«Ὁ βυθῷ κολπωσάμενος, τέμνουσαν ἀνέδωκεν Ἰορδάνης ξύλῳ, τῷ Σταυρῷ καί τῷ Βαπτίσματι, τήν τομήν τῆς πλάνης τεκμαιρόμενος» (Τροπάριο από την Δ’ Ωδή του Κανόνος του Όρθρου της εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού)
«Ο Ιορδάνης ποταμός την αξίνα, που δέχτηκε στα βάθη του, τη επανέφερε θαυματουργικά με το ξύλο που έριξε ο προφήτης Ελισσαίος, προεικονίζοντας έτσι τον Σταυρό και το Βάπτισμα, που εξάλειψαν την πλάνη των ειδωλολατρών» (μετάφραση Ανθούσης Μοναχής)
Γεμάτη είναι η υμνογραφία της εορτής της Υψώσεως του τιμίου Σταυρού από προτυπώσεις του ξύλου της ζωής στην Παλαιά Διαθήκη. Μια από τις λιγότερο γνωστές είναι αυτή που περιλαμβάνεται στο βιβλίο «Βασιλειών Δ’». Οι υιοί κάποιων προφητών πήγαν μαζί με τον προφήτη Ελισσαίο, τον μαθητή και διάδοχο του προφήτη Ηλία, στον Ιορδάνη ποταμό, για να κόψουν ξύλα για κάποιες καλύβες που θα κατασκεύαζαν. Ενώ όμως έκοβαν τα ξύλα, η σιδερένια αξίνα από το τσεκούρι ενός βγήκε από το ξύλο και έπεσε στον ποταμό, με αποτέλεσμα να βουλιάξει. Τότε ο προφήτης Ελισσαίος έκοψε ένα ξύλο και το έριξε στον Ιορδάνη ποταμό. Το ελαφρύ ξύλο που κανονικά θα έπρεπε να επιπλέει, πήγε στον βυθό του ποταμού, βρήκε την σιδερένια αξίνα, ενώθηκε μαζί της σαν να μεσολάβησε ανθρώπινο χέρι και ανέβηκε ως ένα νέο τσεκούρι στην επιφάνεια του Ιορδάνη. Το όλο θαυμαστό γεγονός προτυπώνει τον Τίμιο Σταυρό. Η αξίνα που κόβει, προεικονίζει τον αφανισμό της πλάνης των ειδώλων που θα έφερνε ο λόγος του Χριστού και της πίστης, το ξύλο που έριξε ο Ελισσαίος στον ποταμό προεικονίζει τον Τίμιο Σταυρό, καθώς επάνω του ο Χριστός σταυρώνεται και σώζει τον άνθρωπο, και ο Ιορδάνης ποταμός προεικονίζει το άγιο Βάπτισμα, διά του οποίου οι άνθρωποι εντασσόμαστε στην Εκκλησία, ακολουθούμε το Ευαγγέλιο, τον λόγο και το παράδειγμα ζωής του Χριστού και των αγίων μας, και κάθε στιγμή είμαστε έτοιμοι να δώσουμε λόγο παντί τω αιτούντι περί της εν ημίν ελπίδος.
Αυτή η πολύ όμορφη εικόνα προϋποθέτει και την παρουσία ανθρώπων που θέλουν να κατασκευάσουν έναν νέο κόσμο, μια γειτονιά αγάπης, όπως οι υιοί των προφητών τις ξύλινες καλύβες. Αυτοί είμαστε οι χριστιανοί, που καλούμαστε να ζήσουμε τη χαρά της νέας ζωής μέσα από τον κόπο και τον πνευματικό αγώνα εις βάρος της πλάνης του πονηρού, της δύναμης του κακού που αντιστέκεται, με όπλο την αγάπη, το μοίρασμα, την αλήθεια. Και θα έρθουν στιγμές που θα βουλιάξουμε στη ζωή, από το κύμα του κακού, των ανθρώπινων επιθυμιών, της ανημπόριας μας να παλέψουμε με προσοχή. Θα έρθουν στιγμές που θα χρειαστεί να συνειδητοποιήσουμε ότι η έξοδος από τον βυθό της απόγνωσης έρχεται διά του σταυρού, δηλαδή διά της αποφάσεως να μπούμε μέσα στον κόσμο, μέσα στο νερό και να φτάσουμε μέχρι τον βυθό, αναζητώντας τον Χριστό, το Ευαγγέλιο, την αλήθεια. Ακόμη κι αν οι άλλοι είναι παρατηρητές του αγώνα μας, ακόμη κι αν κάποιες στιγμές αισθανόμαστε ότι δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι διότι όλα βουλιάζουν και τα όπλα μας είναι ανίσχυρα, το σημείο του σταυρού είναι η υπόμνησή μας ότι ακόμη και στην ήττα, υπάρχει ο Θεός διά του προφήτου, διά της Εκκλησίας, που μας δείχνει τον σταυρό, αυτόν που φαίνεται να βουλιάζει, αλλά, στην πραγματικότητα, ενώνει με τον λόγο της αγάπης και της αλήθειας τους κόπους μας.
Η εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού είναι μια υπόμνηση σε όλους μας ότι η αληθινή ωραιότητα της πίστης μας δεν είναι η βεβαιότητα της δικαίωσης, της λάμψης, του θριάμβου, αλλά η ταπεινότητα της ήττας χάριν της αγάπης, του απλώματος των χεριών, ακόμη κι αν κανείς δεν τα ακουμπήσει, η άρνηση της θεοποίησης των επιθυμιών και η πρόταξη της εμπιστοσύνης στον Νικητή του θανάτου. Και ας μην ξεχνούμε ότι όταν βρέθηκε από την Αγία Ελένη ο Τίμιος Σταυρός, γιάτρεψε μια βαριά ασθενή γυναίκα. Και ήταν αρκετό να τον βλέπουν οι πιστοί και να προσεύχονται με την πιο μικρή και ζεστή προσευχή: το «Κύριε ελέησον», για να παίρνουν χάρη και δύναμη, να συνεχίζουν το έργο της οικοδόμησης της μικρής ή μεγάλης κοινότητας που είναι η Εκκλησία, η συνάντηση, η πορεία που με τον Χριστό νικά τον θάνατο!
Χρόνια πολλά και καλά!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
14 Σεπτεμβρίου 2024
Εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού