Έχουμε ανάγκη στη ζωή μας μορφές όπως αυτές των Τριών Ιεραρχών;
Στην υμνολογία της εορτής τους στις 30 Ιανουαρίου τους αποκαλούμε, μεταξύ άλλων, «ακραιφνεστάτους
θεολόγους», γνήσιους, αυθεντικούς, ακέραιους θεολόγους. Θεολόγος
σημαίνει όχι απλώς αυτός που κάνει λόγο για τον Θεό, αλλά αυτός που ζει
τον Θεό. Είναι όποιος ελεύθερα διάλεξε να είναι ο Θεός η πρώτη
προτεραιότητα της καρδιάς και της ζωής του και Τον άφησε να διαμορφώσει
την πορεία μέσα στον χρόνο.
Τι έκαναν ο Μέγας Βασίλειος, ο Γρηγόριος ο θεολόγος και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος; Έζησαν
τον Θεό και το έδειξαν με μία σειρά πράξεων που τους κατέστησαν αληθινά
φαινόμενα τόσο για τον κόσμο όσο και για την Εκκλησία. Μορφώθηκαν και
την κατά κόσμον και την κατά Θεόν μόρφωση. Δεν υπήρχε γνώση του καιρού
τους που να μην κατέχουν σε όλες τις επιστήμες, θεωρητικές και
πρακτικές, ανθρωπιστικές και θετικές. Ακόμη και την ιατρική κατείχαν,
ιδίως ο Μέγας Βασίλειος, ο οποίος την άσκησε στην πράξη περιθάλποντας
συνανθρώπους απόβλητους, όπως οι λεπροί. Η γνώση όμως την οποία έλαβαν
και αυτή την οποία προσέθεσαν στην πορεία τους δεν τους έκανε
υπερήφανους στην σκέψη, διανοούμενους που θεωρητικά μπορούν να λύσουν
κάθε ανθρώπινο πρόβλημα, αλλά τους οδήγησε να αφιερωθούν στον Θεό,
αρχικά να ασκητέψουν στην έρημο και
στη συνέχεια να γίνουν ιερείς και επίσκοποι της Εκκλησίας με σκοπό να
μοιραστούν ό,τι προσέλαβαν. Διότι αληθινό είναι ό,τι μοιραζόμαστε και
όχι ό,τι κρατάμε για τον εαυτό μας, και διά της αληθείας ο άνθρωπος
παλεύει όχι απλώς να βελτιώσει τον κόσμο, αλλά να τον μεταμορφώσει. Η
πραγματική όμως μεταμόρφωση έρχεται όταν στον κόσμο επέρχεται το θέλημα
του Θεού, που είναι η αγάπη!
Και προσέφεραν λόγο,
μόρφωση, τροφή, στέγη, περίθαλψη, ενδυμασία, κυρίως όμως αλήθεια και
αγάπη και ελπίδα ουρανού και αιωνιότητας, τουτέστιν Χριστό στους
ανθρώπους. Τελούσαν οι ίδιοι αδιαλείπτως την θεία λειτουργία, που
σημαίνει ότι εναπέθεταν τα πάντα στον Θεό και έδιναν τον Χριστό ως τροφή
και ζωή στους άλλους. Και με το ήθος τους που ήταν δυναμικό, μαρτυρικό,
καθαρό, χωρίς περιττές διπλωματίες, έλεγαν τι χρειάζεται αληθινά ο
άνθρωπος: Θεό, αγάπη, ελευθερία! Και όταν χρειάστηκε, υπερασπίστηκαν την
πίστη και το ήθος τους με παρρησία, με αυταπάρνηση, χωρίς να νοιαστούν
για θέσεις και αξιώματα, χωρίς να φοβηθούν ακόμη και όσους εντός της
Εκκλησίας επέλεγαν εύκολους δρόμους: της ταύτισης με την εκκοσμίκευση
των καιρών, την πρόταξη της εξουσίας χωρίς αλήθεια, την σύνδεση με τους
ισχυρούς που ελέγχονταν και γι’ αυτό αντιδρούσαν από την αυθεντικότητα των Τριών Ιεραρχών.
Οι μεγάλοι αυτοί Πατέρες προσέφεραν παιδεία με τον λόγο, τα έργα τους, το ήθος τους. Μ’ αυτό δηλαδή που ήταν! Διότι όλη η ύπαρξή τους μιλούσε γι’ αυτό
που έδιναν και ουσιαστικά καλούσαν τους συνανθρώπους τους να ζήσουν. Σε
μία εποχή στην οποία παιδεία είναι μόνο η γνώση και η επαφή με τον
πολιτισμό των καιρών μας, συχνά διανοητικά και ελάχιστα καρδιακά, οι
άγιοι που άλλαξαν τον κόσμο της εποχής τους και μας άφησαν αυθεντικότητα
χάρις στην κοινωνία με τον Θεό, μας ωθούν να ξαναδούμε την πορεία μας.
Μεγαλύτεροι
και νεώτεροι, γονείς, εκπαιδευτικοί, εκκλησιαστικοί ταγοί, καθημερινοί
άνθρωποι, πολιτικοί και επιστήμονες, άνδρες και γυναίκες έχουμε ανάγκη
να διδαχτούμε, να επικαλεστούμε, να προβληματιστούμε. Τουλάχιστον, ας
τους τιμήσουμε!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
