«Καί καθώς ὁ Μωυσῆς ὕψωσε τόν ὄφιν ἐν τῇ ἐρήμῳ, οὕτως ὑψωθῆναι δεῖ τόν υἱόν τοῦ ἀνθρώπου ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτόν μή ἀπόληται, ἀλλ’ ἔχῃ ζωήν αἰώνιον» (Ιωάν. 3, 14-15)
«Όπως ο Μωυσής ύψωσε το χάλκινο φίδι στην έρημο, έτσι πρέπει να υψωθεί ο Υιός του ανθρώπου, ώστε όποιος πιστεύει σ’ Αυτόν να μη χαθεί, αλλά να ζήσει αιώνια»
Η προετοιμασία μας για την εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού ξεκινά με την αναφορά της Εκκλησίας σε ένα περιστατικό της Παλαιάς Διαθήκης. Οι Ισραηλίτες έχουν κατασκηνώσει στην έρημο, μετά το πέρασμα της Ερυθράς θαλάσσης. Λαός σκληροτράχηλος, αλλά και σκληρόκαρδος, εύκολα χάνει την υπομονή του. Έτσι τα βάζουν και με τον Θεό και με τον Μωυσής, διότι ενώ βγήκαν από την Αίγυπτο, η ζωή στην έρημο είναι δύσκολη. Τότε ο Θεός έστειλε στον λαό φίδια φαρμακερά που τους δάγκωναν και πολλοί απ' αυτούς πέθαιναν. Πήγαν λοιπόν στο Μωυσή και του έλεγαν: «Αμαρτήσαμε που μιλήσαμε εναντίον του Κυρίου και εναντίον σου. Παρακάλεσε τον Κύριο να διώξει τα φίδια». Ο Μωυσής προσευχήθηκε στον Κύριο για τον λαό, κι ο Κύριος του είπε: «Φτιάξε ένα χάλκινο φίδι και βάλε το πάνω σ' ένα κοντάρι. Όποιος δαγκώνεται από κάποιο φίδι, θα το κοιτάζει και δεν θα πεθαίνει». Έτσι ο Μωυσής κατασκεύασε ένα χάλκινο φίδι και το έβαλε πάνω σ' ένα κοντάρι. Κι όταν ένα φίδι δάγκωνε κάποιον, αυτός κοιτούσε το χάλκινο φίδι και δεν πέθαινε (Αριθμοί 21,4-9).
Ο Χριστός, συζητώντας με τον Νικόδημο, άρχοντα των Ιουδαίων, Φαρισαίο ως προς την θρησκευτική ομάδα στην οποία ανήκε, του λύνει απορίες σχετικά με τον Θεανδρικό Του πρόσωπο. Η συζήτηση φτάνει στην σωτηρία και τότε ο Χριστός του περιγράφει το πέρασμα από την Παλαιά στην Καινή Διαθήκη, διά του προσώπου Του.
