+Μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κυρού Χριστοδούλου
Το έδαφος πάνω στο οποίο εδράζεται αυτή η παιδαγωγία είναι πάντα η αγάπη· μια αγάπη, όμως, που δε θωπεύει τα κακώς κείμενα, με κίνδυνο την επανάληψή τους, αλλά ελέγχει και με διακριτική αυστηρότητα διορθώνει, αποσκοπούσα στην οριστική αντιμετώπισή τους.
Η αντίληψη της Εκκλησίας μας περί της άνευ όρων αγάπης μας προς
όλους, ως μίμηση Ιησού Χριστού, είναι σαφής. Στην τέχνη της παιδαγωγίας,
όμως, η αγάπη μπορεί να εκφράζεται με πολλούς τρόπους, ακόμα κι αν
κάποιοι απ’ αυτούς φαντάζουν σκληροί και ανάλγητοι. «Υπάρχουν
περιπτώσεις που η αληθινή αγάπη επιβάλλει την ωμή γλώσσα της
ειλικρίνειας ή τον θερμοκαυστήρα της αποστειρώσεως. Και αυτό συμβαίνει
πολύ συχνά, είτε στις σχέσεις αγωγής και φιλίας, είτε στις πνευματικές
σχέσεις. Είναι οι περιπτώσεις που η διόρθωση μόνο με τον τρόπο αυτό
εξασφαλίζεται.
Η ανοχή, έρχονται στιγμές που μετατρέπεται σε ενοχή, πράγμα
που δείχνει, πως δεν είναι η αληθινή αγάπη που γαλβανίζει τις ανθρώπινες
σχέσεις, αλλά η αδιαφορία ή και το συμφέρον.
Δε μισεί εκείνος που ξέρει να λέει «όχι» σε παράλογες, ύποπτες ή
επικίνδυνες αξιώσεις των άλλων, πολύ περισσότερο, όταν αυτοί οι άλλοι
δεν έχουν ούτε την πείρα, ούτε την δύναμη να προφυλάξουν τον εαυτό τους
από πτώσεις και όταν ο αντιστεκόμενος στις αξιώσεις αυτές έχει την
ευθύνη της ορθής τους πορείας»i
Στην ίδια λογική κινείται και η επιβολή του επιτιμίου, του κανόνα,
από τον πνευματικό στον εξομολογούμενο, ο οποίος υπέπεσε σε βαρύ
αμάρτημα, που αμαύρωσε πάνω του την εικόνα του Θεού.
Πρόκειται για πνευματική διαδικασία, κινούμενη από άπειρη αγάπη προς
τον παραδομένο στην αμαρτία άνθρωπο, που αποσκοπεί στην διόρθωσή του,
στην συμφιλίωσή του με τον Θεό και στην εμπέδωση της μετανοίας του. Ο
Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος χρησιμοποιεί μία παραστατική εικόνα για να
περιγράψει την αυστηρότητα του επιτιμίου, ως έκφραση πραγματικής αγάπης:
«αν δεις ένα άλογο να τρέχει προς τον γκρεμό, του βάζεις χαλινάρι και
το συγκρατείς με πολλή δύναμη∙ πολλές φορές το μαστιγώνεις κιόλας. Αν
και, βέβαια, αυτό είναι τιμωρία, όμως, η τιμωρία αυτή είναι πρόξενος
σωτηρίας.
Μην το θεωρήσεις αυτό ως δείγμα ωμότητας και απανθρωπίας, αλλά,
αντίθετα, της πιο μεγάλης καλοσύνης, της άριστης θεραπείας και της
πολλής φροντίδας του Θεού για τον αμαρτωλό».
Ο Απόστολος Παύλος, αγαπητοί μου, είναι πνευματικός Πατέρας, είναι
παιδαγωγός εις Χριστόν και γνωρίζει πως οφείλει να χρησιμοποιήσει κάθε
τρόπο, μέσα στο πλαίσιο της εν Χριστώ αγάπης, για να στερεώσει τα
πνευματικά του τέκνα στην πίστη και να τα προφυλάξει από εκτροπές,
καταστροφικές για την ψυχική τους πρόοδο και σωτηρία. Άλλοτε θωπεύει και
άλλοτε επιτιμά. Δεν παύει, όμως, ποτέ να αγαπά. Ας είναι το παράδειγμά
του οδοδείκτης ζωής για τους γονείς, τους παιδαγωγούς, τους πνευματικούς
Πατέρες. Η αγάπη δεν υπαγορεύει ούτε την αποκλειστική θωπεία, ούτε την
άμετρη αυστηρότητα. Ο διακριτικός συνδυασμός τους επιφέρει τα καλύτερα
αποτελέσματα.
