Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Δορμπαράκης
«Οι βουλόμενοι πλουτείν εμπίπτουσιν εις πειρασμόν και παγίδα και επιθυμίας πολλάς ανοήτους και βλαβεράς, αίτινες βυθίζουσι τους ανθρώπους εις όλεθρον και απώλειαν. Ρίζα γαρ πάντων των κακών εστιν η φιλαργυρία, ης τινες ορεγόμενοι απεπλανήθησαν από της πίστεως και εαυτούς περιέπειραν οδύναις πολλαίς. Συ δε, ω άνθρωπε του Θεού, ταύτα φεύγε» (Από το αποστολικό ανάγνωσμα της Τετάρτης: Α΄ Τιμ. 6, 9-11).
(Όσοι θέλουν να πλουτίσουν πέφτουν σε πειρασμό, σε παγίδα του διαβόλου και σε πολλές επιθυμίες ανόητες και βλαβερές, που βυθίζουν τους ανθρώπους στην καταστροφή και στον χαμό. Γιατί η ρίζα όλων των κακών είναι η φιλαργυρία. Το χρήμα μερικοί το επιθύμησαν τόσο πολύ, ώστε πλανήθηκαν κι απομακρύνθηκαν από την πίστη και πλήγωσαν τον εαυτό τους με βάσανα πολλά. Εσύ όμως άνθρωπε του Θεού, όλα αυτά να τ’ αποφεύγεις».
Διατεινόμαστε πολλοί ότι είμαστε άνθρωποι του Θεού – η ζωή μας το επιβεβαιώνει: πιστεύουμε στον Χριστό, εκκλησιαζόμαστε και κοινωνούμε ίσως, κάνουμε την προσευχή μας όταν μπορούμε, δίνουμε κάποιες ελεημοσύνες. Θεωρούμε μάλλον ότι είμαστε στην «πλευρά» του Θεού, οπότε και Εκείνος μας οφείλει τη σωτηρία μας, όταν μάλιστα έρχονται στιγμές που Τον «υπερασπιζόμαστε» απέναντι στους «κακούς» που Τον μάχονται. Μα έρχεται ο «επικίνδυνος» λόγος του Θεού, «ο τομώτερος υπέρ πάσαν δίστομον μάχαιραν» που πάει να «καταρρίψει» την εικόνα που έχουμε στο μυαλό μας για τον ίδιο τον εαυτό μας! «Είσαι άνθρωπος του Θεού; Δεν μπορείς να επιθυμείς τα πλούτη και τον θησαυρισμό σου στη ζωή αυτή. Μόλις πας να τα επιθυμήσεις έχεις ανοίξει τη θύρα για να πέσεις σε πειρασμό, σε παγίδα που σου έχει ετοιμάσει ο Πονηρός διάβολος, σε καταστάσεις που θα σε βυθίσουν στην καταστροφή και το χαμό σου! Το να επιθυμείς τα πλούτη σημαίνει ότι ξέφυγες από τον ορθό δρόμο, τον δρόμο του Χριστού, και κινείσαι πιά στον σκοτεινό δρόμο της πλάνης. Δεν είσαι πιά καν πιστός και αυτοβασανίζεσαι πληγώνοντας τον εαυτό σου. Κι αυτό γιατί; Διότι αγάπησες τα χρήματα! Κι αυτή η αγάπη είναι η ρίζα όλων των κακών που υπάρχουν, η πύλη της κόλασης!»
Θέλει προσοχή! Δεν αναφέρεται ο απόστολος σ’ αυτούς που ήδη έχουν τα πλούτη – αυτοί βρίσκονται στην πιο επικίνδυνη θέση, την πιο δυσκολεμένη! Γιατί είναι υποχρεωμένοι, αν θέλουν να έχουν σχέση με τον Θεό, να κάνουν ορθή χρήση του πλούτου τους: να βρίσκονται σε εκείνη την ετοιμότητα αληθινής αγάπης ώστε πρώτιστα να καλύπτουν τις ανάγκες των άλλων συνανθρώπων τους που υστερούν και είναι πτωχοί και ύστερα και τις δικές τους που πρέπει να είναι λιτές και περιορισμένες˙ «έχοντας τροφή και σκεπάσματα ας αρκεστούμε σ’ αυτά» (απ. Παύλος). Ο ίδιος ο Κύριος έκανε την αποτίμηση: «πόσο δύσκολα αυτοί που έχουν τα χρήματα θα εισέλθουν στη Βασιλεία του Θεού. Πιο εύκολα θα περάσει ένα καραβόσχοινο από την τρύπα μίας βελόνας παρά ένας πλούσιος στη βασιλεία του Θεού!»
