Η
εκκοσμίκευση είναι ένας από τους όρους που περιγράφει την
πραγματικότητα των καιρών μας. Συνδέεται με την κατάργηση κάθε ιερότητας
και κάθε αυθεντίας σε θεσμικό επίπεδο και στο αίσθημα ότι τα πάντα
έχουν αυταξία όχι διότι η αφετηρία τους ξεκινά από μία υπερβατική αρχή,
όπως είναι ο Θεός ή η θρησκεία, αλλά όταν εξυπηρετούν τις ανάγκες του
κόσμου για συνύπαρξη και πρόοδο. Η εκκοσμίκευση αποτυπώνει το αίσθημα
του υλοκρατούμενου πολιτισμού μας πως τα πάντα τελειώνουν στον θάνατο.
Εκκοσμικευμένη
είναι και η μοντέρνα αντίληψη για την οικογένεια. Έχει αξία επειδή
εξυπηρετεί τις ανάγκες των ανθρώπων για σταθερότητα σχέσεων, για την
συνέχεια του ανθρωπίνου είδους, διά των παιδιών, τα οποία όμως
προορίζονται να γίνουν πολίτες και όχι πιστοί σε οποιαδήποτε μεταφυσική
αντίληψη, όπως επίσης και επειδή αντιμετωπίζει τον φόβο της μοναξιάς. Η
οικογένεια σήμερα δεν θεωρείται στην προοπτική του παρελθόντος, ότι
δηλαδή έχει ευλογηθεί από τον Θεό, ότι αποτελεί πρόδρομο του αγαπητικού
τρόπου ύπαρξης των ανθρώπων στην βασιλεία των ουρανών, ότι αποτελεί μία
μικρή εκκλησία, στην οποία τα χαρίσματα του καθενός αλληλοσυμπληρώνονται
σε μία κοινότητα άσκησης και προσφοράς.
Η
εκκοσμικευμένη αντίληψη για την οικογένεια μετατρέπει το σπίτι σε
πανδοχείο, στο οποίο τα μέλη ικανοποιούν τις ανάγκες τους χωρίς όμως να
αισθάνονται ότι πρέπει να δίνουν χρόνο στην συνύπαρξη, καθώς προέχει το
«εγώ». Απορρίπτει την διαφορετικότητα του «πατέρα» και της «μητέρας»,
και επομένως την ιερότητά τους που ξεκινά από την φύση, από το «άρσεν
και θήλυ εποίησεν ο Θεός», και μιλά για γονεϊκούς ρόλους, στους οποίους
το φύλο δεν παίζει κανέναν ρόλο πέρα από τον αναπαραγωγικό, ενώ με τις
συζητήσεις για την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια ακόμη και αυτός
καταργείται. Το παιδί γίνεται δικαίωμα και όχι καρπός φυσικής και
αγαπητικής λειτουργίας. Η σχέση των προσώπων εντοπίζεται σε μια
δικαιωματική αγάπη, η οποία όμως αποσυνδέεται από την φυσικότητα. Οι
όλες συζητήσεις περί του αν γεννιέσαι ομοφυλόφιλος ή γίνεσαι εκεί
αποσκοπούν, στην περαιτέρω δηλαδή εκκοσμίκευση της οικογένειας.
Τα
σύγχρονα ζευγάρια, ολοένα και περισσότερο, στηρίζουν την συνύπαρξή τους
στις αξίες του εκκοσμικευμένου πολιτισμού μας: το χρήμα, τον αέρα
δικαιωματικής ελευθερίας που δεν αφήνει πολλά περιθώρια για πιστότητα,
αλλά μετρά την χαρά της σχέσης κυρίως με την ευχαρίστηση του κρεβατιού,
το «άσε με ήσυχο/ήσυχη», την δουλειά με σκοπό να μην είναι σε από κοινού
ώρες στο σπίτι, την διασκέδαση για ξέσκασμα, το ένα ή το πολύ δύο
παιδιά για να αποφύγουμε και την κούραση και τα έξοδα. Συνήθως λείπει
από την καθημερινότητα της εκκοσμικευμένης οικογένειας η αναφορά στον
Θεό, η προσευχή, η νηστεία, η λειτουργία, ένα αίσθημα κοινότητας, το
οποίο χάνεται όταν η παράδοση απλώς υπάρχει ως φολκλόρ.
Η
ποιμαντική της Εκκλησίας είναι ουσιαστικά σε αμηχανία σήμερα. Το να
διακηρύττει την επιστροφή στο χτες δεν ωφελεί. Το να διατηρήσει όμως
ορισμένες προτεραιότητες όπως είναι η επιμονή στη σύνδεση του φυσικού με
το θεϊκό και ιερό, το να ασχοληθεί σοβαρά με με την βελτίωση της
ποιότητας της σχέσης του ζευγαριού και πτυχές
της ανατροφής των παιδιών, το να καταδείξει τον μυστηριακό χαρακτήρα
του γάμου και να μην ανέχεται τον εμπορευματοποιημένο, το να επιμορφώσει
κληρικούς ως αληθινούς πνευματικούς πατέρες που θα στηρίξουν τις
οικογένειες είναι βήματα που έπρεπε να έχουν γίνει χτες. Αφύπνιση
λοιπόν!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
