ΟΙ ΑΛΗΘΙΝΟΙ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΕΣ

Του π. Γεωργίου Οικονόμου, Δρ. Θεολογίας

---

Πέμπτη, ήδη, Κυριακή του Πεντηκοσταρίου, με την Χάρι του Θεού και η αγία μας Εκκλησία τιμά και εορτάζει την Αγία Φωτεινή την Σαμαρείτιδα.

Αγία, για την οποία χαίρει σήμερα και πανηγυρίζει λαμπρά σύσσωμη η Αγία Εκκλησία του Θεού και όλοι οι χριστιανοί! Γιατί η αγία Φωτεινή συνιστά ένα φωτεινό σύμβολο, έναν φάρο σωτηρίας.

Είναι ένα ζωντανό παράδειγμα της άπειρης αγάπης και του αφάτου ελέους του Τρισαγίου Θεού. Είναι η αγία, της οποίας ο βίος μας διδάσκει όχι μόνο να μην απελπιζόμαστε για τις αμαρτίες και την προ Χριστού διαγωγή μας, αλλά να στηρίζουμε ακλόνητα την ελπίδα και την εμπιστοσύνη μας στην θεία μακροθυμία.

Η αγία Φωτεινή είναι αυτή, που γκρέμισε συθέμελα κάθε ηθικιστική προσέγγιση του χριστιανισμού και βεβαίωσε περίτρανα και στην πράξη τον παύλειο λόγο περί του Θεού ότι˙ πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι καὶ εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν[1].

Αλλά και τα ίδια εκείνα τα Κυριακά λόγια˙ οὐ γὰρ ἦλθον ἵνα κρίνω τὸν κόσμον, ἀλλ' ἵνα σώσω τὸν κόσμον[2].

Ο λόγος αυτός του Χριστού εικονίζεται και σαρκώνεται πολύ παραστατικά στην συνάντηση με την γυναίκα εκείνη, την διττά αμαρτωλή και ακάθαρτη.

Ακάθαρτη, σύμφωνα με τους Ιουδαίους, γιατί οι Σαμαρείτες, είχαν νοθεύσει συγκρητιστικά την ιουδαϊκή πίστη με ειδωλολατρικά στοιχεία, και για αυτό όχι μόνο δεν συναναστρέφονταν μαζί τους αλλά τους θεωρούσαν αναξίους ακόμα και του χαιρετισμού τους.

Για αυτό απορεί η Σαμαρείτιδα πως ο Ιησούς καταδέχεται και συνομιλεί μαζί της. Ο Κύριος, όμως, δεν θα μπορούσε να υιοθετήσει αυτήν την σκληρόκαρδη στάση των συμπατριωτών Του, γιατί Αυτός είναι ο αγαθός Πατέρας όλων των ανθρώπων.

Βλέπει το κατ'εικόνα στα πρόσωπά τους και αγωνιά για την σωτηρία τους. Έτσι, όταν συναντά την γυναίκα στο φρέαρ του Ιακώβ, της μιλά με πατρική αγάπη και την παρακαλεί να του δώσει λίγο νερό.

Στο ξάφνιασμά της, πώς γίνεται ένας ιουδαίος να ζητά νερό από αυτήν, της απαντά λέγοντας ότι, εάν γνώριζε την δωρεά του Θεού και Ποιος είναι αυτός που της ζητά νερό, αυτή θα Του ζητούσε πρώτη το ζωντανό νερό.

Στην απορία και πάλι της Σαμαρείτιδος πώς θα μπορούσε να της δώσει νερό, χωρίς να έχει άντλημα, ο Ιησούς της απαντά ότι όποιος πιει το νερό που προσφέρει Αυτός, δεν θα διψάσει στους αιώνες και ότι το νερό αυτό γίνεται μέσα στον άνθρωπο πηγή αιώνιας ζωής.

Ο διάλογος συνεχίζεται με την Σαμαρείτιδα να ζητά αυτό το νερό και ο Κύριος να την στέλνει να φωνάξει τον άντρα της.

Τότε ο Ιησούς της αποκαλύπτει με διακριτικό και όχι κατακριτικό τρόπο την αμαρτωλή διαγωγή της, ότι συζεί παράνομα με κάποιον άντρα, τον έκτο κατά σειρά, και την καλεί σε μετάνοια.

Από την συνάντηση αυτή αξίζει οπωσδήποτε να σημειώσουμε ότι ενώ η Σαμαρείτις είναι ακάθαρτη και αμαρτωλή όχι μόνο δεν αποκλείεται από την θεία αγάπη αλλά την προσλαμβάνει άφθονη και πλημμυρίζει από αυτή.

Αυτό βεβαιώνεται από τα ακόμα πιο συγκλονιστικά γεγονότα και τους διαλόγους, που ακολουθούν. Γιατί η γυναίκα θεωρώντας τον Ιησού ως προφήτη τον ερωτά σε ποιο όρος πρέπει να λατρεύουν τον Θεό, καθώς αλλού τον λάτρευαν οι Ισραηλίτες και αλλού οι Σαμαρείτες, για να διδάξει στην συνέχεια ο Χριστός με την απάντησή Του τα εξής σπουδαία περί της λατρείας του Θεού.

Ότι οι αληθινοί προσκυνητές λατρεύουν τον Θεό εν πνεύματι και αληθεία. Ο Θεός είναι πανταχού παρών και τα πάντα πληρών και δεν μπορεί να περιορίζεται σε κάποιο τόπο η λατρεία Του.

Όπως τόνισε και ο Απόστολος Παύλος, άλλωστε˙ ὁ Θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσμον καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτῷ, οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς Κύριος ὑπάρχων οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ[3].