Λοιπόν, δεν μιλάει εδώ ο θεόπνευστος Παύλος για τους ήδη πλουσίους. Κάνει λόγο για όσους είναι πτωχοί και επιθυμούν να πλουτίσουν, «οι βουλόμενοι πλουτείν». Και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, «ακτινογραφώντας» την πνευματική τους κατάσταση. Πρόκειται για ανθρώπους που η ροπή τους αυτή – και τη ροπή αυτή την έχουμε όλοι μας ως καρπό της ενοικούσης εν ημίν αμαρτίας – αν δεν προσεχτεί και δεν ελεγχτεί θα οδηγήσει, όπως αναφέρει, στην υποταγή μόνον στον Πονηρό και τα πάθη τους και θα διαγράψει τον Χριστό από τη ζωή τους. Το έχει αποκαλύψει ο ίδιος ο Κύριος και το επιβεβαιώνει δυστυχώς η διαχρονική πραγματικότητα: «Ουδείς δύναται δυσίν κυρίοις δουλεύειν. Ου δύνασθε Θεώ δουλεύειν και μαμωνά».
Ο πειρασμός όντως είναι μεγάλος. Γιατί σε κάθε εποχή το χρήμα είναι η άμεση και «χειροπιαστή» θεότητα – με το χρήμα ανοίγονται όλες οι θύρες, ακόμη κι εκείνες που θεωρούνται «επτάκλειστες». Ο πλούσιος θεωρείται ο κυρίαρχος του κόσμου, ο πλούτος συνυπάρχει με την εξουσία, ο πλούτος σε κάνει να νιώθεις κι εσύ λίγο ή πολύ… θεός! Μα είναι η μεγαλύτερη πλάνη και η απόδειξη, με την εγωιστική χρήση του, της ίδιας της απιστίας. Πρόκειται για την αφροσύνη, όπως είπε ο Χριστός στη γνωστή παραβολή του άφρονος πλουσίου, δηλαδή πρόκειται για μία τελικώς τρέλα που κάνει τον άνθρωπο να μην είναι ο εαυτός του και να κινείται σε μία «φαντασιακή» πραγματικότητα. Γιατί η όντως πραγματικότητα έρχεται αμείλικτη εκεί που δεν το περιμένεις και σου λέει: «Ανόητε και τρελέ, αυτήν τη νύχτα θα πεθάνεις! Κι όλα αυτά που έχεις τι θα γίνουν; Σου ζητάνε οι δαίμονες την ψυχή σου!»
Για τον πιστό η πορεία είναι μονόδρομος: Δεν πρέπει να αφεθεί σε τέτοιον πειρασμό. «Συ ανθρωπε του Θεού απόφευγε όλα αυτά!» Και τι πρέπει να κάνει; Να στρέφεται αδιάκοπα προς τον Θεό, εκζητώντας με βιασμό της καρδιάς και της ψυχής του την εφαρμογή του αγίου θελήματός Του. Όσο είμαστε με τη χάρη του Κυρίου στο «κυνηγητό», που θα πεί στην αγάπη, των εντολών του Κυρίου, την πίστη και το άνοιγμα προς τον συνάνθρωπο, τόσο θα βλέπουμε ότι θα ανατέλλει και η συνοδευτική των πάντων αγαθών αρετή, η εγκράτεια. Γιατί η εγκράτεια συνιστά γενική αρχή που αγκαλιάζει πρώτα την ψυχή και έπειτα το σώμα του ανθρώπου. Και φανερώνει την ενυπάρχουσα και ενεργοποιημένη από την καλή μας διάθεση χάρη του αγίου Πνεύματος. «Ο γαρ καρπός του Πνεύματός εστιν… εγκράτεια».