Σκληρόκαρδος ο λαός του Ισραήλ. Σκληρόκαρδος ο άνθρωπος κάθε εποχής, ο οποίος βάζει την επίγεια άνεση πιο πάνω από την αναζήτηση της αλήθειας, την περιπέτεια της υπακοής, την σωτηρία της αγάπης. Απαιτητικός ο λαός του Ισραήλ, θέλει έναν Θεό που θα του τα δώσει όλα στον χρόνο που επιθυμεί, «εδώ και τώρα». Απαιτητικός ο άνθρωπος κάθε εποχής, ζητά με φορτικό τρόπο από τον Θεό αποδείξεις της παρουσίας Του, τις οποίες συνδέει με την προσωπική του ευημερία και, μάλιστα, «εδώ και τώρα», κι αν δεν τις βλέπει, αρνείται τον Θεό και την αλήθεια. Κριτήριο μόνο η σκέψη του, η επιθυμία του, το θέλω του. Όμως ο Θεός διαλέγεται με τον λαό του Ισραήλ, μόνο που ο λόγος Του είναι κάποτε θάνατος. Τα ιοβόλα φίδια δαγκώνουν και σκοτώνουν. Η ύβρις, το να ζητά ο άνθρωπος πάνω από τα μέτρα του, να αρνείται να λειτουργήσει ευχαριστιακά, δοξολογικά προς τον Θεό, φέρνει θάνατο, σωματικό και πνευματικό. Το ίδιο συμβαίνει και σε κάθε άνθρωπο, ο οποίος αρνείται την κοινωνία με τον Θεό, αρνείται να δοξάσει τον Θεό για τα πολλά και τα λίγα, για τα καλά και τα δυσάρεστα. Δεν είναι εύκολος ο Θεός. Είναι παιδαγωγός. Και ο παιδαγωγός θέλει να «ευθύνει», να ισιώσει την καρδιά και την ψυχή του παιδαγωγούμενου. Να δείξει, και μέσα από τους άλλους και μέσα από τον πόνο, ότι η εμπιστοσύνη θέλει αίμα για να δώσει πνεύμα. Όμως δεν λησμονεί. Δεν δοκιμάζει πέρα από όσο ο άνθρωπος αντέχει. Διότι ούτε και ο θάνατος είναι η τελική δοκιμασία. Η νίκη κατά της αμαρτίας δίνει την ανάσταση. Κι αν στην περίοδο της Παλαιάς Διαθήκης, η ανάσταση ήταν αναμενόμενη, στον δικό μας κόσμο η ανάσταση μάς έχει δοθεί. Εμείς δεν έχουμε αλλάξει.
Χάλκινο το φίδι, το οποίο ο Μωυσής βάζει σε ένα κοντάρι. Ο χαλκός είναι ιαματικό μέταλλο. Αλλά για να γιατρέψει, χρειαζόταν ο σταυρός. Να υψωθεί. Φίδι θανάτωνε όποιον βρισκόταν μακριά από την αλήθεια, παραδομένος στους λογισμούς του, στην άρνηση του Θεού. Φίδι σώζει τώρα. Του παρόντος κόσμου φύση, σέρνεται στην γη και θανατώνει. Ο Θεός όμως προσλαμβάνει την φύση αυτή, την δική μας, για να μην την αφήσει να σέρνεται, αλλά για να την υψώσει στον σταυρό, που γίνεται θρόνος της αγάπης Του. Και είναι χάλκινο το φίδι, όχι χρυσό ή ασημένιο. Φαινομενικά ευτελές και όχι περήφανο και μεγάλης υλικής αξίας. Έτσι είναι και ο Χριστός για τον κόσμο και τον άνθρωπο. Φαινομενικά ασήμαντος, χωρίς θόρυβο, χωρίς δόξα. Κι ανεβαίνει στον Σταυρό. Αρκεί όμως να Τον κοιτάξει αυτός που καταλαβαίνει ότι δαγκώθηκε από την αμαρτία. Ότι η ζωή του είναι παγιδευμένη στην ανικανοποίητη απαίτηση του «τα θέλω όλα και τα θέλω τώρα». Ζωή αιώνια λαμβάνει αυτός που ατενίζει τον Χριστό και επανέρχεται στην οδό της εμπιστοσύνης, της κοινωνίας μαζί Του. Δεν χάνεται. Και είναι προσωπική η επιλογή να ατενίσουμε τον Εσταυρωμένο. Να θυμηθούμε ή να βρούμε τα μέτρα μας. Και με την θαλπωρή του βλέμματος, να φωτιστεί η ψυχή μας. Να ευθύνουμε. Να μπούμε στην βίωση της αλήθειας κάθε στιγμή, στην περιπέτεια της υπακοής, στην σωτηρία της αγάπης.
Την Κυριακή προ της Υψώσεως βλέπουμε τον εαυτό μας. Ότι ξεχνάμε ποιος είναι ο σκοπός που πιστεύουμε. Διά του σταυρού, του βλέμματος, της εμπιστοσύνης, να νικήσουμε το τώρα και να έχουμε ζωή αιώνιο που περιλαμβάνει και το τώρα. Καλή αρχή!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
