Επιτέλους ήλθε ο κατάλληλος καιρός, που θα ερχόταν στον κόσμο ο Υιός του Θεού, για να πραγματοποιήσει το μεγάλο και εξαιρετικό έργο της σωτηρίας των ανθρώπων.
Και σ’ αυτό πάλιν χρησιμοποιεί τους ξεχωριστούς υπηρέτες Του, τους δύο Αρχαγγέλους· με αυτή όμως τη διαφορά: ότι ο Γαβριήλ γίνεται πρώτος, και ο Μιχαήλ δεύτερος· διότι έπρεπε ο Γαβριήλ, που το όνομά του σημαίνει, κατά τον Άγιον Πρόκλο, «Θεός και άνθρωπος», να γίνει και πρώτος υπηρέτης του Θεανθρώπου Λόγου.
Γι’ αυτό και μόνο στον θεοειδέστατο Γαβριήλ, αποκαλύπτεται αυτό το μυστήριο, όπως είπαμε.
Αυτός αποστέλλεται προς την Παντοβασίλισσα και Αειπάρθενο Μαριάμ, και της μεταφέρει τη χαρμόσυνη αγγελία, απευθύνοντας σ’ αυτήν τον κοσμοσωτήριο χαιρετισμό, το «Χαίρε Κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου» (Λουκ. 1, 28).
Αυτός ο ίδιος Γαβριήλ, αναγγέλλει στους ποιμένες τα χαρμόσυνα Γενέθλια του σαρκωθέντος Δεσπότου (βλ. Λουκ. 2, 9), οδηγεί με αστέρι τους μάγους (βλ. Ματθ. 2, 2-9) ειδοποιεί με όνειρο τον Ιωσήφ να φύγει στην Αίγυπτο, και από εκεί πάλιν να επιστρέψει στη γη Ισραήλ (βλ. Ματθ. 2. 13, 19), ανακοινώνει στις Μυροφόρες το χαρούμενο μήνυμα της Αναστάσεως του Σωτήρος (βλ. Ματθ. 28, 5)· και κατά την Ανάληψη αφού ήλθε από τους ουρανούς προλέγει στους Αποστόλους τη δεύτερη έλευση του αναληφθέντος Χριστού (βλ. Πραξ. 1, 10-11).
Απόσπασμα από τον Εγκωμιαστικό λόγο στους δύο μέγιστους Αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη