π. Συμεών Κραγιόπουλος
Ο άγιος Ευστάθιος βαθιά μέσα στην ψυχή του ζητούσε τον Θεό, τον αληθινό Θεό. Και παρά το ότι «ήτο κρατημένος», όπως λέει το Συναξάρι, «από την πλάνην των ειδώλων», είχε ευλάβεια και καλοκαγαθία.
Και καθώς ίσως δεν υπήρχε άλλος τρόπος να κληθεί στην αληθινή πίστη, τον κάλεσε κατευθείαν ο Θεός. Αυτό το περιστατικό και άλλα παρόμοια είναι πολύ σημαντικά, και κατά καιρούς έχουμε μιλήσει σχετικά. Υπάρχει κάτι που όλοι μπορούμε να το έχουμε, και αν έχουμε αυτό το κάτι, θα βρει τρόπο ο Θεός να μας δώσει εκείνο που δεν έχουμε. Μπορεί να μη γνωρίζει κανείς πολλά, να μην έχει διαβάσει πολλά ή, αν θέλετε, να μην καταλαβαίνει. Όμως, όπως κι αν έχει το πράγμα, από βαθιά μέσα του ο άνθρωπος μπορεί – έχει τη δυνατότητα – να ζητάει την αλήθεια με οποιοδήποτε τίμημα. Από βαθιά μέσα του ο άνθρωπος μπορεί να θέλει να είναι έντιμος, ευθύς, ειλικρινής· όχι ψεύτικος, πονηρός, υποκριτής.
Εάν πράγματι βαθιά μέσα στην ψυχή σου ζητάς τον Χριστό, την αλήθεια του Χριστού – είναι κάτι που μπορείς να το κάνεις – αν βαθιά μέσα στην ψυχή σου ζητάς να γίνεις του Χριστού, να σου φανερωθεί ο Χριστός, και αυτή η επιθυμία σου μεταφράζεται σε πράξη, με την έννοια ότι, όσο εξαρτάται από σένα, είσαι έντιμος απέναντι του Θεού, τότε θα σου αποκαλυφθεί ο Θεός. Έντιμος όχι με αυτή την έννοια που λέμε: «Να, αυτός είναι ένας τίμιος άνθρωπος, κάνει αυτό, κάνει εκείνο»· αλλά έντιμος με την έννοια ότι βαθιά μέσα στην ψυχή σου δεν υπάρχει η πονηριά. Είναι πονηριά να θέλεις, ας πούμε, ακόπως να πάρεις τα αγαθά του Θεού. Πόσο δεν το θέλει ο Θεός αυτό! Πόσο το αποστρέφεται!
Εσύ μπορεί να φαίνεσαι ευλαβής, πιστός, καλός χριστιανός, αλλά ο Θεός, που ετάζει καρδίας και νεφρούς (βλ. Ψαλμ. 7:10, Ιερ. 17:10), βλέπει την πονηριά που έχεις μέσα σου και δεν το θέλει αυτό. Να το προσέξουμε. Μπορεί να κάνει κανείς πολλά, να φαίνεται και σε τρίτους ότι κάνει πολλά, να πείθει κατά κάποιον τρόπο και τον εαυτό του ότι είναι σπουδαίος και κάνει πολλά – και έτσι να ξεγελάει και τους γύρω του και τον εαυτό του – αλλά όμως βαθύτερα η ψυχή του να κινείται πονηρά. Όχι ότι κάνει πονηριές με τη στενή έννοια, αλλά δεν ζητάει αληθινά τον Θεό, δεν ζητάει με ευθύτητα και με ειλικρίνεια τον Θεό θυσιάζοντας τον εαυτό του. Διότι δεν είναι δυνατόν να ζητάς ειλικρινά τον Θεό, αν δεν θυσιάζεις τον εαυτό σου.
Όταν έχει κανείς αυτή την εντιμότητα μέσα του, όσο κι αν είναι σε άγνοια, όσο κι αν στερείται και άλλα πράγματα, θα βρει τρόπο ο Θεός να μπει στην ψυχή αυτή, να αποκαλυφθεί στην ψυχή αυτή, να ανοίξει δρόμο προς την ψυχή αυτή. Η χάρη του θα ανοίξει δρόμο, και έτσι γίνεται κανείς χριστιανός.
Το βλέπουμε αυτό όχι μόνο στη ζωή του αγίου Ευσταθίου, αλλά και σε πάρα πολλές άλλες περιπτώσεις αγίων. Πολύ να σκεφθούμε πάνω σ’ αυτό, να προβληματισθούμε: Ενώ υποτίθεται ότι παρακαλείς τον Θεό να σου φανερωθεί, ζητάς τον Θεό, και ενώ φανερώνεται ο Θεός σε άλλους που δεν φαίνεται να τον ζητούν, τι συμβαίνει και τελικά δεν φανερώνεται σ’ εσένα που υποτίθεται ότι τον ζητάς; Τι συμβαίνει; Να διερωτηθείς. Κάτι συμβαίνει.
Είπαμε πολλές φορές ότι την πρωτοβουλία την έχει ο Θεός. Εάν υπάρχουμε, υπάρχουμε, διότι το θέλει ο Θεός. Εάν σώζεται ο κόσμος, σώζεται, διότι το θέλει ο Θεός. Εάν εμείς είμαστε σ’ αυτόν τον δρόμο – βαπτισθήκαμε, είμαστε χριστιανοί – αν αυτή την ώρα είμαστε εδώ, είναι διότι το θέλει ο Θεός. Ο Θεός τα προετοίμασε, ο Θεός μας παρακίνησε. Πολύ περισσότερο, για να γίνει στην ψυχή σου το μεγάλο θαύμα, δηλαδή να σου φανερωθεί ο Χριστός, όπως το υπόσχεται, να αισθανθείς ότι σε ανέλαβε και ότι ζει μέσα σου ο Χριστός, την πρωτοβουλία την έχει ο Χριστός. Είναι δυνατόν να μην το κάνει, αφού από αυτόν θα προέλθει και αφού όλα γίνονται γι’ αυτό; Επομένως, αν δεν γίνεται, κάποιο εμπόδιο υπάρχει από εμάς. Όχι επειδή δεν γνωρίζουμε, όχι επειδή δεν έχουμε τάχα χρόνο ή επειδή κάποια προβλήματα της ζωής μας περισπούν και αποσπούν ή κάποιες άλλες καταστάσεις τάχα μας αποπροσανατολίζουν. Όχι, όχι. Δεν τα φοβάται αυτά ο Θεός.
Ο άγιος Ευστάθιος ήταν ειδωλολάτρης, ασχολούνταν με το κυνήγι, όμως βρήκε τρόπο ο Θεός και του αποκαλύφθηκε, διότι βαθύτερα η ψυχή του είχε αυτή την ειλικρίνεια, αυτή την εντιμότητα· ήταν έτσι διατεθειμένη που, μόλις θα φανερωνόταν ο Θεός, θα τον ακολουθούσε.
Όπως έχουμε πει πολλές φορές, δεν σου ανοίγει μια πόρτα ο Θεός, όταν ξέρει ότι ούτε καν θα προσέξεις ότι σου την άνοιξε, ούτε θα κάνεις τον κόπο να μπεις μέσα από αυτήν και να προχωρήσεις. Δεν σου δείχνει έναν δρόμο ο Θεός, όταν ούτε καν θα προσέξεις ότι υπάρχει αυτός ο δρόμος και δεν θα θελήσεις να μπεις σ’ αυτόν τον δρόμο να περπατήσεις. Αυτό είναι το μυστήριο.
Να, γιατί οι άγιοι γίνονται άγιοι.
