Του Πρωτοπρ. Νεκταρίου Μαρκάκη, Στρατιωτικού Ιερέως, Διδάκτωρος Θεολογίας
Στη βυζαντινή απεικόνιση της Γεννήσεως του Χριστού, η φάτνη ιστορείται ως λάρνακα, ως τάφος, για να δηλώσει ότι ο Χριστός ήρθε στον κόσμο για να δωρίσει την ζωή, ότι πορεύεται στην εκ του τάφου Ανάσταση.
Επιπλέον, δηλώνει την Αγία Τράπεζα, όπου σε κάθε Θεία Λειτουργία «ξαναγεννιέται» ο Χριστός, το Σώμα Του και το Αίμα Του. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Χριστός γεννήθηκε στη Βηθλεέμ, που σημαίνει «Χώρα του Άρτου», αφού ο Χριστός είναι ο Άρτος της ζωής.
Οι τρεις Μάγοι πρόσφεραν στο νεογέννητο Χριστό τα πολυτιμότερα δώρα εκείνης της εποχής. Όμως ο Χριστός τίποτε από αυτά τα πολύτιμα δεν χρησιμοποίησε για να τα παρέχει ως Σώμα Του και Αίμα Του, αλλά πρόσφερε τα πιο απλά και καθημερινά, τον άρτο και τον οίνο.
Έτσι η Αγία Τράπεζα γίνεται η φάτνη, η κόγχη του Ιερού Βήματος γίνεται το σπήλαιο, επάνω στην κόγχη αγιογραφείται η Θεοτόκος που γεννά τον Χριστό, ο Ιερός Ναός είναι η Βηθλεέμ, η «χώρα του Άρτου» και όλα που βρίσκονται στο Ναό δορυφορούν και διακονούν την έλευση του Χριστού στον κόσμο, την παρουσία του Χριστού ανάμεσά μας.
Η σύνδεση των Χριστουγέννων με το Πάσχα, της Γέννησης με την Ανάσταση φαίνεται και από την φράση ότι ο Χριστός είναι ο Νοητός Ήλιος της Δικαιοσύνης. Ψάλλουμε το Πάσχα «καὶ αὖθις ἐκ τοῦ τάφου ὡραῖος δικαιοσύνης ἡμῖν ἔλαμψεν ἥλιος». Παρόμοια ψάλλουμε και στα Χριστούγεννα, «Ἀνέτειλας Χριστὲ ἐκ Παρθένου, νοητὲ Ἥλιε τῆς Δικαιοσύνης» και στο Απολυτίκιο των Χριστουγέννων ψάλλουμε «Σέ προσκυνεῖν τόν ἥλιον τῆς δικαιοσύνης».
Ο Χριστός ως ήλιος που έρχεται από την Ανατολή να φωτίσει τον κόσμο, μας στρέφει την ώρα της προσευχής μας προς την Ανατολή, γι’ αυτό οι Ιεροί Ναοί και η Θεία Λατρεία στρέφεται προς την Ανατολή, προσανατολίζεται στον Νοητό Ήλιο της Δικαιοσύνης. Όλοι οι πιστοί μαζί με τον Ιερέα εστραμμένο κι εκείνον στην ίδια κατεύθυνση να κοιτάζει ανατολικά, προσμένουμε τον Χριστό και κάθε Θεία Λειτουργία είναι Γέννηση και Ανατολή.
Η Αγία Τράπεζα είναι φάτνη και τάφος, μήτρα της Θεοτόκου και
κολυμβήθρα, επικαιροποιεί την παρουσία του Χριστού με τα γεγονότα της
Θείας Οικονομίας, με τα γεγονότα της ζωής Του. Έτσι με την Θεία
Λειτουργία βιώνουμε την ζωή του Χριστού, βιώνουμε και τα Χριστούγεννα.
