“Οἱ δὲ ἐξελθόντες ἀπῆλθον εἰς τὴν ἀγέλην τῶν χοίρων· καὶ ἰδοὺ
ὥρμησε πᾶσα ἡ ἀγέλη τῶν χοίρων κατὰ τοῦ κρημνοῦ εἰς τὴν θάλασσαν καὶ
ἀπέθανον ἐν τοῖς ὕδασιν”. (Ματθ. 8,32)
“Αὐτοὶ βγῆκαν καὶ πῆγαν στὸ κοπάδι τῶν χοίρων. Καὶ ὅλο τὸ κοπάδι ὅρμησε καὶ γκρεμίστηκε στὴ λίμνη καὶ πνίγηκαν μέσα στὰ νερά”.
Είναι συγκλονιστική η εικόνα του Χριστού να εκδιώκει την ομάδα των δαιμόνων από τους δύο ανθρώπους των Γερσενηνών. Οι δαίμονες ζητούνε την άδεια να πάνε στην αγέλη των χοίρων, ζώων που ο μωσαϊκός νόμος δεν επέτρεπε να τρώγονται από τους Ιουδαίους και οι κάτοικοι της χώρας υποκριτικά τα ανέτρεφαν για να τα πουλάνε στους ειδωλολάτρες, χωρίς να δείχνουν ότι παραβιάζουν τα θρησκευτικά τους έθιμα. Εκείνη τη στιγμή που ο Χριστός επιτρέπει στους δαίμονες να εισέλθουν στους χοίρους, βλέπουμε το κακό να θριαμβεύει, να καθιστά τον κόσμο μανιακό, ακόμη και η κτίση να υποτάσσεται στο σκοτάδι της καταστροφής που ο διάβολος φέρνει. Και όλη η αγέλη πέφτει στη θάλασσα και πνίγεται, δείχνοντας πως ούτε το ένστικτο της αυτοσυντήρησης μπορεί να λειτουργήσει, όταν ο άνθρωπος παραδίδεται στη δύναμη του πονηρού.
Εκτός από την έλλειψη πίστης ότι το κακό δεν είναι αφηρημένο και αποπροσωποποιημένο, ο σύγχρονος άνθρωπος μοιάζει πολύ με τους Γεργεσηνούς εκείνης της εποχής. Επκαλείται μία ταυτότητα, την οποία όμως δεν θέλει να την στηρίξει. Εκείνοι έλεγαν ότι ήταν Ιουδαίοι και πιστοί στον Θεό. Ο σύγχρονος άνθρωπος επικαλείται τον ανθρωπισμό, τα δικαιώματα, την συνύπαρξη, την συμπερίληψη. Εκείνοι θεωρούσαν ότι το φαίνεσθαι ήταν αρκετό για να δείχνουν πιστοί. Ο σύγχρονος άνθρωπος λησμονεί ότι τίποτα δεν είναι γνήσιο αν δεν μπορεί να μπολιαστεί με την αγάπη, αλλά και με τον σεβασμό στους άλλους. Ο σεβασμός έγκειται στην ανοχή, όχι στην προτυποποίηση. Υπάρχει κακό. Υπάρχει αμαρτία. Υπάρχουν πάθη. Γίνονται λάθη. Αποτυγχάνουμε. Όπως οι Γεργεσηνοί προσποιούνταν ότι δεν τρέχει τίποτα με το να βόσκουν χοίρους, καθώς μάλιστα έδιωξαν τον Χριστό από τα μέρη τους, γιατί αποκάλυψε το υποκριτικό τους πρόσωπο, την μάσκα της δήθεν αποδοχής της ιουδαϊκής ταυτότητας, η οποία όμως εξυπηρετούσε μόνο τα συμφέροντά τους, έτσι και ο σύγχρονος άνθρωπος θεωρεί ότι μπορεί να επικαλείται τις ανθρωπιστικές αξίες, αρνούμενος στο όνομά τους το κακό, την αμαρτία, την αποτυχία. Και διώχνει την πίστη και τον Χριστό από την ταυτότητά του, για να μην ενοχλείται από την αλήθεια και για να μη γιατρευτεί, καθώς η ταυτότητά του εχει ζυμωθεί πλέον με την υποκρισία του κακού και δεν αλλάζει.
