Από την ομιλία του Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς για την απελευθέρωση της Αγιά Σοφιάς στο Covent Garden, στις 12 Ιουνίου του 1920
Είμαι ευτυχής που βλέπω το άγιο Λονδίνο να προσεύχεται για την σωτηρία
της Αγίας Σοφίας – αφού βλέπω έτοιμο ένα τόσο μεγάλο Χριστιανικό στρατό
να κάνει γνωστό στον υπόλοιπο κόσμο την σπουδαιότητα και την
αναγκαιότητα της απελευθέρωσης της Αγίας Σοφίας.
Γιατί είναι σημαντική για μας η Αγία Σοφία; ̔Η Αγία Σοφία έχει όντως
σπουδαία σημασία στην ζωή μας. ̔Η σημασία αυτή είναι μυστική, ιστορική
και συμβολική.
̔Ως προς τι συνίσταται η μυστική σημασία της Αγίας Σοφίας; – Μόνο του
το όνομα σημαίνει την Θεία Σοφία, δηλαδή τον ενσαρκωμένο Θεό – τον
Χριστό.
̔Η ίδια η δομή ανταποκρίνεται στην λέξη ενσαρκωμένος. Είναι
κατασκευασμένη εντελώς από νέο υλικό φερμένο από όλες τις χώρες. Στύλους
έχει όλες τις γνωστές πριν τον Χριστό λατρευμένες θεότητες. ̔
Η
μεγαλοπρέπειά της συμβολίζει όλα τα βασίλεια της γης.Το βασίλειο των
μετάλλων εκπροσωπείται σε όλες του τις μορφές. ̓Εδώ είναι ο λίθος κάθε
είδους, το μάρμαρο, ο αλάβαστρος και ο γρανίτης. ̓Εδώ είναι σκαλισμένες
και οι μορφές όλων των ζώων.
Αυτή αποτελεί την πιστότερη και την μεγαλοπρεπέστερη έκθεση της
χριστιανικής διδασκαλίας, της χριστιανικής λειτουργίας. Απεικονίζει την
αρχή και το τέλος του κόσμου και αποτελεί την μυστική της σημασία.
Αυτή έχει και ιστορική σημασία για μας. ̓Ιδιαίτερα για μας τους Σλάβους
έχει μεγάλη σημασία. ̔Η Σλαβική μας φυλή αριθμεί περίπου δύο
εκατοντάδες εκατομμύρια χριστιανικού λαού – χωρίς να πειράζει αν αυτοί
ανήκουν στην ̓Ανατολική η ∆υτική εκκλησία.
Κάποτε
αυτοί ζούσαν μαζί. ̔Η ̔Αγία Σοφία είναι η μεγάλη Σλαβική ιεραπόστολος.
Αυτή οδήγησε τον Σλαβικό κόσμο στον Χριστό. Οι Ρώσοι ποτέ δεν θα
γίνονταν χριστιανοί αν προηγουμένως δεν υπήρχε η ̔Αγία Σοφία. Αυτό για
μας είναι η δική της ιστορική σημασία.
Σε τι έγκειται ιστορική της σημασία για τους Έλληνες, τους Αρμένιους,
τους Σύριους και τους χριστιανούς της Μικράς Ασίας; Αυτή είναι η καρδιά
τους και η ψυχή τους η αιωνία τους ελπίδα και η πνοή τους.
Οι
χριστιανοί της Ανατολής ποτέ δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι η ̔Αγία
Σοφία θα πέσει σε χέρια μη χριστιανών, ελπίζανε ότι θα σωθεί. Οταν όμως
οι Τούρκοι κατέλαβαν και την Αγία Σοφία επήλθε η δυσκολότερη περίοδος
δοκιμασιών, μαρτυρίων και θλίψεων.
Στον 18 και 19 αιώνα οι Ρώσοι μερικές φορές αγωνίστηκαν για την
απελευθέρωση του ανατολικού χριστιανισμού. Σ’ αυτό μερικώς πέτυχαν.
Μερικώς και οι χριστιανοί της Ανατολής κατάφεραν να απελευθερωθούν.
̔Η πνοή τους ήταν η Αγία Σοφία. Σήμερα οι Σλάβοι είναι ελεύθεροι, κάθε
γωνιά, κάθε πατημασιά των χωρών τους έχει ελευθερωθεί, όμως η Αγία Σοφία
δεν είναι. Όσο αυτή είναι στην σκλαβιά ούτε εμείς ακόμη αισθανόμαστε
απελευθερωμένοι, δεν μπορούμε να συγκεντρωθούμε.
̔Η Αγία Σοφία έχει και συμβολική σημασία για μας. ∆ύο φορές τελείως
καταστράφηκε και ανακατασκευάστηκε. Όσο όμως ακόμη είναι τζαμί αυτή
βρίσκεται στις στάχτες της. Πρέπει πάλι να ανυψωθεί από αυτές. Το φυσικό
και το ηθικό της σώμα πρέπει να ανανεωθεί. Και θα ανανεωθεί.
