Ζούμε σε έναν πολιτισμό που μας δημιουργεί την αίσθηση ότι αν δεν τα έχουμε όλα όπως τα θέλουμε, δεν μπορούμε να είμαστε ευτυχισμένοι. «Τα θέλω όλα και τα θέλω τώρα», είναι το μότο που κυριαρχεί, ιδίως στην ζωή των νεώτερων. Το βλέπουμε στα παιδιά. Δυσκολεύονται να περιμένουν. Αν έχουν κάτι να πούνε, δεν μπορούνε να περιμένουν τα άλλα παιδιά που βρίσκονται στον χώρο, στην σχολική τάξη, στην παρέα, αλλά διακόπτουν και με στεντόρεια φωνή επιχειρούν να κάνουν την άποψή τους κέντρο. Ακόμη όμως κι αν δεν έχουν τέτοιο στόχο, δεν παύουν να μιλούνε ακατάπαυστα, όταν τους έρθει, εν είδει παράλληλου μονολόγου, διότι και άλλοι έτσι κάνουν. Η άποψή μου, το θέλημά μου, το εγώ μου είναι το κλειδί.
Έχει υποχωρήσει η προσμονή της ευγένειας σήμερα. Σαν να βιαζόμαστε οι άνθρωποι να προλάβουμε να ακουστούμε, σαν να νιώθουμε ότι η άποψή μας είναι τόσο σημαντική, ίσως και μοναδική, και δεν αρκεί απλώς να επικοινωνήσουμε, αλλά να πρέπει να επικρατήσουμε. Το επίπεδο του πολιτικού διαλόγου εδώ και χρόνια, μετά την είσοδο της ιδιωτικής τηλεόρασης στην ζωή μας, το μαρτυρεί. Το επίπεδο του διαδικτυακού λόγου, με σχόλια κάθε λογής, που αναρτώνται ως θέσφατα κι ας είναι χειρίστου επιπέδου, συχνά χυδαίου, επιβεβαιώνει του λόγου το ασφαλές. Και ένα αίσθημα ματαίωσης όταν αυτό που θέλουμε δεν το έχουμε ερμηνεύει το γιατί ο ετεροπροσδιορσμένος άνθρωπος δεν νιώθει ικανός να αναπαυτεί στα λιγότερα, αλλά σημαντικά.
«Πλούσιος είναι ο εν τω ολίγω αναπαυόμενος», λέει μία εμβληματική μορφή της λογοτεχνίας μας, η Κωνσταντινουπολίτισσα Λωξάντρα της Μαρίας Ιορδανίδου. «Δεν είναι συμφέρον μας να αναπαυόμαστε με πληρότητα σε όλα», λέει η ασκητική μας παράδοση. Κι αυτό διότι έρχεται η πλεονεξία που μας κατακτά. Η υπερηφάνεια. Η ραθυμία μετά. Η αδυναμία μας να δεχτούμε ότι θα χάσουμε. Και τότε δεν μπορούμε ούτε τα συναισθήματά μας να διαχειριστούμε ούτε να αισθανθούμε ότι η ολιγάρκεια, όταν είναι στάση ζωής, μας επιτρέπει να αναπαυτούμε στα ουσιώδη.
Κανείς δεν έχει υπογράψει συμβόλαιο με την νίκη, την επιτυχία. Κανένας στόχος μας δεν είναι βέβαιο ότι θα εκπληρωθεί. Ούτε η ζωή μάς χρωστά ούτε οι άλλοι. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι απαραίτητος ο κόπος. Η επένδυση στο αποτέλεσμα όμως, όταν γίνεται με το άγχος πως αν δεν τα καταφέρουμε δεν αξίζουμε, είναι κάτι που μας ταλαιπωρεί. Άλλωστε, σε όλα ο Θεός έχει τον τελευταίο λόγο. Εκείνος γνωρίζει τι αληθινά από όσα επιθυμούμε θα μας ωφελήσει. Αν δεν πιστεύουμε σ’ Αυτόν, αφήνει να κάνουμε πολλά από όσα θέλουμε, για να μην έχουμε πρόφαση ότι στάθηκε εμπόδιό μας. Θα έρθει η ώρα όμως που θα μείνει κάτι ανεπίτευκτο και εκεί θα κληθούμε να αποφασίσουμε αν κλειδί είναι η εμπιστοσύνη σε Εκείνον ή το εγώ μας που θα πρέπει να κερδίσει με κάθε τρόπο. Όλα όμως είναι θέμα ελευθερίας.
Στην καθημερινότητα, στις σχέσεις μας, στην ανατροφή των παιδιών μας ας μην λησμονούμε ότι το λίγο μπορεί να γίνει πολύ, όταν υπάρχει η αγάπη. Στην αγάπη βρίσκεται το κλειδί της ευτυχίας. Και στην πίστη στον Θεό που είναι αγάπη. Θέλει άσκηση και ταπείνωση ο δρόμος αυτός. Είναι όμως αληθινά ευλογημένος.
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός