Ένα βασικό και καίριο ερώτημα που από την απάντησή του εξαρτάται όχι μόνο η ποιότητα της πνευματική μας ζωής, αλλά έχει να κάνει με όλη την ύπαρξή μας και τον οντολογικό τρόπο βίωση της ζωής μας. Είναι γεγονός ότι πολλές φορές η οπτική γωνία που βλέπουμε τα πράγματα στηρίζεται σε κατακτήσεις και βεβαιότητες που μας φέρνει η διαμόρφωση του χαρακτήρα μας και η πείρα (είτε θετική είτε αρνητική) που αποκτούμε στο διάβα της ζωής. Όταν όμως έρχονται μερικά διεισδυτικά ερωτήματα είναι ικανά και να μας αφυπνίσουν και να γίνουν η αφορμή για να μας αλλάξουν προς το καλύτερο. Αυτή η αλλαγή πορείας ύστερα από την απαραίτητη αυτοκριτική μας στην εκκλησιαστική γλώσσα ονομάζεται μετάνοια! Όπως και στους καλούς και ασυμβίβαστους επιστήμονες, έχουν περισσότερες ερωτήσεις παρά απαντήσεις για το αντικείμενο της έρευνάς τους, έτσι και ένας πραγματικά πνευματικός άνθρωπος θέτει με ταπείνωση στον ευατό του περισσότερα ερωτήματα αυτοκριτικής, παρά θεωρεί ότι είναι κάποιος καταξιωμένος που διαθέτει απαντήσεις και κατ’ επέκταση βεβαιότητες για τα πράγματα. Αλλά ας περάσουμε στην ανάλυση του ερωτήματος στο κύριο θέμα του άρθρου μας.
Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να εξετάσουμε αλλά και να ρωτήσουμε εσωτερικά και αμείλικτα τον ευατό μας : Ο Χριστός είναι πράγματι «ο Κύριος και ο Δεσπότης της ζωής μας»; Φαίνεται απλό ερώτημα που μπορεί κανείς να απαντήσει και μονολεκτικά με ένα ναι ή με ένα όχι! Στην ουσία όμως το ερώτημα είναι αρκετά πολύπλοκο και σύνθετο που κανείς δεν μπορεί να βασιστεί στα λόγια του και στις καλές προθέσεις του, αλλά κυρίως στα έργα του και τους λογισμούς του. Αλλά τι σημαίνει ότι ο Χριστός αποτελεί τον Κύριο και Δέσποτα της ζωής μας; Με την βοήθεια του τότε ιερέα και νυν Μητροπολίτου Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικολάου ( «Ἀπὸ τὸ καθ᾿ ἡμέραν στὸ καθ᾿ ὁμοίωσιν», ἐκδ. Ἐν πλῷ, 2008) έχουμε να απαντήσουμε τα εξής:
Η γνωστή ευχή του Αγίου Εφραίμ του Σύρου, που δεσπόζει λειτουργικά μέσα στην Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή ξεκινά από την αρχή και ομολογεί ο προσευχόμενος: «Κύριε καὶ Δέσποτα τῆς ζωῆς μου...»· έτσι προσφωνούμε τον Θεό. Κύριε, Εσύ που είσαι ὁ Κυρίαρχος, ο οποίος κυβερνάς και δεσπόζεις στη ζωή μου. Η έκφραση αυτή είναι παρμένη από το ποιητικό βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης Σοφία Σειράχ, στο οποίο επίσης υπάρχει και άλλη μία σχετική αναφορά: «Κύριε καὶ Θεὲ τῆς ζωῆς μου». Ὁ Κύριος είναι ο χορηγός και ο δωτήρ της ζωής, είτε πιστεύει κανείς είτε δεν πιστεύει σε εκείνον. Όποιοι όμως πιστεύουν πραγματικά στον Κύριο αποτελεί τον οδηγό και με τις εντολές Του και την πρόνοιά Του, κατευθύνει τη ζωή. Αν η ζωή μας ανήκει στον Κύριο Ιησού Χριστό τότε και ο Κύριος γίνεται υπερασπιστής της ζωής, όπως λέγει ο Ψαλμωδός (Ψαλμ. 26,1).
Ξεκινούμε λοιπόν την προσευχή μας ομολογώντας με όλα τα κύτταρα της υποστάσεώς μας ότι ο Θεός είναι ο Κύριος και ο κάτοικος στα έγκατα της ψυχής μας. Αφού είναι ο Κύριος εντός μας, τότε είναι σαν να λέμε ότι εγώ δεν θέλω να κυβερνώ την ψυχή μου, αλλά θέλω όλες τις λεπτομέρειες να τις ρυθμίζει ο Θεός, όλες της τις παραμέτρου. Αυτός να τις φωτίζει και να τις διαχέει με το επίσης γνωστό που λέει ο Ιερέας στην Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία «Φῶς Χριστοῦ φαίνει πᾶσι». Παντού Αυτός να έχει το δικαίωμά Του και σε κάθε σημείο της να επαληθεύεται ἡ δική Του παρουσία. Όλη μας η ζωή, από την πρώτη στιγμή μέχρι και το τέλος της, τα γεγονότα τα οποία συμβαίνουν ενδιαμέσως, οι γνωριμίες που κάνουμε, οι αφορμές της σωτηρίας που έχουμε, οι πειρασμοί από τους οποίους περνάμε, όλα είναι στοιχεία τα οποία βρίσκονται κάτω από το βλέμμα του Θεού και τα οποία μπορούμε εμείς με πίστη να απευθυνόμαστε σε Εκείνον, ώστε Αυτός να φροντίσει το πως θα τα αντιμετωπίσουμε, ή θα τα διαχειρισθούμε με υπομονή και ταπείνωση.