Αν
θα την ανανεώσουν οι χριστιανοί της ∆ύσης – δεν ξέρω. Οι λαοί της
Ανατολής αναρωτιούνται γιατί οι χριστιανοί της ∆ύσης κωλύονται να
ελευθερώσουν αυτό το σύμβολο του δικού μας χριστιανισμού. Γιατί
κωλύονται; Γιατί;
Μερικοί
λέγουν ότι οι Τούρκοι ευχαρίστως θα την γκρεμίζανε παρά να την δούν
διασωσμένη από τον εξευτελισμό της. Και αν την καταστρέψουν δεν
πειράζει. Εγώ υποθέτω ότι δεν θέλουν, αλλά και αν το πράξουν αυτό, η
Αγία Σοφία θα ανυψωθεί και πάλι θα γίνει μεγαλειώδης.
Εμείς
δεν ζητάμε από τους μουσουλμάνους την Μέκκα τους. Μόνο προσευχόμαστε να
επιστρέψει στις ψυχές και τις καρδιές μας η Μάνα μας Εκκλησία.
Οι Τούρκοι αυτό θα το καταλάβουν. Είναι μοιρολάτρες και γνωρίζουν ότι η
υποταγή των χριστιανών σ’ αυτούς συντελέσθηκε με Θεία παραχώρηση.
Γνωρίζουν ότι η δύναμή τους παρήλθε.
Αν
και οι Βρετανοί υπετάξανε πολλές ισλαμικές χώρες, δεν ζητήσανε έστω και
ένα ισλαμικό έδαφος να αποδοθεί στους χριστιανούς. Οι Άραβες θέλουν να
ανοικοδομήσουν τα χαλιφάτα τους και αναζητούν ένα καλύτερο ισλαμικό
κέντρο από την Κωνσταντινούπολη. Εσείς τους βοηθάτε.
Γιατί
δεν βοηθάτε εμάς – τα αδέλφια σας; Η μεγαλύτερη έγνοια στην ιστορία της
Βρετανίας ήταν και είναι η απελευθέρωση των χριστιανών στην Ανατολή.
Εμείς σας παρακαλούμε να επιστρέψετε την μεγάλη μας εκκλησία στον
ανατολικό χριστιανισμό.
Αυτή
είναι η σκέπη μας. Ανήκει στον Χριστιανισμό. Εσείς τι θα κάνατε, ας
πούμε, αν ήσασταν στην σκλαβιά και απελευθερώνατε όλη την Αγγλία, την
Σκοτία, και την Ιρλανδία, αλλά ακόμη ο Άγιος Παύλος στο Λονδίνο παρέμενε
αποιεροποιημένος στα χέρια του εχθρού;
Η Αγία Σοφία είναι η πιο ακριβή κατασκευή στον κόσμο. Οι υλικές της
αξίες ανήχθησαν τον έκτο αιώνα πάνω από τρία εκατομμύρια δραχμές η
δεκαπέντε εκατομμύρια λίρες σε δικό σας χρήμα.
Σήμερα
αυτές ανέρχονται πάνω από τρεις εκατοντάδες εκατομμύρια λίρες – και
δυστυχώς ακόμη βρίσκεται σε τούρκικα χέρια ενώ αυτοί δεν έδωσαν ούτε μία
λίρα. Παρακαλώ τον Θεό οι Άγγλοι να κατανοήσουν την σημασία και την
σπουδαιότητα αυτού του μεγαλοπρεπούς χριστιανικού μνημείου. ̓
Αντιλαμβάνεστε
μήπως ότι η επιστροφή της Αγίας Σοφίας στον χριστιανισμό θα συνεισφέρει
στην επανένωση και την επανέναρξη της ελευθερίας των χριστιανών της
̓Ανατολής;
Εσείς είστε ο μόνος λαός της ∆ύσης στον οποίο ο λαός μας προσβλέπει,
διότι γνωρίζει ότι σείς ακριβώς ήσασταν που ήρθατε στην δυστυχία του να
τον ελευθερώσετε.
Τώρα
εκείνοι υπομονετικά αναμένουν για την τελευταία πράξη της ελευθερίας
τους. Και ο Θεός θα σας βοηθήσει να τελειώσετε το έργο που αρχίσατε στην
Ανατολή, θα εισακούσει τις προσευχές σας και θα τους απελευθερώσει.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το ανωτέρω κείμενο μεταφράσθηκε για πρώτη φορά στην ελληνική
και δημοσιεύεται στην Πεμπτουσία. Μετάφραση στην ελληνική: Χρίστος
Μπίτος, Θεολόγος – Μαθηματικός
