Ο Άγιος Δημήτριος συχνά απεικονίζεται μπροστά στο Μαξιμιανό,
στη φυλακή, ευλογώντας το Νέστορα. Επιπλέον επειδή ο Άγιος Δημήτριος
είναι και ένας από τους στρατιωτικούς και συγχρόνως προστάτης της
Θεσσαλονίκης, που πολλές φορές έσωσε από διάφορους κινδύνους, οι
παραστάσεις στις οποίες ο άγιος εικονίζεται στρατιωτικός, είτε πεζός
είτε καβαλάρης, είναι συνηθισμένες στην ορθόδοξη αγιογραφία.
Μεταξύ αυτών των αγιογραφιών ο Άγιος Δημήτριος απεικονίζεται και
έφιππος σε κόκκινο άλογο, σε αντίθεση με το λευκό άλογο του Άη Γιώργη.
Στην εικόνα αυτή ο άγιος Δημήτριος παρουσιάζεται καβαλάρης με
στρατιωτική στολή πάνω σε κόκκινο άλογο φονεύοντας με το δόρυ του τον
τσάρο των Βουλγάρων Σκυλογιάννη. Πρόκειται για το θαύμα που έγινε τον
Οκτώβριο του 1207 έξω από τα τείχη της Θεσσαλονίκης.
Ο τσάρος των Βουλγάρων Ιωαννίτζης που οι Βυζαντινοί αποκαλούσαν
Σκυλογιάννη, φονεύτηκε κατά την παράδοση από τον άγιο Δημήτριο, όταν
εκείνος πολιορκούσε τη Θεσσαλονίκη. Στο πρόσωπο του αγίου Δημητρίου η
Θεσσαλονίκη βλέπει πάντοτε τον προστάτη της, το στήριγμά της. (Η
απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους το 1912 συνέπεσε με την ημέρα
της γιορτής του αγίου μας).
Δίκαια ο άγιος Δημήτριος αποκαλείται από τον υμνωδό της Εκκλησίας «ο
μέγας φρουρός της Θεσσαλονίκης, ο ρύστης εν τοις κινδύνοις ο εξαίρετος,
πρόμαχος ο κράτιστος» (Κανών δεύτερος). Σ’ έναν άλλο Κανόνα, που
συνέθεσε ο Συμεών Θεσσαλονίκης, ο άγιος Δημήτριος φέρεται να λέει στην
προστατευόμενή του πατρίδα Θεσσαλονίκη «…μη φοβού ουν, πατρίς μου, εμέ
κατέχουσα, τους εχθρούς σου γαρ πάντας πατάξω εν Χριστώ και φυλάξω σε
την τιμωσανμε».
Δίκαια παρατηρήθηκε, πως από όλες τις εικόνες του Αγίου Δημητρίου, η
εικόνα του έφιππου αγίου αγαπήθηκε περισσότερο, γιατί ενσαρκώνει τα
ελληνικά ιδεώδη της παληκαριάς και της λεβεντιάς. Στη συνείδηση των
πιστών ο άγιος Δημήτριος δεν έιναι μόνο, κατά τον υμνωδό, «κρηπίς
ακατάβλητος και θεμέλιος άρρηκτος και πολιούχος, οικιστής και υπέρμαχος»
της πόλεως της Θεσσαλονίκης και «εν πολλοίς και πολλάκις κινδύνοις
χαλεποίς των Θεσσαλονικέων προϊστάμενος», αλλά και ομέγας υπέρμαχος της
οικουμένης.