Ξεκινούμε, λοιπόν, τὴν προσευχή μας με αυτήν την ομολογία, ότι η ζωή μας πρώτον δεν μας ανήκει και δεύτερον ότι ανήκει στο σύνολό της, σε κάθε λεπτομέρειά της, σε κάθε φάση της και εξ ολοκλήρου στὸν Θεό. Πέφτω τα βράδια και κοιμάμαι ήσυχα και ειρηνικά. Δεν ανησυχώ και δεν αγχώνομαι για τίποτα. Δεν φοβούμαι ούτε τις δοκιμασίες μου, ούτε τους πειρασμούς μου, ούτε το τέλος μου, ούτε το τέλος των αγαπημένων προσώπων μου, διότι ἡ ζωή τους είναι και ζωή μου και η ζωή όλων μας ανήκει στο Θεό. Έτσι ξεκινούμε αλλά και καταλήγουμε με αυτό το άνοιγμα, με αυτό το δόσιμο, με αυτήν την ελευθερία «Κύριε καὶ Δέσποτα τῆς ζωῆς μου».
Αφού λοιπόν κανείς ενημερωθεί για το θεολογικό περιεχόμενο της φράσεως «Κύριε καὶ Δέσποτα τῆς ζωῆς μου...»· οφείλει με υπευθυνότητα να εξετάσει τον ευατό του και να δει με ειλικρίνεια που είναι συνεπής και που όχι στα παραπάνω. Που ακολουθεί και που παρεκκλίνει από τον Κύριο. Που ο Χριστός είναι πρωταγωνιστής και που τον αφήνουμε μακριά από τις επιλογές και τις πτυχές της ζωής μας. Όταν αυτή η αυτοεξέταση μας λειτουργήσει σωστά, τότε θα μας συγκλονίσει και θα μας φέρει σε συντριβή και μετάνοια που θα επισφραγιστεί με εξομολόγηση στο πετραχήλι του πνευματικού μας. Ο ίδιος ο Θεός δια του πνευματικού θα μας δώσει τη λύση και θα μας φωτίσει σε αυτά που μας εμποδίζουν για να γίνει όντως ο Θεός ο Κύριος της ζωή μας.
Η επιστήμη, η πολιτική, η κοινωνία, και οι άλλες θρησκείες και φιλοσοφίες αντικειμενικά δεν έχουν τον Χριστό ως κέντρο της ζωής του ανθρώπου, αλλά τον ίδιο τον άνθρωπο ή ψευδοθεούς και ιδέες που δεσμεύουν και αλλοιώνουν τον άνθρωπο και δεν τον ελευθερώνουν. Αυτό δημιουργεί οπωσδήποτε σύγχυση και αποπροσανατολίζει πολλούς ανθρώπους που θέλουν να πιστέψουν αλλά ταυτόχρονα δεν κάνουν και χώρο στη ζωή τους για να χωρέσει ο Θεός, πόσο μάλλον για να την κατευθύνει Εκείνος! Ο Κύριος όμως είναι σαφής «Ὁ φιλῶν πατέρα ἢ μητέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος· καὶ ὁ φιλῶν υἱὸν ἢ θυγατέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος·» (Ματθ. 10, 37). Αν ισχύει αυτό για τα προσφιλή μας πρόσωπα, πόσο μάλλον για ιδέες και θεωρίες που δεν έχουν θεόπνευστη καταβολή αλλά καθαρά ανθρώπινες και μάλιστα από σκοτισμένες και όχι φωτισμένες διάνοιες με ότι αυτό συνεπάγεται! Συστηματικά ο Χριστός και η πίστη πολεμιέται και εξοβελίζεται από το σύγχρονο κλίμα της εκκοσμικευμένης εποχής μας. Όταν όμως βρίσκουμε ανθρώπους που ο Κύριος είναι αυτός που κυβερνά την ζωή τους τότε αυτό είναι και η λύση για τον κόσμο. Οπότε το πρόβλημα είμαστε εμείς οι δήθεν πιστοί που ο Κύριος ρωτά «…εάν δε το άλας μωρανθή, εν τίνι αλισθήσεται;» (Ματθ. 5,13) Ας βάλουμε λοιπόν τον Κύριο κυβερνήτη της ζωής μας, με συχνή θεία κοινωνία, συχνή και σωστή μελέτη του λόγου του Θεού, με εφαρμογή των εντολών και της ασκητικής της Εκκλησίας και κυρίως αγάπη και μόνο αγάπη προς τον Θεό και τον συνάνθρωπο τότε να είμαστε σίγουροι ότι τα πάντα θα λάβουν χάρη και ευλογία και κυρίως σωτηρία και πρόγευση της Βασιλείας του Θεού. Αμήν!