Η αγέλη των χοίρων πνίγηκε. Το κακό, στις υπάρξεις των δαιμόνων συνεχίζει να πορεύεται στον κόσμο, να παραποιεί την αλήθεια, να απομονώνει τον άνθρωπο από τον πλησίον του, να τον καθιστά χαλεπό λίαν, καθότι ο ατομοκεντρικός εαυτός μας δεν μπορεί να συνυπάρξει παρά μόνο με όσους τον αποδέχονται. Και θεωρούμε τις αμαρτίες μας πρότυπο. Η παρουσία του Χριστού, διαλεκτική, ιαματική, μεταμορφωτική, δεν μας αγγίζει. Προτιμούμε να συνεχίσουμε στην οδό του κακού, ακόμη κι αν κατά βάθος γνωρίζουμε ότι μας περιμένει ο πνευματικός θάνατος, ίσως γιατί έχουμε νικηθεί κατά κράτος από τον μηδενισμό που θριαμβεύει στους καιρούς μας. Έχουμε γίνει απορριπτικοί της ελπίδας και γι’ αυτό τελικά αρνούμαστε να δούμε τον Χριστό ως αλήθεια.
Ο Χριστός φεύγει από τους Γεργεσηνούς. Μας δείχνει ότι η ελευθερία είναι αδιαπραγμάτευτη. Είναι μία υπόμνηση σε όσους από εμάς μπαίνουμε στον πειρασμό να αντιτάξουμε οφθαλμόν αντί οφθαλμού. Να ζητήσουμε επί πίνακι την κεφαλή των αμαρτανόντων. Να θεωρήσουμε τις πεποιθήσεις μας ως αυτάρκεις. Η αγάπη ξέρει να αποχωρεί. Προσεύχεται σιωπηλά και συνείζει αλλού το έργο της σποράς της αλήθειας, της αντίστασης στο κακό, της πρόταξης της πίστης. Ας μη φοβόμαστε τους χαλεπούς λίαν, ούτε τους υποκριτές. Ας πορευόμαστε ιματισμένοι και σωφρονούντες πνευματικά δίπλα στον Χριστό και στη ζωή της Εκκλησίας. Και ας είμαστε ειλικρινείς και στις δικές μας πτώσεις. Μετανοούντες και αγαπητικοί!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
“Αὐτοὶ βγῆκαν καὶ πῆγαν στὸ κοπάδι τῶν χοίρων. Καὶ ὅλο τὸ κοπάδι ὅρμησε καὶ γκρεμίστηκε στὴ λίμνη καὶ πνίγηκαν μέσα στὰ νερά”.
Είναι συγκλονιστική η εικόνα του Χριστού να εκδιώκει την ομάδα των δαιμόνων από τους δύο ανθρώπους των Γερσενηνών. Οι δαίμονες ζητούνε την άδεια να πάνε στην αγέλη των χοίρων, ζώων που ο μωσαϊκός νόμος δεν επέτρεπε να τρώγονται από τους Ιουδαίους και οι κάτοικοι της χώρας υποκριτικά τα ανέτρεφαν για να τα πουλάνε στους ειδωλολάτρες, χωρίς να δείχνουν ότι παραβιάζουν τα θρησκευτικά τους έθιμα. Εκείνη τη στιγμή που ο Χριστός επιτρέπει στους δαίμονες να εισέλθουν στους χοίρους, βλέπουμε το κακό να θριαμβεύει, να καθιστά τον κόσμο μανιακό, ακόμη και η κτίση να υποτάσσεται στο σκοτάδι της καταστροφής που ο διάβολος φέρνει. Και όλη η αγέλη πέφτει στη θάλασσα και πνίγεται, δείχνοντας πως ούτε το ένστικτο της αυτοσυντήρησης μπορεί να λειτουργήσει, όταν ο άνθρωπος παραδίδεται στη δύναμη του πονηρού.