Ο ἀχώρητος παντί Θεός, λοιπόν, λατρεύεται παντού εν πνεύματι και αληθεία. Κυρίως και πρωτίστως, στον άγιο ναό Του. Στην Εκκλησία και στο άγιο θυσιαστήριο. Αλλά όχι μόνο εκεί.

Θυσιαστήριο εν πνεύματι είναι και η καρδιά μας, καθώς και πάλι, σύμφωνα με τον Απόστολο των εθνών Παύλο˙ τὸ σῶμα ὑμῶν ναὸς τοῦ ἐν ὑμῖν ἁγίου Πνεύματός ἐστιν[4].

Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι εκτός από την εκκλησία μπορούμε να λατρεύουμε τον Θεό οπουδήποτε και οποτεδήποτε.

Στο εικονοστάσι του σπιτιού μας, αφού ανάψουμε ευλαβικά το καντηλάκι και το θυμίαμα. Στο αυτοκίνητο πηγαίνοντας στην δουλειά μας και επιστρέφοντας από αυτήν. Στο αστικό λεωφορείο.

Περπατώντας και εργαζόμενοι. Κάθε ώρα και κάθε στιγμή. Έτσι θα μπορέσουμε να εφαρμόσουμε και εμείς στην ζωή μας την παύλεια προτροπή στους Θεσσαλονικείς˙ ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε[5].

Διότι είναι λάθος να νομίζουμε ότι τα λόγια αυτά αφορούν μόνο τους μοναχούς και τους ασκητές.

Οι ευαγγελικές εντολές αφορούν όλους τους πιστούς και είναι πολύ διδακτικό να γνωρίζουμε ότι υπάρχουν αδελφοί μας, που κάνουν αυτόν τον αγώνα μέσα στον κόσμο, ανάμεσά μας, στην ενορία μας, στην γειτονιά μας.

Και τους αντιχαρίζει πλούσια ο καλός Θεός ως ευλογία την αληθινή, την εν πνεύματι και αληθεία προσευχή.

Την προσευχή, που αμελήσαμε να μάθουμε οι ίδιοι αλλά και να διδάξουμε στα παιδιά μας. Θέλουμε τα παιδιά μας να μάθουν γράμματα, να σπουδάσουν, να μορφωθούν. Αλλά δεν φροντίζουμε την πνευματική τους μόρφωση και μένουν εν τέλει αγράμματα στην πίστη.

Όμως, στα δύσκολα χρόνια, που ζούμε, η προσευχή η αληθινή είναι απαραίτητο εφόδιο, όπλο θα τολμούσαμε να πούμε. Ας ξεκινήσουμε μαθαίνοντας στα παιδιά μας το άλλοτε αυτονόητο, το˙ Πάτερ ἡμῶν. Και να τους το εξηγήσουμε.

Να γνωρίσουν ότι έχουν και ουράνιο Πατέρα, που πολύ μας αγαπά. Να μάθουμε την προσευχή του Παρακλήτου, το˙ Βασιλεῦ οὐράνιε. Την ευχή˙ Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ ἐλέησόν με.

Με την καθοδήγηση του πνευματικού, με τα μαθήματα των Κατηχητικών, με το παράδειγμα των γονέων, με την ευθύνη του αναδόχου. Πάνω απ' όλα με την φώτιση του Αγίου Πνεύματος.

Αποκαλυπτική σχετικά με το θέμα της προσευχής είναι η απάντηση του Χριστού στην Σαμαρείτιδα στην ερώτηση για τον τόπο προσκύνησης και λατρείας του Θεού˙οἱ ἀληθινοὶ προσκυνηταὶ προσκυνήσουσι τῷ πατρὶ ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ· καὶ γὰρ ὁ πατὴρ τοιούτους ζητεῖ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτόν. πνεῦμα ὁ Θεός, καὶ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτὸν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν[6].

Η συνάντηση της αγίας με τον Χριστό, λοιπόν, μας διδάσκει ακριβώς τον τρόπο να γίνουμε αληθινοί προσκυνητές, των οποίων η λατρεία και η προσκύνηση είναι ευάρεστη και ευπρόσδεκτη στο υπερουράνιο θυσιαστήριο.

Αληθινή προσκυνήτρια έγινε και η ίδια η αγία. Η αποκάλυψη του Μεσσία σε αυτήν την ακάθαρτη και αμαρτωλή γέννησε στην καρδιά της την μετάνοια.

Την οδήγησε στην αληθινή πίστη, την ανόθευτη και αγιασμένη. Την πίστη του Χριστού. Πίστη, που πλημμύρισε και έγινε πόθος και ζήλος ιεραποστολικός.

Και έτρεξε στην πόλη να διαλαλήσει ότι ο Χριστός βρίσκεται στον τόπο τους. Και από τότε ποτέ δεν έπαψε να κηρύττει την Αλήθεια. Το κήρυγμα του ευαγγελίου.

Και αξιώθηκε η αμαρτωλή αυτή γυναίκα να γίνει ισαπόστολος. Αλλά και μεγαλομάρτυς της Εκκλησίας σφραγίζοντας με το μαρτύριο της την αγάπη και την ομολογία της προς τον Κύριο Ιησού Χριστό.

Αυτόν που καταδέχτηκε να μιλήσει μαζί της στο φρέαρ του Ιακώβ και να την προσκαλέσει στην μετάνοια.

Πρόσκληση, που απευθύνει σε όλους μας ο Θεός αναμένοντας πάντα με ανέκφραστη πατρική αγάπη την επιστροφή μας κοντά Του, επιστροφή την οποία ευχόμαστε θερμά διά πρεσβειών της αγίας.