα βρεθεί ο πρίγκιπας ή η πριγκίπισσα που θα μας σταθεί. Τώρα δεν είναι καιρός.
Έναντι αυτής της νοοτροπίας η οποία καταδικάζει τον άνθρωπο να μην χτίζει κάτι που τον οδηγεί σε έξοδο από το εγώ του για χάρη του άλλου και, επομένως, τον οδηγεί στην μοναξιά, η πίστη μας αντιτάσσει την αγάπη στον Θεό και την απόφαση για ρίσκα που θα στηρίζονται όμως και σε ρεαλισμό. Η ανθρώπινη ιδιοτροπία οδηγεί στην εσωστρέφεια. Δεν κληθήκαμε όμως να υπάρχουμε μόνο για το εγώ μας, αλλά για να κοινωνούμε την ζωή και στο πρόσωπο του Θεού και στο πρόσωπο του συνανθρώπου μας. Κλειδιά είναι η προσευχή, η θέλησή μας να χτίσουμε κάτι με τον άλλο, όταν βλέπουμε ότι έχουμε βάσεις κοινές, η εμπιστοσύνη σε πρόσωπα που μπορούν να είναι πνευματικοί καθοδηγητές, όταν μας αφήνουν να έχουμε τον τελευταίο λόγο. Κυρίως όμως η απόφασή μας πρώτα να δώσουμε.
Το κακό τελικά έγκειται στο κλείσιμο στον εαυτό μας. Χρειάζεται περισσότερη κένωση, πρωτοβουλία, απόφαση. Να υπάρχουν προφανώς κριτήρια επιλογής, όχι όμως ένας εγωκεντρισμός που μειώνει τους άλλους. Και τελικά, πριν την όποια απόφασή μας να μετρά το βάθος του χρόνου: δίνω ασφάλεια όχι για να καταστήσω τον άλλο ανίκανο να αναλάβει την ευθύνη για την ζωή του, αλλά για να τον «σπρώξω» στην αληθινή ελευθερία.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