Εκτός από την έλλειψη πίστης ότι το κακό δεν είναι αφηρημένο και αποπροσωποποιημένο, ο σύγχρονος άνθρωπος μοιάζει πολύ με τους Γεργεσηνούς εκείνης της εποχής. Επκαλείται μία ταυτότητα, την οποία όμως δεν θέλει να την στηρίξει. Εκείνοι έλεγαν ότι ήταν Ιουδαίοι και πιστοί στον Θεό. Ο σύγχρονος άνθρωπος επικαλείται τον ανθρωπισμό, τα δικαιώματα, την συνύπαρξη, την συμπερίληψη. Εκείνοι θεωρούσαν ότι το φαίνεσθαι ήταν αρκετό για να δείχνουν πιστοί. Ο σύγχρονος άνθρωπος λησμονεί ότι τίποτα δεν είναι γνήσιο αν δεν μπορεί να μπολιαστεί με την αγάπη, αλλά και με τον σεβασμό στους άλλους. Ο σεβασμός έγκειται στην ανοχή, όχι στην προτυποποίηση. Υπάρχει κακό. Υπάρχει αμαρτία. Υπάρχουν πάθη. Γίνονται λάθη. Αποτυγχάνουμε. Όπως οι Γεργεσηνοί προσποιούνταν ότι δεν τρέχει τίποτα με το να βόσκουν χοίρους, καθώς μάλιστα έδιωξαν τον Χριστό από τα μέρη τους, γιατί αποκάλυψε το υποκριτικό τους πρόσωπο, την μάσκα της δήθεν αποδοχής της ιουδαϊκής ταυτότητας, η οποία όμως εξυπηρετούσε μόνο τα συμφέροντά τους, έτσι και ο σύγχρονος άνθρωπος θεωρεί ότι μπορεί να επικαλείται τις ανθρωπιστικές αξίες, αρνούμενος στο όνομά τους το κακό, την αμαρτία, την αποτυχία. Και διώχνει την πίστη και τον Χριστό από την ταυτότητά του, για να μην ενοχλείται από την αλήθεια και για να μη γιατρευτεί, καθώς η ταυτότητά του εχει ζυμωθεί πλέον με την υποκρισία του κακού και δεν αλλάζει.
Η αγέλη των χοίρων πνίγηκε. Το κακό, στις υπάρξεις των δαιμόνων συνεχίζει να πορεύεται στον κόσμο, να παραποιεί την αλήθεια, να απομονώνει τον άνθρωπο από τον πλησίον του, να τον καθιστά χαλεπό λίαν, καθότι ο ατομοκεντρικός εαυτός μας δεν μπορεί να συνυπάρξει παρά μόνο με όσους τον αποδέχονται. Και θεωρούμε τις αμαρτίες μας πρότυπο. Η παρουσία του Χριστού, διαλεκτική, ιαματική, μεταμορφωτική, δεν μας αγγίζει. Προτιμούμε να συνεχίσουμε στην οδό του κακού, ακόμη κι αν κατά βάθος γνωρίζουμε ότι μας περιμένει ο πνευματικός θάνατος, ίσως γιατί έχουμε νικηθεί κατά κράτος από τον μηδενισμό που θριαμβεύει στους καιρούς μας. Έχουμε γίνει απορριπτικοί της ελπίδας και γι’ αυτό τελικά αρνούμαστε να δούμε τον Χριστό ως αλήθεια.
Ο Χριστός φεύγει από τους Γεργεσηνούς. Μας δείχνει ότι η ελευθερία είναι αδιαπραγμάτευτη. Είναι μία υπόμνηση σε όσους από εμάς μπαίνουμε στον πειρασμό να αντιτάξουμε οφθαλμόν αντί οφθαλμού. Να ζητήσουμε επί πίνακι την κεφαλή των αμαρτανόντων. Να θεωρήσουμε τις πεποιθήσεις μας ως αυτάρκεις. Η αγάπη ξέρει να αποχωρεί. Προσεύχεται σιωπηλά και συνείζει αλλού το έργο της σποράς της αλήθειας, της αντίστασης στο κακό, της πρόταξης της πίστης. Ας μη φοβόμαστε τους χαλεπούς λίαν, ούτε τους υποκριτές. Ας πορευόμαστε ιματισμένοι και σωφρονούντες πνευματικά δίπλα στον Χριστό και στη ζωή της Εκκλησίας. Και ας είμαστε ειλικρινείς και στις δικές μας πτώσεις. Μετανοούντες και αγαπητικοί!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
