την σε κυήσασαν, και πύργον ασφαλείας, και θύραν μετανοίας,
τοις κραυγάζουσιν έδειξας· ο των Πατέρων ημών Θεός, ευλογητός ει».
τοις κραυγάζουσιν έδειξας· ο των Πατέρων ημών Θεός, ευλογητός ει».
Το ρήμα της προτάσεως είναι το «έδειξας», που σημαίνει ανέδειξες,
απέδειξες. Ο ποιητής του Κανόνος απευθύνεται στον Χριστό και του λέει:
«έδειξας την σε κυήσασαν», δηλαδή, ανέδειξες αυτήν που σε κυοφόρησε,
αυτήν που σε γέννησε, την Παναγία Μητέρα σου…, και στη συνέχεια αναφέρει
τέσσερα χαρακτηριστικά:
πρώτον, «θησαυρόν σωτηρίας»· την ανέδειξες πλούτο σωτηρίας, πηγή άφθονη σωτηρίας. Διότι
η Υπεραγία Θεοτόκος είναι «σωτηρίας η πρόξενος», αφού γέννησε τον
σωτήρα του κόσμου, τον Χριστό. Λέμε και σ’ ένα από τα Νεκρώσιμα
Ευλογητάρια:
«Χαίρε σεμνή, η Θεόν σαρκί τεκούσα εις πάντων σωτηρίαν, δι’ ης γένος των
ανθρώπων εύρατο την σωτηρίαν· διά σού εύροιμεν Παράδεισον, Θεοτόκε αγνή
ευλογημένη».
Η Παναγία είναι θησαυρός σωτηρίας όχι μόνο γιατί γέννησε τον σωτήρα του
κόσμου, αλλά και γιατί με τις πρεσβείες και μεσιτείες της σώζει και κάθε
ένα που με πίστι την επικαλείται και ζητά τη βοήθειά της. Πόσες φορές
μπροστά σ’ ένα κίνδυνο δεν φωνάξαμε «Παναγία μου!» και δεν είδαμε αμέσως
την άμεσι βοήθειά της;
Αλλά η Παναγία ανεδείχθη, κατά τον υμνογράφο, και «πηγή αφθαρσίας». Κι
αυτό, γιατί γέννησε τον ζωοδότη Χριστό, που νίκησε τη φθορά και τον
θάνατο και χάρισε με την Ανάστασί του αφθαρσία και ζωή αιώνιο.
Αυτή τη φράσι, «πηγήν αφθαρσίας», την πήρε πιθανόν ο ποιητής από
τον Αναστάσιμο Κανόνα του αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, και
συγκεκριμένα από τον ειρμό της γ΄ ωδής που λέει:
«Δεύτε πόμα πίωμεν καινόν, ουκ εκ πέτρας αγόνου τερατουργούμενον, αλλ’
αφθαρσίας πηγήν εκ τάφου ομβρήσαντος Χριστού, εν ω στερεούμεθα».
Τρίτον, «και πύργον ασφαλείας». Ανέδειξες Χριστέ αυτήν που σε γέννησε
«και πύργον ασφαλείας». Έναν πύργο στον οποίο όσοι καταφεύγουν και
ζητήσουν προστασία βρίσκουν βοήθεια και ασφάλεια. Κάτω από την προστασία
της Παναγίας δεν κινδυνεύουν ούτε από ορατούς ούτε από αοράτους
εχθρούς. Ούτε από τους κακοποιούς ανθρώπους ούτε από τους πονηρούς
δαίμονες. Η Παναγία είναι πύργος απόρθητος. Γι’ αυτό και ψάλλουμε στους
Χαιρετισμούς «Χαίρε της Εκκλησίας ο ασάλευτος πύργος, χαίρε της
βασιλείας το απόρθητον τείχος».
Τέλος, η Παναγία είναι και «θύρα μετανοίας». Με ποια έννοια; Όσοι
αμαρτωλοί καταφεύγουν σ’ αυτήν και ζητούν να μεσιτεύσει για την άφεσι
των αμαρτιών τους, η Παναγία με προθυμία μεταφέρει το αίτημά τους στον
υιό και Θεό της και ζητά απ’ αυτόν τη συγχώρησι. Αυτή εγγυάται και την
μετάνοια αυτών που με συντριβή και δάκρυα ζητούν τη μεσιτεία της.
Ας θυμηθούμε και το παράδειγμα της αγίας Μαρίας της Αιγυπτίας, μιάς πολύ
αμαρτωλής γυναίκας, που όταν πήγε στους Αγίους Τόπους και στην
προσπάθειά της να περάσει στον Πανάγιο Τάφο εμποδίστηκε, κατέφυγε σε μια
εικόνα της Παναγίας και παρακάλεσε την μητέρα του Χριστού να
μεσιτεύσει για τη σωτηρία της και να εγγυηθεί για την μετάνοιά της. Γι’
αυτό και η εικόνα εκείνη ονομάστηκε Παναγία η Εγγυήτρια.
Αυτό ζητάμε και στη ωραιότατη εκείνη προσευχή που λέμε κάθε βράδυ στο
Απόδειπνο, το «Άσπιλε, αμόλυντε». Σε κάποιο σημείο παρακαλούμε την
Παναγία: «… και τον σον Υιόν και ημών Δεσπότην και Κύριον, τη μητρική
σου παρρησία χρωμένη δυσώπησον, ίνα ανοίξη καμοί τα φιλάνθρωπα σπλάχνα
της αυτού αγαθότητος, και παριδών μου τα αναρίθμητα πταίσματα επιστρέψη
με προς μετάνοιαν και των αυτού εντολών εργάτην δόκιμον αναδείξη με».
Ο Χριστός λοιπόν ανέδειξε την Παναγία «θησαυρόν σωτηρίας, και πηγήν
αφθαρσίας, και πύργον ασφαλείας, και θύραν μετανοίας». Σε ποιους την
ανέδειξε; Σ’ αυτούς που μαζί με τους Τρεις Παίδας τον υμνούν
κραυγάζοντας· «ο των Πατέρων ημών Θεός, ευλογητός ει».
Ας τον υμνούμε κ’ εμείς μαζί με τους ευαγείς Παίδες ώστε να
έχουμε την Παναγία θησαυρόν σωτηρίας, και πηγήν αφθαρσίας, και πύργον
ασφαλείας, και θύραν μετανοίας».
